Της Αλεξάνδρας Σκαμάγκα

Αρχιτέκτονος-Μηχανικού ΕΜΠ, Διευθύντριας Τεχνικής Υπηρεσίας Δήμου Ραφήνας-Πικερμίου

 

Ο δεματοποιητής της Σταυροπέδας (φωτ. Εν Άνδρω).

Πολλά λέγονται για τον δεματοποιητή της Σταυροπέδας. Όμως πολύ λίγα είναι γνωστά για την χρήση, αλλά και κατάχρηση των δεματοποιητών. Καλό θα ήταν να πούμε δύο λόγια για το τι κάνει αυτό το μηχάνημα που αμπαλάρει σκουπίδια με νάιλον και τι συνέπειες έχει ώστε να μην έχουμε αυταπάτες για το τι γίνεται σήμερα στην Άνδρο. Αλλά να μην έχουμε αυταπάτες και για τις συχνές φωτιές στην χωματερή του νησιού. Και κυρίως να μην νομίζουμε πως αυτή προσωρινή λύση μπορεί να παραταθεί για χρόνια χωρίς πολύ μεγάλο περιβαντολλογικό και οικονομικό κόστος.

Η δεματοποίηση συμμείκτων σκουπιδιών έχει εφαρμοστεί σε Δήμους της χώρας ως μια βραχυχρόνια πρακτική για προσωρινή εναπόθεση, σε μη εγκεκριμένους χώρους, περιορισμένου όγκου σκουπιδιών. Ένα μηχάνημα κάνει  πακετάρισμα με συμπίεση, σύμμεικτων σκουπιδιών σε μπάλες, για να μεταφερθούν έπειτα σε εγκεκριμένο χώρο απόθεσης - επεξεργασίας.

Οι μπάλες των δεματοποιημένων σκουπιδιών δίπλα στον δεματοποιητή της Σταυροπέδας. Κάθε 6 μήνες γεμίζει ο χώρος. Μετά οι μπάλες... "αδειάζονται" είτε στην "μη λειτουργούσα" διπλανή χωματερή είτε "κάπου αλλού"!!! Έτσι η Άνδρος "δεν έχει χωματερή"!!! Έχει δεματοποιητή!!! (φωτ. Εν Άνδρω).

Δεν είναι ούτε μπορεί να αποτελέσει στάδιο μιας νόμιμης και μόνιμης διαχείρισης απορριμμάτων και σαν τέτοιο δεν έχει, ούτε μπορεί να πιστοποιηθεί. Λειτουργεί ως προσωρινή διαχείριση υπό περιορισμούς και προϋποθέσεις, μετά από αναγκαστικό κλείσιμο ΧΥΤΑ, στο μεσοδιάστημα μεταξύ χωματερής και κατασκευής εγκεκριμένου χώρου για επεξεργασία σκουπιδιών και για ταφή των υπολειμμάτων τους.

Στις Βόρειες Ευρωπαϊκές χώρες η δεματοποίηση γίνεται μόνο στα αδρανή και ποτέ σε σύμμεικτα σκουπίδια, η δεματοποίηση των οποίων δεν έχει επιστημονικά τεκμηριωθεί,. Στην Ευρωπαϊκή  Ένωση δεν «εγκρίνεται» δεματοποίηση σύμμεικτων αλλά «οικιακών αποβλήτων» και η αποθήκευση των δεμάτων, με την προϋπόθεση πως θα φτιαχτεί εργοστάσιο καύσης για παραγωγή ενέργειας.

Τις συνέπειες από την οποιασδήποτε άλλης μορφής καύση (πυρόληση, ελεύθερη καύση και λοιπούς τρόπους «απαλλαγής» από τα σύμμεικτα σκουπίδια) στην ποιότητα του αέρα που αναπνέουμε, ουδείς γνωρίζει καλά. Χαρακτηριστικό της υπάρχουσας σύγχυσης είναι ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Φεβρουάριο 2007, απέρριψε την πυρόλυση ως μέθοδο καύσης σκουπιδιών.

Χρόνια ακούγαμε πως τις φωτιες στην χωματερή έβαζαν διάφοροι. Ιδού μια από αυτές του 2015 το καλοκαίρι στη Σταυροπέδα όπως φαίνεται από τον Στρόφιλα. Όπως γίνεται φανερό από το άρθρο τα σκουπίδια αυτοαναφλέγονται. Ιδίως όταν είναι θαμένα σε μπάλες (φωτ. Εν Άνδρω).

Τα δεματοποιημένα σκουπίδια είναι λιγότερο ενοχλητικά εμφανισιακά, ενώ στην πραγματικότητα, είναι περισσότερο επικίνδυνα και καταστρεπτικά για το περιβάλλον. Από τις πρώτες περιπτώσεις δεματοποίησης ήταν στην Κρήτη, στον Κουπουπητό, όπου εφαρμόστηκε αυτή η μέθοδος για διάστημα μικρότερο από ενάμισι χρόνο. Όταν ξεκίνησε η μεταφορά των δεμάτων στο νέο εργοστάσιο επεξεργασίας απορριμμάτων που κατασκευάστηκε στο μεταξύ, διαπιστώθηκε πως μόνο τα δέματα του τελευταίου μήνα μπορούσαν να μεταφερθούν. Τα παλαιότερα είχαν σπάσει ή αναφλεγεί από μόνα τους κι αναγκάστηκαν να θάψουν όπως- όπως τα καμένα σκουπιδόβουνα, με συνέπεια να αχρηστευτεί παντελώς η περιοχή προσωρινής απόθεσής τους.

 

Όπως είπε ο καθηγητής κ. Χριστοδουλάκης σε σχετική ομιλία του στο REX στις 10.11.2008: «Θα σας αναφέρω κάτι πολύ χαρακτηριστικό που μου ανέφερε ο δήμαρχος Χανίων. Μου είπε λοιπόν ότι οι ανατινάξεις εκεί ήταν τόσες πολλές και δυνατές που οι ντόπιοι νόμιζαν ότι πέφτουν μπαλωθιές. Στην αρχή έπαιρναν φωτιά οι κάτω μπάλες που στη συνέχεια έβαζαν φωτιά στις πιο πάνω και τελικά γινόντουσαν πυροτέχνημα. Ξέρετε, ένα σκουπίδι όταν καίγεται παράγει 27 χημικές ουσίες οι οποίες είναι καρκινογόνες. Μόνο και μόνο τα βαρέα μέταλλα που βγαίνουν είναι 12

Αν οι όποιοι δήμαρχοι πιστεύουν ότι η δεματοποίηση θα κάνει θαύματα, κάνουν λάθος. Στην περίπτωση αυτή τα σκουπίδια κάθε είδους γυαλί, σίδερο, φλούδες χαρτιά, πλαστικά, νοσοκομειακά απόβλητα θα συμπιέζονται, ώστε ο όγκος τους από π.χ. 10 κυβικά να φτάσει τα 4. Τι θα συμβεί όμως τότε; Ο κάθε ζωντανός οργανισμός περιέχει κάποιες ουσίες οι οποίες, όταν λειτουργεί, είναι σε ελεύθερη μορφή. Όταν όμως συμπιέζονται, αυτές οι ουσίες παράγουν κάποια παραπροϊόντα, γίνονται οι λεγόμενες αλυσιδωτές αντιδράσεις.»

Σε ένα άλλο σημείωμά του ο κ. Χριστοδουλάκης γράφει σχετικά με την τεκμηρίωση των αρνητικών στοιχείων του διδύμου Δεματοποίησης-Μπαλοποίησης:

Α) Η διαδικασία αυτή στερείται παντελώς νομοθετικού πλαισίου, ώστε να μπορέσει κάποιος να στηριχτεί σε αυτό και να προχωρήσει είτε σε ΠΠΕ ή ΜΠΕ ή σε οριστική μελέτη.

Β) Η διαδικασία αυτή, όπως επιπόλαια περιγράφεται, στερείται επιστημονικής τεκμηρίωσης επειδή η συμπίεση σύμμεικτων σκουπιδιών εγκυμονεί κινδύνους έκρηξης, ανάφλεξης, δημιουργίας επικίνδυνων και τοξικών στραγγισμάτων.

Γ) Δεν μπορεί να στοιχειοθετηθεί χωροταξική χρήση γης, λόγω έλλειψης νομοθετικού πλαισίου, και

Δ) Δημιουργείται μια συνέχεια των ΧΑΔΑ για τους οποίους έχουμε ήδη σαν χώρα, από την Ε.Ε, καταδικαστεί.

Το 201, μετά από εισήγηση του Σώματος Επιθεώρησης Περιβάλλοντος, Δόμησης, Ενέργειας και Μεταλλείων, ο Ειδικός Γραμματέας Υδάτων, υπέγραψε επιβολή προστίμων, σε 30 μονάδες, συνολικού ύψους 1.735.490 ευρώ .Σχετική είναι η:

«Επιβολή προστίμου στον Φορέα Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων Ν. Αργολίδας

(εφεξής ΦΟΔΣΑ Ν. Αργολίδας) και στον καθολικό του Διάδοχο, όπως εκπροσωπείται νόμιμα, για τη μονάδα Δεματοποίησης Αστικών Σύμμεικτων Απορριμμάτων (Α.Σ.Α.), στη θέση «Σταυρός» του Δ.Δ. Διδύμων του Δήμου Ερμιονίδας, Ν. Αργολίδας (εφεξής Δεματοποιητής Σταυρού Διδύμων Ερμιονίδας).

Παραβάσεις:

-Μη σύννομη διαχείριση (δεματοποίηση-προσωρινή αποθήκευση) των Αστικών Σύμμεικτων Απορριμμάτων (Α.Σ.Α.).

-Μη αποκατάσταση του χώρου προσωρινής αποθήκευσης των Αστικών Σύμμεικτων Απορριμμάτων (Α.Σ.Α.).

-Πρόστιμο: 87.300 ευρώ

Στις περισσότερες περιπτώσεις ανά τη χώρα δρομολογείται σήμερα πλέον η οριστική απομάκρυνση των δεματοποιητών και εκπονούνται Τοπικά Σχέδια Διαχείρισης Απορριμμάτων, με έμφαση στη «διαλογή στην πηγή», όπου ως πηγή θεωρούνται «οικίες» και «επαγγελματικοί χώροι», όπου παράγονται τα απορρίμματα, με στόχο τη δραστική μείωση των αποβλήτων σε σύμμεικτη μορφή.