Του Σταμάτη Μ. Καμπάνη

Το παρακάτω αφήγμα εποχής του λογοτέχνη Σταμάτη Μ. Καμπάνη περιγράφει την Άνδρο κατά την εποχή του ερχομού των Φράγκων και των Βενετών στο νησί το 1205. Τα ονόματα, τα τοπονύμια, οι περιγραφές έχουν ιστορικό υπόβαθρο. Αποτελεί ένα αυτοτελές κεφάλαιο από το δεύτερο ιστορικό λογοτεχνικό βιβλίο του Ο Σ.Μ. Καμπάνη. Το κείμενο δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στο αφιέρωμα "δέκατα/εν Άνδρω" το καλοκαίρι του 2014. 

1. ΣΤΟΝ ΠΥΡΓΟ ΤΟΥ ΑΛΑΔΙΝΟΥ

   Αναστάτωση επικρατούσε στο αρχοντικό του Μανουήλ Αλαδινού με τον ίδιο να βηματίζει ασταμάτητα και νευρικά στο δώμα του υψηλότερου πύργου, ενώ τον ακλουθούσαν φοβισμένοι κι ανήσυχοι τέσσερις πλουσιοντυμένοι άνδρες. Σε κάποια στιγμή σταμάτησε τις βόλτες κι’ απευθυνόμενος στους άλλους είπε:

   - Τελικά αυτό που φοβόμαστε τα τελευταία τρία χρόνια κι’ ελπίζαμε ανόητα ότι δεν θα γίνει, έγινε και οι φράγκικες γαλέρες προσορμίστηκαν εκεί κάτω στο Νειμπόριο και μια ακόμα, η μεγαλύτερη έχει δέσει πίσω από το νησάκι και μπροστά στον μύτυκα. Δυστυχώς δεν φυσάει αυτές τις μέρες αλλιώς θα είχε κομματιαστεί στα βράχια. Για πες μου Βαράγκη, μίλησε μαζί τους ο Βραχνός;

 Όπως πια ξέρετε οι Φράγκοι μοίρασαν την Αυτοκρατορία μεταξύ τους και οι διάφοροι αρχηγοί τους προσπάθησαν να κατακτήσουν το μερίδιο τους. Έτσι ο Μπονιφάς Μονφεράτος μαζί με τον Όθωνα Ντελαρός κατέβηκαν και πήραν την Αθήνα όπου ο αδελφός μου Μιχαήλ ήταν Μητροπολίτης. Τώρα αυτός κι’ εγώ βρισκόμαστε στην Άνδρο εξόριστοι ευγνωμονώντας για την φιλοξενία σας άρχοντες μου. Μας προσφέρατε άσυλο και τόπο να ζήσουμε μαζί με τους ανθρώπους μου. Τον τόπο αυτό Χώνες τον ονομάσαμε για να θυμόμαστε την πόλη της καταγωγής μας στην Φρυγία. Όμως οι Φράγκοι μας κυνηγάνε ακόμα κι’ εδώ και μάλιστα ο ανιψιός του Ερρίκου , Μαρίνος Δάνδολος. Δύσκολα θ’ αποφύγουμε νέα εξορία κι εσείς άρχοντες μου κινδυνεύετε να χάσετε τον βιο σας.

  Ο Βασίλης Δαρδανός, άνδρας μεγαλόσωμος και θυμώδης καθώς ήταν, ταρακούνησε τους άλλους με την οργισμένη βροντώδη του φωνή:

   - Δηλαδή τι είμαστε εμείς, αρνιά για σφάξιμο; Να ξεσηκώσουμε τους χωρικούς και να τους κτυπήσουμε πριν μας κτυπήσουν αυτοί. Έχουμε και μισθοφόρους σπαθαρίους και τοξότες για να τους σταματήσουμε εδώ σ’ αυτό τον πύργο που είναι σκαρφαλωμένος στην πλαγιά του Πετάλου. Θα πάρουν παράδειγμα από μας κι’ οι άλλοι άρχοντες και θα οχυρωθούν κι’ αυτοί στους πύργους τους από του Υψηλού μέχρι την Μελίδα. Ακόμα και το Μοναστήρι της Παναχράντου απέναντι μας και τ’ αλλά μοναστήρια στα δυτικά μπορούν να αμυνθούν αποτελεσματικά αν θέλουν. Πίσω από τους Γερακώνες στον νότο, κυρ’ Αλαδινέ έχεις δικά σου κτήματα κι’ ανθρώπους που μπορούν να μας συνδράμουν. Κι εγώ στην βόρεια Άνδρο έχω συγγενείς και φίλους ψυχωμένους που μπορούν να πολεμήσουν κι’ αυτοί εναντία σ’ αυτούς τους ξένους.

   Συνεπαρμένος από τα πύρινα λόγια του Δαρδανού πετάχτηκε κι’ ο Κωνσταντίνος Λογοθέτης για να προσθέσει:
   - Ξεχνάμε τους Γενοβέζους που τριγυρνάνε στο Αιγαίο για να κτυπηθούν με τους Βενετσιάνους. Θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν αν τους καλούσαμε.
   - Και μετά θα διώχναμε τους Βενετσιάνους για να φορτωθούμε τους Γενοβέζους, που ίσως μας κάνουμε χειρότερα. Ξεχάσατε τις λεηλασίες του Γενοβέζου αρχιπειρατή Γκαφόρι; Παρατήρησε σιγανά ο Νικήτας Χωνιάτης.   Όσο μιλάγανε οι άλλοι ο Μανώλης Αλαδινός τους είχε γυρίσει την πλάτη του και αγνάντευε μελαγχολικά το καταπράσινο και γελαστό τοπίο που ανοιγόταν κάτω του και ανατολικά προς την θάλασσα. Οι αμασιές ήταν γεμάτες μουριές , που συντηρούσαν τον πλούτο του νησιού, την μεταξουργία. Όμως υπήρχε και πλήθος άλλα οπωροφόρα δένδρα όπως κιτριές, ροδιές, μπουρνελιές, πορτοκαλιές, λεμονιές, αμυγδαλιές και κάτω στον κάμπο ξεχώριζαν λάινα, αμπέλια και σπαρτά. Τα νερά ήταν πηγαία και άφθονα για να δίνουν ζωή σ’ ένα παράδεισο που είχε τα πάντα για τις ανάγκες των ανθρώπων του νησιού. Όμως το μετάξι έφερνε τα χρυσά νομίσματα που αποθηκεύονταν στους πύργους των αρχόντων και τους έκαναν να ξεχωρίζουν από τους χωρικούς που είχαν μόνο τα αναγκαία.

Το αρχοντικό του κυρ’ Αλαδινού ήταν κτισμένο στην πλαγιά του βουνού στην βορειοδυτική κόχη της κοιλάδας και φάνταζε επιβλητικό με τους τέσσερις τετράγωνους πύργους που τους συνέδεαν ψηλά τείχη, όλα κτισμένα με τον γυαλιστερό σχιστόλιθο του νησιού. Στον νοτιοανατολικό πύργο κατοικούσε ο Αλαδινός και η οικογένεια του που ήταν η γυναίκα του Αλαμάντα και η δεκαπεντάχρονη κόρη του Φελίζα. Στους άλλους τρεις πύργους έμεναν συγγενικά πρόσωπα και το προσωπικό. Επίσης εκεί στεγάζονταν τα εργαστήρια μεταξουργίας. Στα εργαστήρια αυτά παράγονταν μεταξωτές κλωστές καθώς και τα περίφημα ξάμιτα, ζεντάτα και σκινδάλια. Τα εργαστήρια μεταξουργίας προστατεύονταν πάντα μέσα στους πύργους των αρχόντων για τον φόβο των πειρατών και άλλων ξένων αρπάγων.

     Πριν εξήντα χρόνια όταν βασίλευε ο μεγάλος Ιωάννης Κομνηνός, οι Νορμανδοί του Ρογήρου Β΄ της Σικελίας είχαν λεηλατήσει την Στερεά Ελλάδα και τα νησιά και είχαν κυριολεκτικά σηκώσει τον εξοπλισμό κι’ είχαν απαγάγει τους εργάτες της μεταξουργίας από την Θήβα και από άλλου και τους είχαν πάει στα μέρη τους για ν’ απολαμβάνουν αυτοί τα μεγάλα κέρδη του μεταξιού. Στην Άνδρο δεν πρόλαβαν να κάνουν το ίδιο κακό γιατί ο τότε Τουρμάρχης Μανουήλ Αλαδινός, πάππος του σημερινού, μπόρεσε να συνεννοηθεί με τον Ρισάρ ντε Λιγέβ, που ο Ρουγγέρης β΄ είχε χρήσει κόμητα της Άνδρου για να μη βλαφτεί η μεταξοβιομηχανία με αντάλλαγμα ένα σημαντικό χρηματικό ποσό και μια εμπορική συμφωνία μεταξύ των δυο ανδρών.

Ο Ρισάρ καταγόταν από την δραστήρια μεσογειακή πόλη Ναρμπόν που ανήκε στην κομιτεία της Τουλούζης και ελέγχετο από την λαμπρή υποκόμισα Έρμενγκαρντ. Με τις γαλέρες τον Ρισάρ και των απογόνων του συντηρήθηκε ένα κερδοφόρο εμπόριο μεταξιού από την Άνδρο στην Ναρμπόν. Εκεί έζησε για ένα διάστημα πριν είκοσι χρόνια ο σημερινός Μανουήλ Αλαδινός που με την ανδρική του ομορφιά σαγήνεψε την εγγονή της  Έρμενγκαρντ  Αλαμάντα.

Ο έρωτας τους έφτασε σε τέτοια τρέλα που κλέφτηκαν κι’ έφυγαν για να ζήσουν στην Άνδρο. Εκεί η Αλαμάντα γέννησε την κόρη του Φελίζα. Η Αλαμάντα δεν ήταν απλώς όμορφη μ’ ένα λυγερό κορμί κι’ ένα φωτεινό πρόσωπο, στεφανωμένο με πλούσια βαθύξανθα μαλλιά, αλλά απέπνεε μια ακαταμάχητη ερωτική σαγήνη που μόνο οι γυναίκες της Τουλούζης και Προβηγκίας ήταν προικισμένες. Γι’ αυτό τις υμνούσαν με κρυφό η φανερό ερωτικό πάθος οι τροβαδούροι που βρίσκονταν μόνο στον τόπο εκείνο.

Είναι δύσκολο να πει κάνεις αν η ερωτική ποιητική ατμόσφαιρα δημιουργούσε την ιδιαίτερη αυτή γυναικεία ομορφιά η  ο απελευθερωμένος ίμερος των ωραίων γυναικών των μεσημβρινών εκείνων τόπων ενέπνεε τους τροβαδούρους. Μάλλον και τα δυο. Πάντως στο παλάτι της Ερμενγκάρντ στην Ναρμπόν παιζόταν ένα εξαίσιο παιχνίδι ερωτικής σαγήνης που εκφράζονταν με τα τραγούδια των τροβαδούρων και τη έμπρακτη ανταπόκριση παθιασμένων νεραϊδόμορφων γυναικών.

Η Αλαμάντα, η εγγονή της  Έρμενγκαρντ ήταν η ιδία ποιήτρια και τραγουδίστρια, μια σωστή Τρουμπάριτσα που όταν συνάντησε τον Αλαδινό, τραγούδησε τον ερώτα της γι’ αυτόν. Μια τέτοια σχέση δεν μπορούσε ποτέ να γίνει αποδεκτή από την οικογένεια της και γι’ αυτό έφυγε κλεφτά μαζί του με καράβι του συνέταιρου του Λιγέβ.

Στην Άνδρο γέννησε τον καρπό του ερώτα τους την Φελίζα που εξελίχτηκε σε μια πεντάμορφη νεράιδα αφού κληρονόμησε την ομορφιά και από τους δυο γονείς της. Όμως με τα χρόνια ένιωσε να της λείπει η χαρά της ζωής  που είχε μάθει στον τόπο της όσο κι’ αν η αγάπη του Μανουήλ και της Φελίζας πάσχιζαν να την γεμίσουν. Με κάθε ευκαιρία οργάνωνε φιέστες με δικαιολογία τα τοπικά πανηγύρια αλλά η συντηρητική κοινωνία γύρω της δεν ανταποκρινόταν ολόψυχα.

Ασχολήθηκε με την μεταξουργία και κυρίως με τα ασημοχρυσοποίκιλτα σκινδάλια κι’ αυτό τελικά της έδωσε κάποιο σκοπό. Ο Μανουήλ της χάρισε μια έκταση με μουριές στην διπλανή κοιλάδα νότια από τους Γερακώνες κι’ εκεί έκτισε φάμπρικες και γέμιζε τον χρόνο της. Οι χωρικοί την έλεγαν μεταξύ τους Αλαμανιά και γι’ αυτό η περιοχή πήρε την παραφθορά αυτή του ονόματος της. Αυτά σκεπτόταν ο Μανουήλ καθώς αγνάντευε το καταπράσινο βιος του κοιτάζοντας ανατολικά προς την θάλασσα.

Το μετάξι ήταν πάντα η πηγή του πλούτου του κι όσο κρατούσε ο συνεταιρισμός με τους Λιγέβ που είχε αρχίσει ο πάππος του, το χρυσάφι δεν του έλλειπε για να πληρώνει τις υποχρεώσεις του και να ζει πλούσια και καλά.

Όμως τα τελευταία χρόνια τα πράγματα είχαν πάει από το κακό στο χειρότερο από παντού και προς όλες τις κατευθύνσεις. Η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία είχε τελείως εξευτελιστεί με τους ανίκανους κ απατεώνες αυτοκράτορες που βασίλευαν μετά τον Μεγάλο Κομνηνό Μανουήλ. Τελικά η Κωνσταντινούπολη έπεσε στα χέρια των Φράγκων κι Αυτοκρατορία έγινε χίλια κομμάτια. Οι Γερμανοί πήραν την Σικελία από τους Νορμανδούς κι ο συνεταιρισμός με τους Λιγέβ που στηριζόταν σ’ αυτούς δεν μπορούσε να λειτουργήσει με ασφάλεια. Με δυσκολία πουλιόταν το μετάξι με μεγαλύτερα ναύλα και μικρότερα κέρδη.

Οι καταστροφικές αλλαγές είχαν ωφελήσει μόνο τους Βενετσιάνους και σε μικρότερο βαθμό τους Γενοβέζους πειρατές. Με άλλα λόγια οι επιλογές για την Άνδρο είχαν στενέψει ασφυκτικά.
Ο Μανουήλ έβλεπε πια ξεκάθαρα ότι για να επιβιώσει θα ‘πρεπε να βρει κάποια συμβιβαστική λύση και συνεννόηση με τους Βενετσιάνους και συγκεκριμένα με τον Μαρίνο Δάνδολο. Η τεχνογνωσία του μεταξιού θα ’ταν το κύριο διαπραγματευτικό του χαρτί και ίσως η υποστήριξη του να ήταν απαραίτητη στον Δάνδολο που μπορεί να είχε ανταγωνιστές και αντίζηλους μεταξύ των συντρόφων του. Θα τον συναντούσε λοιπόν και βλέποντας και κάνοντας.

Με αυτές τις σκέψεις γύρισε προς τους άλλους που συζητούσαν μεταξύ τους περί του πρακτέου χωρίς όμως και να καταλήγουν σε κάποιο σχέδιο δράσης αφού το σχέδιο του Δαρδανού τους τρόμαζε και δεν είχαν κάτι ν’ αντιπροτείνουν. Με φωνή σταθερή τους είπε:
      -Αγαπητοί μου φίλοι γνωρίζετε πολύ καλά ότι η ένοπλη αντίσταση κατά των Βενετσιάνων είναι καταδικασμένη σε μια αιματηρή αποτυχία. Αυτοί είναι επαγγελματίες πολεμιστές κι έχουν πίσω τους την συμπαγή και συνεχή υποστήριξη της θαλασσοκράτειρας Βενετίας και των Φραγκικών νέων κρατών γύρω μας ενώ εμείς στηριζόμαστε σε μερικούς πληρωμένους σπαθαρίους και τοξότες και χωρίς να ελπίζουμε στην βοήθεια κάποιου οργανωμένου Ρωμαϊκού κράτους. Ας μην ξεχνάμε ότι η Κωνσταντινούπολη είναι στα χέρια τους και το Δεσποτάτο της Νικαίας προσπαθεί να επιβιώσει και δεν μπορεί να έχει καμία σκέψη για μας. Αιωρούμαστε στο κενό και είμαστε οι ίδιοι αδύναμοι. Και όμως μπορούμε να επιβιώσουμε με αξιοπρέπεια και να σώσουμε τουλάχιστον ένα μέρος της περιουσίας μας με το να προσφέρουμε την στήριξη μας στον Μαρίνο Δάνδολο.
      - Και που ξέρουμε ότι χρειάζεται την στήριξη μας ο Μαρίνος Δάνδολος κι απλώς δεν θα πάρει με την βία όλο μας το βιός κι εμάς θα μας κάνει δουλοπάροικους συμφώνα με το φεουδαρχικό τους σύστημα; Διέκοψε ο Δάρδανος και κοίταξε τους άλλους αγριεμένος.
      - Ο Μαρίνος Δάνδολος έχει μαζί του κατάφρακτους πολεμιστές για να μας νικήσει και να μας κατασφάξει αλλά δεν έχει ούτε πρόκειται ποτέ να έχει αρκετούς για να κρατήσει και να μπορέσει να εκμεταλλευτεί τον πλούτο του νησιού μας. Και επίσης δεν ξέρει ούτε μπορεί να μάθει την τέχνη του μεταξιού χωρίς την βοήθειά μας, εμείς θα κρατήσουμε το μυστικό της τέχνης μας για να μας έχει ανάγκη και για να μπορεί να παίρνει ένα μέρος των προσόδων θ’ αναγκαστεί ν’ αφήσει και σε μας ένα σημαντικό μέρος αυτών των προσόδων. Ο Μαρίνος Δάνδολος θα πρέπει να είναι αρκετά έξυπνος για να καταλάβει ότι έχει περισσότερα να κερδίσει συμμαχώντας με μας παρά λεηλατώντας μας.

Ο Δάρδανος έμεινε βλοσυρός, προσηλωμένος πάντοτε στις απόψεις του αν και κατά βάθος γνώριζε ότι η ένοπλη αντίσταση που πρότεινε δεν είχε καμία ελπίδα. Έτσι δεν επέμεινε άλλο. Ο Χωνιάτης που είχε γνωρίσει από κοντά την καταστροφή της Βασιλεύουσας Πόλης και την προέλαση των Φράγκων μέχρι την Αθήνα συμφωνούσε απόλυτα με τον άρχοντα Αλαδινό. Επίσης έβλεπε ότι μια ειρηνική συμφωνία θα εξασφάλιζε σ’ αυτόν , στον αδελφό του Μιχαήλ και στους ανθρώπους του την ασφάλεια και ησυχία που ποθούσαν χωρίς άλλες εξορίες και κατατρεγμούς. Ο άρχοντας Λογοθέτης αν και μισούσε τους Φράγκους έβλεπε ότι με μια συμφωνία μαζί τους θα μπορούσε να ελπίζει ότι δεν θα του πέρνανε τα πλούσια κτήματα του που είχε στου Υψηλού στο Μεσαθώρι και στην Μεσαρέα. Και ίσως η παρουσία των Βενετσιάνων στο νησί θα τους προστάτευε από κάθε είδους πειρατές.

Ο Βαραγκής που είχε τα κτήματα του στην νότια πλευρά των Γερακώνων πάνω από την πλούσια κοιλάδα των Αγριδίων συμφωνούσε απόλυτα με τον άρχοντα Αλαδινό. Επίσης είχε μάθει από τον Βραχνό ότι ο Μαρίνος Δάνδολος σκεφτότανε να χτίσει το κάστρο του στο νησάκι που είχε δέσει την γαλέρα του. Και αυτό σήμαινε ότι δεν ενδιαφερόταν ν’ αρπάξει τα σπίτια τους. Αυτός και οι σύντροφοι του μάλλον θα προτιμούσαν να κτίσουν τους δικούς τους πύργους με τον τρόπο που αυτοί ήξεραν παρά να ξεσπιτώσουν τους Ανδριώτες άρχοντες. Έτσι όλοι τους είχαν σχεδόν συμφωνήσει να περιμένουν τον ερχομό του Μαρίνου Δάνδολου και της συνοδείας του χωρίς να προβάλλουν αντίσταση.

 2. ΜΑΡΙΝΟΣ ΔΑΝΔΟΛΟΣ

      Η καταπράσινη ανατολική κοιλάδα της Άνδρου ανάμεσα στα βουνά Πέταλο και Γερακώνες καταλήγει σ’ έναν όρμο σαν ανοιχτό στόμα με την γλώσσα έξω. Η γλώσσα αυτή, τριγωνική χερσόνησος μ’ απότομες πλευρές, μ’ άγρια δέντρα και θάμνους σχεδόν ακουμπάει σε μια δύσβατη βραχονησίδα. Στον ισθμό ήταν δεμένη μια μεγάλη Βενετσιάνικη γαλέρα που σχεδόν ακουμπούσε στα βράχια κι’ από τις δυο της κουπαστές αφού τα κουπιά είχαν μέσα τραβηχτεί.

 Πέρα στην βόρεια κόχη του όρμου φαινόταν έξι ακόμα γαλέρες δεμένες κι’ αυτές όπως όπως κοντά στην παραλία. Πολύχρωμα ντυμένοι ναύτες και κατάφρακτοι πολεμιστές είχαν σχηματίσει δυο στρατόπεδα για να είναι κοντά στις γαλέρες τους. Αυτοί που βρίσκονταν στην χερσόνησο είχαν μαζευτεί κοντά στην μεγάλη γαλέρα σ’ ένα πλάτωμα απέναντι στο νησάκι και συζητούσαν σοβαρά μεταξύ τους. Ένας ψηλός και ρωμαλέος πολεμιστής απευθυνόμενος σ’ έναν άνδρα ντυμένο με πλούσια ρωμαϊκά ρούχα του έλεγε μιλώντας με σπαστά ελληνικά:
     - Αύριο το πρωί θα μας οδηγήσεις στον πύργο του Αλαδινού που όπως με βεβαιώνεις θα μας δεχθεί ειρηνικά. Εγγύηση μου γι’ αυτό είναι ότι κρατάω τον πύργο σου και την οικογένειά σου πίσω εκεί στην πλαγία στα νοτιοδυτικά. Όπως έχεις καταλάβει κι εγώ προτιμώ ένα ειρηνικό διακανονισμό με τους συμπατριώτες σου.

Ο Δημήτρης Βραχνός πριν μερικές μέρες είχε αιφνιδιαστεί μέσα στον πύργο του από τους Βενετσιάνους και είχε αναγκαστεί να τους οδηγήσει στους άλλους άρχοντες της Άνδρου. Τώρα προσπαθούσε κι αυτός να ξεμπλέξει με την μικρότερη δυνατή ζημία κάνοντας τον ενδιάμεσο μεταξύ των επιδρομέων και των συμπατριωτών του. Τα κτήματα του εκτείνονταν από την πλαγιά του βουνού μέχρι τα Λειβάδια κι ήταν γεμάτα μουριές. Όφειλε να περισώσει ό,τι μπορούσε απ’ αυτά. Είχε στείλει μήνυμα στον Βαράγκη που είχε κτήματα και κατοικούσε κοντά στην παλιά εγκαταλελειμμένη πια Τουρμά που επιτηρούσε το Αιγαίο και την κοιλάδα νότια από του Γερακώνες.Τελικά συναντήθηκε μαζί του με την άδεια των Βενετσιάνων κι έτσι επικοινώνησε με τον Πρωτάρχοντα Αλαδινό.
     - Ευγενέστατε άρχοντα Δάνδολε, ο κυρ Αλαδινός θέλει την ειρήνη και είναι έτοιμος να σε αναγνωρίσει επικυρίαρχό του αρκεί να σεβαστεί και η ευγένεια σου την ζωή, το βιος και τα έθιμα τα δικά του και των υπολοίπων αρχόντων και κατοίκων. Καλό θα είναι στην αυριανή σου επίσκεψη να μην είναι μεγάλη η ένοπλη συνοδεία σου.
      Ο Μαρίνος Δάνδολος χαμογέλασε ειρωνικά ακούγοντας τις αισιόδοξες προσδοκίες του Βραχνού αλλά σ’ αυτή την φάση δεν σκόπευε ν’ αποκαλύψει τα πραγματικά του σχέδια.
     - Μην ανησυχείς Βραχνέ, η συνοδεία μου θα είναι ολιγάριθμη. Αύριο λοιπόν ξεκινάμε. Τώρα μπορείς ν’ αποσυρθείς.
     Μόλις έφυγε ο Βραχνός , ο Δάνδολος γύρισε στους συντρόφους του και είπε:
     -Γενναίοι και πιστοί μου σύντροφοι, όπως ήδη γνωρίζετε η Γαληνότατη Δημοκρατία της Βενετίας μετά την κατάκτηση της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας έχει λάβει μερίδιο όλα τα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου, και την Κρήτη και παράκτια φρούρια στον Μωρία κι αλλού. Σε μένα και τους απογόνους μου έχει παραχωρήσει την Άνδρο να την διοικώ και να την νέμομαι όπως εγώ κρίνω. Σε άλλους ευπατρίδες έχει παραχωρήσει άλλα νησιά μεγάλα ή μικρά ανάλογα με την αξία και δύναμη του καθενός εξ αυτών. Στον Μάρκο Σανούδο παραχώρησε τη Νάξο και την επικυριαρχία  σε όλα τα υπόλοιπα νησιά του Αιγαίου. Φυσικά και αναγνωρίζω την επικυριαρχία του συμπολεμιστή μου και φίλου Μάρκου Σανούδου . Όμως δεν παύω ν’ αναγνωρίζω και την υψηλή επικυριαρχία του Βασιλέα της Θεσσαλονίκης Μονφεράτου και πέρα από αυτόν την υπαγωγή μου στον Αυτοκράτορα της Κωνσταντινουπόλεως. Αν ποτέ μας ζητήσουν την βοήθεια μας θα την δώσουμε αγόγγυστα γιατί σύμφωνα με τις συνήθειες και τους νόμους μας οφείλουμε ναυτική και στρατιωτική παρουσία για σαράντα μέρες. Λέγοντας αυτά κοίταξε ένα γύρο τους συντρόφους του που χαμογελούσαν με σημασία γιατί καταλάβαιναν ότι με τόσους απόμακρους και πιθανά αλληλοσυγκρουόμενους επικυρίαρχους ο Μαρίνος Δάνδολος ήταν στην πραγματικότητα ανεξάρτητος άλλα συγχρόνως νομικά κατοχυρωμένος.

Η οικογένεια των Δάνδολων ήταν ισχυρή αν και είχε αντίπαλους τους Τιέπολους που καραδοκούσαν για το αξίωμα του Δόγη. Ανάμεσα στους συμπολεμιστές του υπήρχαν στενοί φίλοι όπως ο αδελφός του Μάρκος και ο Τζιάκομο Κουϊρίνι αλλά και επίβουλοι αντίπαλοι όπως  ο Τζερεμία Γκύζι καθώς και δύστροποι κληρικοί όπως ο επίδοξος επίσκοπος Άνδρου Ιωάννης , εκλεκτός του Πάππα Ιννοκέντιου ΙΙΙ. Σίγουρα δεν μπορούσε να στηριχτεί ανεπιφύλακτα σε όλους αυτούς για να κυβερνήσει την Άνδρο και γι’ αυτό θα’ πρεπε να βρει τρόπο να προσεταιριστεί τους τοπικούς άρχοντες χωρίς συγχρόνως απογοητεύσει τους συμπολεμιστές του. Επίσης θα’ πρεπε να πάρει με το μέρος του τον ορθόδοξο πληθυσμό χωρίς να έρθει σε άμεση ρήξη με τον Ιωάννη. Είχε ένα πολύ δύσκολο δρόμο μπροστά του. Με αυτές τις σκέψεις , συνέχισε να λέει :
     - Η κατάκτηση του νησιού φαίνεται ότι θα είναι ειρηνική, αλλά για να εξασφαλίσουμε την διατήρηση των κεκτημένων για εμάς και τους απογόνους μας ,θα πρέπει κατά πρώτον και κύριον να θεμελιώσουμε ένα δυνατό και απόρθητο κάστρο, σ’ αυτό ακριβώς το νησάκι απέναντι μας και μια πυργοπολιτεία σ  αυτήν εδώ την χερσόνησο. Μια τρανή γέφυρα θα ενώσει το κάστρο με την πυργοπολιτεία με θαλασσινά τείχη να προστατεύουν τον ισθμό από τους ανέμους που όπως ξέρω λυσσομανούν στα μέρη αυτά. Στους πύργους της πολιτείας αυτής θα κατοικήσουν οι ευγενείς ιππότες που θα μείνουν μαζί μου στο νησί αυτό. Επίσης , εδώ θα κατοικήσουν άξιοι τεχνίτες και έμποροι για να εξασφαλίσουν την παραγωγή και την διακίνηση του πλούτου που έχει η Άνδρος. Σ΄αυτήν εδώ την χερσόνησο, ο νέος μας επίσκοπος Ιωάννης  θα επιστατήσει στο χτίσιμο της επισκοπικής του εκκλησιάς για να μας προσφέρει την πνευματική του καθοδήγηση. Έτσι η κοσμική και πνευματική εξουσία θα μπορούν από ασφαλή και ισχυρή θέση να επιβάλλουν την θέληση τους. Έχω ήδη λάβει τα μέτρα μου για ν’ αρχίσουνε οι εργασίες αμέσως .Η Άνδρος διαθέτει έμπειρους χτίστες και άφθονα οικοδομικά υλικά .Όλο το νησί είναι γεμάτο γυαλιστερές πλάκες με τις οποίες πανεύκολα μπορεί να υλοποιηθεί το σχέδιο μου και πριν καλά καλά το καταλάβουμε το κάστρο και η πυργοπολιτεία θα ξεπεταχτούν μπροστά μας.

    Μαγεμένο έμεινε το πλήθος των πολεμιστών και των άλλων που άκουγαν τον Μαρίνο Δάνδολο , ακόμα και οι εχθροί του δεν έβρισκαν κάτι για να εναντιωθούν. Κάποιος μάλιστα πετάχτηκε και  φώναξε:

     - Τ’ όνομα του κάστρου και της νέας πολιτείας αξίζει να είναι το κάστρο και η πολιτεία του Δάνδολου .
    Όλοι οι παρευρισκόμενοι ζητωκραύγασαν και ο Δάνδολος δεν είπε ούτε ναι αλλά ούτε και όχι στην τόσο κολακευτική επιθυμία του πλήθους . Μέσα του όμως ένιωθε μια μεγάλη ικανοποίηση γιατί είχε καταφέρει να εγκλωβίσει όλους τους φεουδάρχες και τον κλήρο σε μια νέα πολιτεία που θα μπορούσε τόσο εύκολα να ελέγχει .Σίγουρα ήταν αντάξιος ανιψιός του δαιμόνιου Ερρίκου Δάνδολου. Μόνο ο Τζερεμία Γκύζι και ο επίδοξος επίσκοπος Άνδρου Ιωάννης φάνηκαν να κρατούν επιφυλάξεις χωρίς να ξέρουν και αυτοί ακόμα το γιατί.