Ο παπα-Αντώνης και ο παπα-Μανόλης τσουγκρίζουν τα ποτήρια ευχόμενοι "χρόνια πολλά" στην αρχή μιας πνευματικής και οινοπνευματικής περιπλάνησης από την Άνδρο μέχρι την Κρήτη (φωτ. Εν Άνδρω).

Η πρόσκληση στην Λιθοδομή, από τον εφημέριο του Όρμου Κορθίου, περιελάμβανε και μια έκπληξη. Την γνωριμία με τον παπα-Μανόλη τον εφημέριο του Συνετίου. Για τον κρητικό παπά του Συνετίου είχα ακούσει. Αλλά δεν τον είχα γνωρίσει. Με την καλησπέρα το πρώτο ξάφνιασμα. "Πως σας λένε" ρώτησα. "Μανόλη" απάντησε με βαριά χαρακτηριστική κρητική προφορά. Και επανέλαβε: "παπα-Μανόλη"!!! Θυμηθηκα πως μια περίοδο που εργάστηκα στα Χανιά έμαθα πως οι κρητικοί παπάδες πρώτα είναι Μανώληδες, Σήφηδες, Γιώργηδες, Μιχάληδες κλπ και μετά παπάδες!!! Η λεβεντομάνα πρώτα παράγει παληκάρια και μετά τα ντύνει με ράσα ή με στολή.

Η κουβέντα ξεκίνησε με τον παπα-Μανόλη για το Συνετί. Πρώτο ερώτημα: ποιες οι εντυπώσεις του από το Συνετί; Απάντηση: εξαιρετικές! Ο παπα-Μανόλης βρήκε πολύ καλή υποδοχή. Άλλωστε οι ιερείς του χωριού πάντα απολάμβαναν την φιλοξενία του. Αυτό είναι γνωστό από τον καιρό που ήταν παπάς εκεί ο γέροντας Ευδόκιμος. Πάντως το χωριό έχει και ιδιορυθμίες. Η κυριότερη όπως μάς λέει ο παπάς: "Το χειμώνα έχουμε 65 κατοίκους και το καλοκαίρι 900!" Αυτό δεν είναι χωριό, σχολιάζουμε, αυτό είναι... ακορντεόν!! Μια ανοίγει μια κλείνει. Και φυσικά μαζί ανοιγοκλείνουν και τα προβλήματα...

 

 Ο παπα-Μανόλης με τον μεγάλο κρητικό μουσικό Αντώνη Ξυλούρη ή Ψαραντώνη

Μετά η κουβέντα πάει στην Κρήτη. Ο παπα-Μανόλης είναι από την μαρτυρική Βιάννο. Νότια του Ηρακλείου. Η περιοχή υπέφερε πολλά από τους Γερμανούς. Εδώ και 5 χρόνια είναι εφημέριος στο Συνετί. Έχει ενταχθεί στο χωριό με τον καλύτερο τρόπο. Ένας παπάς με γνώσεις, παιδεία, αμεσότητα. Και αγαπά την κρητική μουσική. Φίλος με τους καλύτερους κρητικούς τραγουδιστές, λυράρηδες, λαουτιέρηδες. Μας μιλά για όλους και για όλα. Για τους Ξυλούρηδες. Θυμόμαστε τον αξέχαστο Νίκο Ξυλούρη. Τον άνθρωπο που έφερε την κρητική μουσική στο πανελλήνιο προσκήνιο.

 

Ο παπα-Μανόλης και δίπλα του ο γιος του Ψαραντωνη Γιωργης Ξυλούρης ή Ψαρογιώργης

Μας μιλά για τον αδελφό του Νίκου, τον σπουδαίο μουσικό Ψαραντώνη ή Αντώνη Ξυλούρη, που τραγούδα και παίζει λύρα. Μιλά για τον Ψαρογιώργη ή Γιώργη Ξυλούρη, σπουδαίο λαουτάρη και για όλη αυτή την οικογένεια μουσικών της Κρήτης. Μιλά για τν μεγάλο κρητικό μουσικό Βασίλη Σκουλά και τέλος και τον Γιάννη Χαρούλη, που κυριαρχεί σήμερα στην ελληνική μουσική. Μάς δείχνει με όλους φωτογραφίες. Χείμαρος ο παπα-Μανόλης. Έξω καρδιά.

 

 Ο παπα-Μανόλης με το γιό του και τον μεγάλο κρητικό μουσικό Βασιλη Σκουλά

Η συζήτηση ξεφεύγει πίσω στην Άνδρο. Του λέμε για τους δεσμούς που αναπτύχθηκαν επί Ενετοκρατίας μεταξύ Άνδρου και Κρήτης. Και κάποια στιγμή λέμε γελώντας πως οι δεσμοί συνεχίζονται μιας και ο ξάδελφος του πρώην υπουργού και σήμερα ευρωβουλευτή Μανώλη Κεφαλογιάννη - ο Μανώλης Τρούλης φίλος από χρόνια - έχει παντρευτεί Κορθιανή και έρχεται τακτικά στο νησί!

Μια αναμνηστική φωτογραφία στο τέλος της συνάντησης. Στην παρέα ήταν και ο Συνετιανός αναγνωρισμένος σεφ μαγειρικής Δημήτρης Γαρύφαλος, που εργάστηκε σε πεντάστερα ξενοδοχεία της Μυκόνου και τώρα της Σαντορίνης (φωτ. Εν Άνδρω).

Ο παπά-Μανόλης ξαφνιάζεται. "Πως και δεν τον ξέρω εγώ αυτόν", αναρωτιέται. Και μετά σχολιάζει: "τον Μανώλη Κεφαλογιάννη τον ξέρω και με ξέρει καλά", "Μα κι αυτόν τον ξέρεις" ερωτώ. "Φυσικά. Πάρτον τηλέφωνο και ρώτα τον" λέει. Παίρνω τηλέφωνο τον Κεφαλογιάννη. Τον βρίσκω στην Κρήτη. Την επομένη θα έφευγε για Βρυξέλες."Ρε Μανώλη ξέρεις έναν παπα-Μανόλη", ρωτάω. "Φυσικά. Που τον βρήκες" απαντά γελώντας. "Στην Άνδρο. Είμαστε εδώ και σε μνημονεύουμε" του λέω. "Δωστόν στο τηλέφωνο" λέει. Του δίνω το τηλέφωνο και οι δύο κρητικοί, ο ένας στην Άνδρο κι ο άλλος στην Κρήτη τα λένε αρκετά λεπτά σκασμένοι στα γέλια.

Συμπέρασμα: η Άνδρος ενώνει τους κρητικούς όπου κι αν βρίσκονται. Δεν τα πολυκαταφέρνει όμως να ενώσει τους ανδριώτες!!! Με αυτούς τα βρίσκει δυσκολα...

Και η βραδιά έκλεισε με δύο ακόμα μικρές εκπλήξεις:

Η πρώτη: Σε μια στιγμή η διακριτική και επιλεκτική μουσική της Λιθοδομής είχε Αρβανιτάκη. Οι στίχοι του τραγουδιού γνωστοί. Αναρωτιέμαι αν είναι του ποιητή Μιχάλή Γκανά. Ο παπα-Αντώνης το ακούει και απαντα: "ναι, είναι του Γκανά". Με ξαφνιαζει με τις γνώσεις του περί ποίησης. Και απαντά χαμογελαστά: "μα φυσικά διαβάζω και ποίηση...". Ακόμα μια φορά ο παπά-Αντώνης εξέπληξε με τις γνώσεις και την παρατηρητικότητα του...

Ο Ζοζέ Ντ'Αμπρέου με τον γιό του Μπερνάρντο στη Λιθοδομή (φωτ. Εν Άνδρω).

Η δεύτερη: στο ανδριώτικο στέκι της Λιθοδομής ήταν και ο βραζιλιάνος ηθοποιός και πλέον εποίκος της Άνδρου Ζοζέ Ντ Αμπρέου. Επέστρεψε στην Άνδρο πριν τις γιορτές. Είχε ένα σύντομο γύρισμα μερικών πλάνων μιας ταινίας στην Βραζιλία. Και επέστρεψε και ξεναγεί στην Άνδρο και τον 17χρόνο γιό του Μπερντάντο. Προφανώς η βραζιλιάνική παρέα της Άνδρου αυξάνει...

Σημείωση: Το όμικρον ή το ωμέγα στο Μανώλης είναι γραμμένο ανάλογα με το πως το γράφουν οι αναφερόμενοι.

Διαμ. Μπασαντής