Εν Άνδρω

Γράφει ο Διαμαντής Μπασαντής

 ΓΥΑΛΙΑ & ΧΙΟΣ

Κατηφορίζεις από ψηλά. Η ματιά και ο δρόμος χαμηλώνουν προς τη θάλασσα. Στον ορίζοντα απόψε προβάλει σαν ανάγλυφο ριγμένο στη θάλασσα η Χίος. Τόσο καθαρή, τόσο ωραία, τόσο οικεία. Θαρρείς πως μπορείς ν' ακουστείς άμα φωνάξεις. Θαρρείς πως η απόσταση από το ακρωτήρι των Γυαλίων είναι διαδρομή μιας βάρκας. Κι όμως είναι κοντά 50 μίλια δρόμος. Η Χίος η γειτόνισσα, που μαζί με την Άνδρο ορίζουν το Κεντρικό Αιγαίο έτσι αντικρυστά που είναι.

 Στα χρόνια της Ενετοκρατίας Άνδρος και Χίος όριζαν το όριο της τρουμαρχίας που ήλεγχε το Κεντρικό Αιγαίο. Ήλεγχε την θαλάσσια διαδρομή οπτικά μιας και δεν υπήρχαν τα ηλεκτρονικά βοηθήματα, που υπάρχουν σήμερα. Και ο έλεγχος της θάλασσας καθόριζε τη ναυσιπλοΐα, το εμπόριο, την στρατιωτική ισχύ, την πολιτική. Και οι Βενετοί θαλασσοκράτορες με τα δύο αυτά νησιά καθόρισαν για μεγάλα διαστήματα την κυριαρχία τους. 

ΓΥΑΛΙΑ: ΞΕΧΩΡΙΣΤΕΣ ΕΣΤΙΕΣ ΑΝΑΦΟΡΑΣ

 Με αυτά κατά νου φτάνεις στα Γιάλια που λένε πολλοί Στενιώτες ή στα Γυάλια, που λένε αυτοί της Πέρα Μπάντας που έζησαν μέσα στη θάλασσα; Με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο τα Γυάλια σήμερα έχουν ένα από τα καλύτερα εστιατόρια της Άνδρου. Η Λίλα, φρουρός της παραλίας 5 μήνες το χρόνο, έχει διαμορφώσει την εικόνα με τρόπο εξαιρετικό. Εσιατόριο-ταβέρνα πάνω απ΄ τη θάλασσα. Εκεί έχουν φτάσει από τον διάσημο σκηνοθέτη Ρίντλεϋ Σκοτ μέχρι τον πασίγνωστο δημοσιογράφο Νίκο Χατζηνικολάου. Αλλά και από τους εφοπλιστές των Στενιών μέχρι τους ευκατάστατους έποικους που έφτιαξαν σπίτια υπέροχα στον κάβο των Στενιών.   

 Εντυπωσιακός ο αστακός. Ενάμιση κιλό πράμα. Στολίζει το τραπέζι των κυριών του μεγάλου αρχοντικού των Πίσω Γυαλίων. Ψημένος με τρόπο μοναδικό. Δεν είναι μόνο η θέα από ψηλά προς τη Χίο. Δεν είναι μόνο η ωραία ατμόσφαιρα δλίπλα στην θάλασσα. Είναι κι ο αστακός να δίνει μια γευστική αύρα της ζωής στης Λίλας, στα περιγιάλια της Άνδρου...

 Στην άλλη άκρη του μικρού κόλπου των Γυαλίων το Βότσαλο. Πέρσι το παρουσιάσαμε. Εφέτος πλέον ήρθε η ώρα του. Εντυπωσιακό, μοναδικό, ξεχωριστό. Εκεί που κάποτε ήταν μια σκονισμένη αλάνα τώρα προβάλει με τον πιο καλαίσθητο και φυσικό τρόπο το Βότσαλο. Ένα σύγχρονο αναψυκτήριο, με μπαγκαλόουζ μοναδικά, στα λευκά μέσα σε ένα καταπράσινο περιβάλλον. Με την είσοδο ξαφνιάζει το τεράστιο καλοδουλεμένο πέτρινο "κοχύλι"! Και οι απαλές γραμμές των σπιτιών φιλοξενίας ευκατάστατων επισκεπτών που θέλουν μερικές μέρες να αποσυρθούν σε μια ξεχωριστή παραλία και να ζήσουν μέσα στη φύση. Και το μικρό, κομψό, αγροτοτουριστικό συγκρότημα δίπλα στη θάλασσα της Ντόλυς και του Γιάννη Βαλμά είναι το πρώτο του είδους στην Άνδρο. Για τον λόγο αυτόν θα επανέλθουμε προσεχώς...  

 Με ορθάνοιχτες πόρτες και εξαιρετική θέα προς τη θάλασσα και όσους κολυμβητές θέλουν να κάτσουν μετά το μπάνιο για ένα ποτό, ένα σάντουϊτς, μια ποικιλία. Ότι προσφέρει ένα beach=bar σε πιο άνετη και πολυτελή συσκευασία!... Και πως θα γινόταν αλλιώς. Σε μια παραλία με ωραία θάλασσα, που σταδιακά μεταμορφώθηκε σε τόπο αναφοράς ευκατάστατων κατοίκων στο κάβο, αλλά και νεολαιίστικο στέκι στα Πίσω Γυάλια, να μην αναπτυχθεί και σαν τόπος καλοκαιρινής αναφοράς παραθεριστών και κατοίκων του καπετανοχωριού των Στενιών, που πάντα είχε μια ξεχωριστή θέση στη ζωή, στην κοινωνβία και στην οικονομία της Άνδρου. Το καλαίσθητο, απλό, και οικείο Βότσαλο ήταν το επιστέγασμα αυτής της διαδρομής...

ΧΩΡΑ: ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΙΣΤΟΡΙΑ

Ανηφορίζουμε στην Αγία Τριάδα και κατηφορίζουμε προς τον πολύβουο Νειμποριό. Από το ύψος της Αγίας Τριάδας ο μοναδικός στο Αιγαίο φάρος της Άνδρου κι αντικρύ η Ικαρία. Ακούνητη και μόνιμη θέα της Άνδρου νοτιοανατολικά. Απόψε μοιάζει τόσο κοντά που λες κι ο φάρος Τουρλίτης θα αναβοσβήσει και γι' αυτήν.  

 Αν κατέβεις πιο χαμηλά το σκηνικό μοιάζει απόψε σαν ψεύτικο. Λίγες οι μέρες - όπως αυτή που κλείνει απόψε - που το Αιγαίο μοιάζει μια δρασκελιά. Κι όμως η απόσταση Άνδρου - Ικαρίας είναι στα 55 μίλια! Η μοναδικότητα και η εξαιρετικότητα αυτής της διάφανης οικειότητας. Η Άνδρος έχει τη χάρη να κοιτά το Κεντρικό Αιγαίο χάρη στους Βενετούς θαλασσοκράτορες, που την "γύρισαν" προς αυτό. Εκεί που οι άλλες Κυκλάδες κοιτάζουν κυρίως η μια την άλλη, η Άνδρος επί 800 χρόνια - χάρη στους Βενετούς - κοιτά το Κεντρικό Αιγαίο...  

 Κι η διαδρομή καταλήγει στο Νειμποριό. Στιγμές ξεκούρασης του ματιού και της ψυχής. Τα σκαφάκια του Ομίλου προπονούνται. Στο Περιφερειακό του Αιγαίου τα πήγαν πολύ καλά. Αν και εφέτος λόγω κορονοϊού το Περιφερειακό έγινε... στο Φάληρο!!! Όμως όπως μας είπε ο ευγενικός κι ακούραστος προπονητής του Ομίλου Φώτης Σταυρίδης η Άνδρος τα πήγε καλά. Και πως να μην πάνε καλά οι μικροί που προπονούνται καθημερινά στα δύσκολα νερά και στους ανέμους του Αιγαίου; 

 Μια καλοκαιρινή σκηνή. Μια καλοκαιρινή στιγμή. Από τη Χίο μέχρι την Ικαρία. Από τα Γυάλια μέχρι τη Χώρα. Από τα σκάφη των μικρών ιστιοπλόων μέχρι το Κάστρο των μεγάλων Βενετών θαλασσοπόρων. Το χτες με το σήμερα και το αύριο: σε μια στιγμή, σε μια σκηνή, σε ένα καλοκαιρινό πέρασμα. Όλα αυτά είναι Άνδρος, αλλά και κάτι ακόμα που καθένας βρίσκει μόνος του εδώ...