Eπιστολή Εταιρείας Ανδριών Επιστημόνων

Προς: 

• Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Σ. Παπασταύρου,
• Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Δ/νση Ανάπτυξης έργων, επιστημονικών καi επαγγελματικών θεμάτων,
• Δήμαρχο Άνδρου, κ. Θ. Σουσούδη,
• Έπαρχο Άνδρου, κ. Α.Βρεττού,
• Βουλευτές ν. Κυκλάδων, κ.κ. Γ. Βρούτση, Κ. Μονογυιού, Φ. Φόρτωμα, Μ. Καφούρο,
• Ομάδα μελέτης του Τοπικού Πολεοδομικού Σχεδίου Άνδρου, «Σαμαράς καi συνεργάτες» Α.Ε. και «Ροϊκός -Σύμβουλοι μηχανικοί» Α.Ε.
• Επιτροπή παρακολούθησης της εκπόνησης μελέτης του Τ.Π.Σ., κ.κ. Α.Κοτζαμάνη, Κ.Γκλάρα

Η Εταιρεία Ανδρίων Επιστημόνων, ως θεσμικός φορέας επιστημονικής τεκμηρίωσης και διαλόγου για την Ανάπτυξη της Άνδρου, κρίνει απαραίτητο να επισημάνει τους κινδύνους, που προκύπτουν από τον τρόπο οριοθέτησης οικισμών της Άνδρου στο υπό μελέτη Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο.

Οι ενδεχόμενες συνέπειες αυτής της οριοθέτησης εγείρουν ανησυχίες,

• τόσο λόγω των θέσεων, που διατυπώθηκαν από την Ομάδα Μελέτης κατά την ολοκλήρωση τής 1^ης φάσης εργασιών της, όπου μείζων παράμετρος έχει τεθεί η τωρινή πληθυσμιακή στασιμότητα,
• όσο και από τη διαφαινόμενη πρόθεση συρρίκνωσης των οικισμών στο κείμενο του Σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας περί καθορισμού κριτηρίων, τρόπου και διαδικασιών οριοθέτησης των οικισμών της χώρας.

ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗΣ ΤΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ

Η Εταιρεία Ανδρίων Επιστημόνων (ΕΤΑΝΕΠ), ως ενεργός φορέας συμμετοχής στον δημόσιο διάλογο για την ανάπτυξη του νησιού και στο πλαίσιο του ρόλου της ως επιστημονικός σύμβουλος του Δήμου Άνδρου, προχώρησε σε αποστολή επιστολής-παρέμβασης σχετικά με το υπό διαβούλευση Σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος με τίτλο:

«Καθορισμός κριτηρίων, τρόπου και διαδικασιών οριοθέτησης των οικισμών της Χώρας με πληθυσμό κάτω των δύο χιλιάδων (2.000) κατοίκων, περιλαμβανομένων και των προϋφιστάμενων του 1923, καθώς και καθορισμός χρήσεων γης και γενικών όρων και περιορισμών δόμησης».

📄 Σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος (PDF)

ΣΤΟΧΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ 

Στόχος της επιστολής είναι η συμμετοχική και τεκμηριωμένη συμβολή στον προβληματισμό που αναπτύσσεται γύρω από το νέο θεσμικό πλαίσιο. Η ΕΤΑΝΕΠ καταθέτει τέσσερις προτάσεις που στοχεύουν στη διαμόρφωση ενός ευέλικτου και επιστημονικά ορθού συστήματος οριοθέτησης των οικισμών, λαμβάνοντας υπόψη:

• τις πραγματικές ανάγκες των τοπικών κοινωνιών,
• την ανάγκη ύπαρξης διαθέσιμης γης για αξιοποίηση,
• τις αναπτυξιακές προοπτικές της Άνδρου,
• και τη διαφοροποίηση μεταξύ των οικισμών.

Η Εταιρεία δεν τίθεται απέναντι στο νομοθετικό πλαίσιο, αλλά αναδεικνύει την ανάγκη για εξατομικευμένη αξιολόγηση κάθε οικισμού και για νομική πρόβλεψη που θα επιτρέπει επεκτάσεις εκεί που υπάρχει επιστημονική και κοινωνική τεκμηρίωση.

Για την ΕΤΑΝΕΠ, η επιστημονική τεκμηρίωση και ο σεβασμός στις τοπικές ιδιαιτερότητες αποτελούν τον ακρογωνιαίο λίθο κάθε σχεδιασμού. Παραμένουμε στη διάθεση κάθε αρμόδιου φορέα για διάλογο, συνεργασία και συνδιαμόρφωση πολιτικής.

Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΣΤΑΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ Η ΑΝΑΓΚΗ ΓΙΑ ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΗ ΠΡΟΣ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ

Οι διατυπωμένες προθέσεις:

• περιορισμού επεκτάσεων της οικιστικής γης σε συνδυασμό με την προοδευτική απαγόρευση της εκτός ορίων οικισμών δόμησης,
• και ρητής απαγόρευσης οριοθέτησης των οικισμών με βάση την πραγματική κατάσταση δόμησης των χρόνων μετά το έτος 1985 (όταν η περίοδος 1985-2005 ήταν αυτή κατά την οποία σημειώθηκε οικιστική ανάπτυξη στο νησί),

πιστεύουμε ότι θα οδηγήσουν την Άνδρο σε μια περίοδο διοικητικής ακινησίας και αναπτυξιακής καθήλωσης.

Ιδιαίτερα σε ένα νησί, με:

• χαμηλή πληθυσμιακή πυκνότητα,
• πολλές κατοικίες που χρησιμοποιούνται εκ περιτροπής από ανθρώπους που απογράφηκαν στον χώρο της α’ κατοικίας τους και όχι στην Άνδρο,
• σημαντική τάση κατασκευής εξοχικών κατοικιών,
• ανάγκη αναστροφής της μέσης (γηρασμένης) ηλικίας του πληθυσμού, και
• ιδιαίτερα αυξημένες απαιτήσεις χωρικής ευελιξίας λόγω γεωμορφολογίας,

Η ανάγκη για αξιοποιήσιμη γη αποτελεί ζήτημα, που άπτεται όχι μόνο της οικονομικής ανάπτυξης, αλλά και της βιωσιμότητας του νησιού.

Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΟΡΙΖΟΝΤΙΩΝ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΩΝ ΥΠΟΝΟΜΕΥΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ

Αναγνωρίζουμε πλήρως την ανάγκη θεσμικής τάξης, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις ιστορικά καταγεγραμμένες οικιστικές αυθαιρεσίες και τις προβληματικές οριοθετήσεις κάποιων οικισμών. Ωστόσο, οι επιλογές οριζόντιων περιορισμών, που επιτρέπουν μόνο τη μείωση ή τη διατήρηση των υφιστάμενων ορίων και όχι την προσαρμοσμένη αύξηση, όπου αυτό είναι επιστημονικά και κοινωνικά δικαιολογημένο, αντιβαίνει στις αρχές του αναπτυξιακού σχεδιασμού.

Οι οριζόντιοι περιορισμοί, οι οποίοι θέτουν αυστηρά και δυσμενή όρια στην οριοθέτηση των οικισμών, που μέχρι σήμερα δεν είχαν καθοριστεί, ενδέχεται να παραγνωρίσουν την ιστορικά τεκμηριωμένη διάσπαρτη μορφή τους, καταλήγοντας σε περιορισμούς, που υπονομεύουν τις πραγματικές ανάγκες και δυναμικές των τοπικών κοινοτήτων. Αντί να προσφέρουν λύσεις, ενδέχεται να οδηγήσουν σε στασιμότητα και απομόνωση.

ΖΗΤΟΥΜΕ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ, ΕΥΕΛΙΞΙΑ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ

Ως ΕΤ.ΑΝ.ΕΠ., δεν βρισκόμαστε σε αντιπαράθεση με το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, αλλά επισημαίνουμε τις ανάγκες για τη δημιουργία ενός ευέλικτου και επιστημονικά τεκμηριωμένου σχεδίου οριοθέτησης.

Συγκεκριμένα, προτείνουμε:

1. Να καταργηθεί η απαγόρευση της επέκτασης των οικισμών, ή τουλάχιστον να προβλεφθεί δυνατότητα εξαίρεσης από τον περιορισμό της μη επέκτασης, εφόσον τεκμηριώνεται επιστημονικά, πολεοδομικά και κοινωνικά η αναγκαιότητα.
2. Να αξιοποιηθεί η τοπική γνώση και να επιτραπεί η συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών, των τοπικών αρχών και των επιστημονικών φορέων στο σκέλος της οριοθέτησης των οικισμών.
3. Να γίνει δεκτή η διαφοροποίηση ανά περίπτωση και να μη θεσμοθετείται γενικός περιορισμός που υπονομεύει την πραγματική δυναμική των τοπικών κοινοτήτων.
4. Να υιοθετηθεί ένας ολοκληρωμένος σχεδιασμός της οικιστικής ανάπτυξης, που να προβλέπει τις μελλοντικές ανάγκες και να προχωρήσει σε ορθολογική πολεοδόμηση του χώρου.

Η Άνδρος χρειάζεται ένα Τοπικό Πολεοδομικό Σχέδιο που να διασφαλίζει το μέλλον της. Χρειάζεται ένα θεσμικό πλαίσιο που να ενσωματώνει την ιδιαιτερότητα του κάθε οικισμού, και να μην αντιμετωπίζει το σύνολο με γενικούς περιοριστικούς κανόνες.

Ζητούμε το αναπτυξιακό μέλλον του νησιού να προγραμματιστεί με Σχεδιασμό και Τεκμηρίωση, τα οποία να ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας.