Ένα μήνυμα ξεχασμένο στο αρχείο της σελίδας του ΕΝ ΑΝΔΡΩ στο FACEBOOK ξάφνιασε. Πως και δεν το είδαμε, αναρωτηθήκαμε. Αλλά μετά σκεφτήκαμε πως έρχονται μηνύματα στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο του ΕΝ ΑΝΔΡΩ, στη σελίδα του ΕΝ ΑΝΔΡΩ στο FACEBOOK, στο προσωπικό ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και στο προσωπικό λογαριασμό στο FACEBOOK. Κάποια τα χάνουμε καμιά φορά. Έτυχε να χάσουμε του Μάνου Μετζακοπιάν, επικεφαλής Έρευνας και Ανάπτυξης βιοτεχνολογικής εταιρείας στο Κέμπριτζ της Αγγλίας.

Το ανοίξαμε και βρήκαμε μια ολόκληρη συνέντευξη στο μεγάλο ενημερωτικό σάιτ iefimerida.gr. Μια εντυπωσιακή συνέντευξη με θέμα την έρευνα για την εγκεφαλική άνοια. Κάθε απάντηση στις ερωτήσεις του ενημερωτικού ιστότοπου μια καταβύθιση στον ανθρώπινο εγκέφαλο, στα εγκεφαλικά κύτταρα, στους νευρώνες, στα γονίδια, στις νευρεεκφυλιστικές ασθένειες. Κάθε απάντηση μια μικρή περιγραφή του μεγάλου κόσμου του ανθρώπινου εγκεφάλου.

Την χαζέψαμε. Την διαβάσαμε. Εντυπωσιαστήκαμε. Αναλογιστήκαμε γιατί μάς την έστειλε με την σημείωση «αν θέλετε την δημοσιεύεται». Η απάντηση ήταν στο βιογραφικό που βρήκαμε στο τέλος και ξεκινούσε με την ακόλουθη φράση:

«Ο Εμμανουήλ Μετζακοπιάν κατάγεται από την Άνδρο και είναι απόφοιτος του τμήματος Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στην πόλη της Λάρισας. Απέκτησε το διδακτορικό του από το University College London και το Εθνικό Ινστιτούτο Ιατρικών Ερευνών (National Institute for Medical Research, που αποτελεί πλέον μέρος του Ινστιτούτου CRICK) το 2010 στο Λονδίνο μελετώντας την ανάπτυξη του μυελεγκέφαλου.»

Αυτό ήταν λοιπόν. Ο Μάνος Μετζακοπιάν ήταν ανδριώτης επιστήμονας στην Αγγλία. Και σκέφτηκε να στείλει ένα μήνυμα της παρουσίας του στον χώρο της διεθνούς επιστήμης και μια υποσημείωση αγάπης στο νησί του...

 

ΑΥΤΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΑΝΔΡΙΩΤΗ ΜΑΝΟΥ ΜΕΤΖΑΚΟΠΙΑΝ ΣΤΟ ΕΝ ΑΝΔΡΩ

Μετά το παραπάνω εντυπωσιακό βιογραφικό αποστείλαμε σειρά ερωτήσεων για να γνωρίσουμε τον ανδριώτη ερευνητή στο Κέμπριτζ. Ακολουθούν οι απαντήσεις του στο ΕΝ ΑΝΔΡΩ:

• Η οικογένεια μου μένει στο Μπατσί. Η μητέρα μου έχει ρίζες από το Κόρθι και από το Συνετί. Είμαστε πέντε αδέρφια. Τέσσερα αγόρια και ένα κορίτσι. Αδερφός μου είναι ο Κίμωνας Κατενίδης συνιδιοκτήτης του εστιατορίου ενδοχώρα. Ο πατέρας μου έχει ρίζες από την Αρμενία.
• Η Άνδρος είναι ο τόπος καταγωγής μου μέσω της βαθιές ρίζες από την πλευρά της μάνας μου. Είναι το αγαπημένο μου μέρος σε αυτό τον πλανήτη που ζούμε. Την επισκέπτομαι κάθε χρόνο για να με αγκαλιάσουν τα βουνά της τα νερά της και οι παραλίες της. Έζησα τα πρώτα χρόνια της ζωής μου στην Άνδρο και άμα είμαι τυχερός Θα ζήσω και τα τελευταία μου.
• Είμαι επικεφαλής Έρευνας και Ανάπτυξης (VP of R&D) στη βιοτεχνολογική εταιρία bit.bio στην πόλη του‏ Κέμπριτζ στο Ηνωμένο Βασίλειο. Είμαι 41 χρονών Και μένω στην Αγγλία με την γυναίκα μου και το παιδί μου που είναι τριών χρονών. Η γυναίκα μου είναι επίσης επιστήμονας.

Η ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΓΙΑ ΤΟ ALZAHEIMER & ΤΟ PARKINSON - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ IEFIMERIDA.GR

ΕΡΩΤΗΣΗ: Πώς οι περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορούν να αλλάξουν την ισορροπία από την υγεία προς την εμφάνιση καταστροφικών νευροεκφυλιστικών ασθενειών και τι πρόοδοι έχουν γίνει για ασθένειες όπως το Alzheimer και το Parkinson, που ταλαιπωρούν εκατομμύρια ασθενείς ανά τον κόσμο;

• Ο ρυθμός ανακάλυψης φαρμάκων έχει φτάσει σε ένα ασύνηθες επίπεδο επιτάχυνσης, χάρη στις καινοτόμες εξελίξεις στη γενετική επεξεργασία και τις ανοσοθεραπείες. Είμαι αισιόδοξος ότι θα δούμε επιτυχίες στο άμεσο μέλλον.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Μιλήστε μας για την έρευνά σας. Πώς επιδρά το περιβαλλοντικό στρες στην πρόοδο νευροεκφυλιστικών ασθενειών, όπως το Αλτσχάιμερ και το Πάρκινσον;

• Η πολυπλοκότητα του νευρικού μας συστήματος είναι εκπληκτική, με δισεκατομμύρια νευρώνες που δημιουργούν περίπλοκα κυκλώματα και επικοινωνούν μεταξύ τους μέσω συνάψεων. Δυστυχώς, στα πρώιμα στάδια της νόσου, αυτές οι συνάψεις χάνονται, οδηγώντας στον θάνατο των εγκεφαλικών κυττάρων και την εκδήλωση των εκφυλιστικών παθήσεων όπως η νόσος του Alzheimer και του Parkinson. Η έρευνά μας στοχεύει να αναγνωρίσει θεραπείες που μπορούν να κλίνουν την ζυγαριά υπέρ της κυτταρικής υγείας, διατηρώντας την ομοιοστασία και δυνητικά καθυστερώντας ή ακόμα και σταματώντας την έναρξη καταστροφικών νευροεκφυλιστικών ασθενειών.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Πώς γεννήθηκε η ιδέα για αυτή την έρευνα;

• Η ιδέα προήλθε από την έρευνα κατά του καρκίνου και συγκεκριμένα την μέθοδο που ονομάζεται συνθετική θνησιμότητα (Synthetic Lethality). Το κύριο χαρακτηριστικό των νευροεκφυλιστικών παθήσεων όπως η νόσος Alzheimer και η νόσος Parkinson είναι η συσσώρευση πρωτεϊνών με λανθασμένη αναδίπλωση, η οποία οδηγεί σε κύτταρα με αυξημένο στρες. Αν ζημιωθεί υπερβολικά η κυτταρική λειτουργία, οι νευρικές συνάψεις χάνονται και το κύτταρο πεθαίνει. Ένα πιθανό εργαλείο για την θεραπεία νευροεκφυλιστικών ασθενειών είναι η αναστολή του μηχανισμού UPR για τη σωτηρία των νευρώνων.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποια είναι τα σημαντικά συμπεράσματα της έρευνας;

• Η έρευνά μας ανέδειξε 13 μεταλλαγμένα γονίδια που προσφέρουν προστασία ενάντια σε κυτταρικό στρες με στατιστική σημαντικότητα. Επικεντρωθήκαμε στα γονίδια για τα οποία υπάρχουν διαθέσιμοι αναστολείς που μιμούνται το αποτέλεσμα της γονιδιακής μετάλλαξης. Βρήκαμε το L-Moses, ένα φάρμακο που στοχεύει το γονίδιο KAT2B, που μπορεί να διασώσει τους ανθρώπινους νευρώνες από το κυτταρικό στρες που σχετίζεται με νόσους όπως η νόσος του Alzheimer, η νόσος του Parkinson και η νόσος Prion.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Πόσο κοντά βρισκόμαστε στην εύρεση νέων θεραπειών;

• Ο ρυθμός ανακάλυψης φαρμάκων έχει φτάσει σε ένα ασύνηθες επίπεδο επιτάχυνσης, χάρη στις καινοτόμες εξελίξεις στη γενετική επεξεργασία και τις ανοσοθεραπείες. Αυτή η συναρπαστική πρόοδος έχει οδηγήσει σε ένα ιστορικό επίτευγμα - το Lecanemab, ένα φάρμακο ανοσοθεραπείας που έχει αποδείξει τη δυνατότητά του να επιβραδύνει τη χειρότερη εξέλιξη της μνήμης και της γνωστικής λειτουργίας σε ασθενείς με άνοια. Αυτή η επαναστατική επίτευξη σηματοδοτεί μια νέα εποχή ελπίδας και δυνατοτήτων για εκατομμύρια ανθρώπους που επηρεάζονται από αυτήν την καταστροφική νόσο. Το Lecanemab λειτουργεί αφαιρώντας μια κολλώδες πρωτεΐνη από τον εγκέφαλο που πιστεύεται ότι προκαλεί τη νόσο του Alzheimer. Είμαι αισιόδοξος ότι θα βλέπουμε πολλές περισσότερες τέτοιες επιτυχίες στο άμεσο μέλλον.

ΕΡΩΤΗΣΗ: Ποια είναι τα επόμενα επιστημονικά βήματά σας;

• Είμαι ενθουσιασμένος που ξεκίνησα ένα τολμηρό νέο ταξίδι στην καριέρα μου αναλαμβάνοντας τα ηνία στο τμήμα της Έρευνας και Ανάπτυξης της bit.bio, μια κορυφαία βιοτεχνολογική εταιρεία που εδρεύει στο Cambridge του Ηνωμένου Βασιλείου. Καθώς εισχωρούμε στη νέα εποχή της αναγεννητικής ιατρικής, στόχος μας είναι να διευρύνουμε το ρεπερτόριο μας από μοριακά φάρμακα δημιουργώντας ζωντανά φάρμακα που μπορούν να επανασχεδιάσουν τον τρόπο που θεραπεύουμε προηγουμένως ανίατες νόσους. Ήδη, έχουμε δει τον αντίκτυπο των ανασχεδιασμένων CAR-T κυττάρων στην θεραπεία των αιματολογικών καρκίνων, ανοίγοντας έναν νέο κόσμο πιθανοτήτων για ασθενείς σε όλο τον κόσμο.