ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΕΡΝΙΚΟΣ: Το σχέδιο για την επόμενη μέρα στον τουρισμό
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ ΒΗΜΑ
Ο ελληνικός τουρισμός δεν είναι απλά ένας παραγωγικός τομέας, ώστε να αντιμετωπίζεται συγκυριακά. «Αποτελεί στρατηγικό πλεονέκτημα», τονίζει σε συνέντευξή του στο ΒΗΜΑ ο γενικός γραμματέας και ιδρυτικό μέλος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), Γιώργος Βερνίκος. Μαζί με τη ναυτιλία -προσθέτει- αποτελούν την οικονομική δύναμη της χώρας. «Με συνεργασίες και συνέργειες μπορούμε να τον κάνουμε ακόμη πιο δυνατό, βιώσιμο και ανθεκτικό για τις επόμενες δεκαετίες», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Βερνίκος.
Από το 1992, όταν ιδρύθηκε ο ΣΕΤΕ, «ανάμεσα στους πρωταρχικούς στόχους μας ήταν η ενότητα του ελληνικού τουριστικού τομέα, προκειμένου να αναστρέψει την πανσπερμία απόψεων και την πολυδιασπασμένη εκπροσώπηση με αντικρουόμενα μηνύματα», επισημαίνει ο κ. Βερνίκος, που έχει και τη θέση του προέδρου του Ινστιτούτου ΣΕΤΕ (ΙΝΣΕΤΕ). Όλα αυτά τα χρόνια, εξηγεί, «εργαζόμαστε διαρκώς για τη δημιουργία ενιαίας φωνής με οδηγό την ποιότητα, τη βιωσιμότητα, τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων, αλλά και την ανάδειξη της σημασίας του τουρισμού προς όφελος της χώρας μας». Σήμερα, μετά από πολλές διακυμάνσεις και σημαντικές κρίσεις με επίκεντρο και την πρόσφατη πανδημία του covid, μπορούμε να πούμε με σιγουριά: έχουμε χτίσει ένα ισχυρό τουριστικό brand. Και τα αποτελέσματα μιλούν από μόνα τους: το 2024 και το 2025 είναι έτη ρεκόρ για τον ελληνικό τουρισμό με 40 εκατομμύρια αφίξεις και 23 δισεκατομμύρια ευρώ εισαγόμενο συνάλλαγμα. Στο αισιόδοξο σενάριο για το 2026 μπορεί να μιλάμε για 41-42 εκατομμύρια αφίξεις και συνάλλαγμα της τάξης των 24-25 δισεκατομμυρίων ευρώ.
- Ποια είναι η πραγματική συνεισφορά του τουρισμού στην ελληνική οικονομία;
Απασχολούμε στην αιχμή της περιόδου 700.000 εργαζόμενους, εκπροσωπούμε άμεσα το 13% του ΑΕΠ και, με τους πολλαπλασιαστές, φτάνουμε το 30%. Το έργο μας, όμως, δεν μετριέται μόνο με αριθμούς. Σημασία έχει ότι έχουμε θέσει ως προτεραιότητες την ποιότητα του τουριστικού προϊόντος, την ανθρωποκεντρική προσέγγιση, την ανάδειξη νέων περιοχών, τη διακομματική και κοινωνική συναίνεση. Άξονάς μας είναι η σύνδεση του τουρισμού με το περιβάλλον, τον πολιτισμό και την τοπική παραγωγικότητα. Και ταυτόχρονα, υπογραμμίζουμε την ανάγκη να διατηρήσουμε την αυθεντικότητα των προορισμών μας, την ταυτότητα της χώρας μας και τη βιωσιμότητα του τουριστικού προϊόντος, προσθέτοντας και προβάλλοντας και την έννοια του μέτρου, δηλαδή ένα πλαίσιο που συνδυάζει δείκτες βιωσιμότητας για ένα νέο ισορροπημένο μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης. Το 2026 θα είναι η πρώτη χρονιά κοινής στρατηγικής για το βιώσιμο ευρωπαϊκό τουρισμό.
- Υπάρχει σχέδιο για την «επόμενη μέρα»;
Το σχέδιο δράσης του ΣΕΤΕ-ΙΝΣΕΤΕ 2020-2030 περιλαμβάνει 2.000 συγκεκριμένες παρεμβάσεις. Σήμερα, το επόμενο βήμα είναι η επικαιροποίηση ενός νέου master plan δεκαετίας, ενός σχεδίου που θ’ αξιοποιεί την τεχνολογία και την τεχνητή νοημοσύνη, θα ξεκαθαρίζει τις αρμοδιότητες του κράτους και θα ενσωματώνει τον χωροταξικό σχεδιασμό. Στο φετινό Συνέδριό μας, που θα πραγματοποιηθεί την 17η Δεκεμβρίου 2025 με τίτλο: «Όραμα για έναν τουρισμό που προηγείται των εξελίξεων», προσπαθούμε να δημιουργήσουμε την πυξίδα του αύριο, η οποία μας καθοδηγεί στις προκλήσεις και τις ευκαιρίες του μέλλοντος.
- Ποιοι τομείς χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης;
Ο τουρισμός αντιμετωπίζει πολλές μακροχρόνιες προκλήσεις, αλλά και θέματα που απαιτούν άμεση αντιμετώπιση. Ενδεικτικά αναφέρω: Τις κλιματικές αλλαγές και τις επιπτώσεις τους. Τις δημογραφικές αλλαγές, τις μεταναστευτικές ροές, τα θέματα στέγασης και των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Ξεχωριστό κεφάλαιο αποτελούν οι εργασιακές σχέσεις και τα θέματα εργατικού δυναμικού. Επίσης, η γραφειοκρατία και το ασαφές πλαίσιο ασφάλειας δικαίου, κυρίως λόγω της βραδείας απονομής δικαιοσύνης και των πολλαπλών επικαλύψεων, επηρεάζουν τις επενδύσεις, την εκπαίδευση και ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού.
- Με το χωροταξικό τί γίνεται;
Οι πολύπλοκες και χρονοβόρες διαδικασίες και ασάφειες, ιδιαίτερα σε θέματα χωροταξίας και καθημερινής λειτουργίας των επιχειρήσεων, δημιουργούν αίσθημα απογοήτευσης, αδυναμίας και παραβατικότητας. Τελικά, υπάρχει και ο μεγαλύτερος κίνδυνος: ο εφησυχασμός και η διαμόρφωση μιας πεποίθησης ότι, επειδή ο τουρισμός πάει καλά, δεν χρειάζεται σχεδιασμός, πολιτική προτεραιότητα, σοβαρός και συστηματικός διάλογος. Αντιλήψεις σίγουρα λανθασμένες, που σε κάθε περίπτωση δεν λαμβάνουν υπόψη τη συνεχή εγρήγορση, που απαιτεί η έντονη ανταγωνιστικότητα που επικρατεί στον τομέα, αλλά και την «ασφυξία» που αντιμετωπίζουν πολλές τουριστικές επιχειρήσεις. Ενδεικτικά αναφέρω ότι κάθε αναφορά σε λέξεις όπως, «παραγωγικό μοντέλο» (υπονοώντας ότι η ανάπτυξη του τουρισμού δεν θα έπρεπε να είναι τόσο επιθυμητή), «μονοκαλλιέργεια» (υπονοώντας ότι ο τουρισμός γίνεται σε βάρος άλλων δραστηριοτήτων, κάτι που δεν στοιχειοθετείται καθώς τα μικρά νησιά θα είχαν ερημώσει), «υπερτουρισμός» (αναφέρεται σε πολύ συγκεκριμένες τοπικά και χρονικά περιοχές), οι οποίες είτε χρησιμοποιούνται μεταφορικά, είτε υπερβολικά, συχνά παραβλέπουν μια απλή αλήθεια: η Ελλάδα διαθέτει ένα συγκριτικό πλεονέκτημα μοναδικό στον κόσμο. Το περιβάλλον, σε συνδυασμό με τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων μας. Η φιλοξενία και ο τουρισμός αποτελούν έννοιες αναπόσπαστα συνδεδεμένες με τον Έλληνα.
- Ποιο είναι τελικά το κοινωνικο-οικονομικό «αποτύπωμα» του τουρισμού;
Ο τουρισμός είναι ο πυρήνας της οικονομίας μας. Οι πολίτες αναγνωρίζουν ως θετική την επίδραση του τουρισμού κατά 82,4% στην οικονομία και κατά 72,1% στην αγορά εργασίας. Με πλήθος επιχειρήσεων ο τουρισμός διαχέει τα οφέλη του παντού, συμβάλει στην περιφερειακή ανάπτυξη και εξασφαλίζει το βιοτικό επίπεδο των Ελλήνων. Παράλληλα, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη πλείστων άλλων τομέων, από τη βιομηχανία και τον πρωτογενή τομέα έως τις σύγχρονες τεχνολογίες και το εμπόριο.
- Σε μια διαδρομή 33 ετών, ποια παραμένουν τα σταθερά σημεία αναφοράς του ΣΕΤΕ;
Στο ΣΕΤΕ έχουμε την υποχρέωση -και ως σύγχρονος κοινωνικός εταίρος- να εκπροσωπούμε τον τουρισμό μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων σε όλο το φάσμα δραστηριοτήτων, περιλαμβανομένων των αναπτυγμένων και των λιγότερων ανεπτυγμένων περιοχών. Να αποπνέουμε υπευθυνότητα, δυναμισμό και αποφασιστικότητα. Να απαντάμε στις προκλήσεις, χωρίς να φοβόμαστε το διάλογο και την εποικοδομητική κριτική, ιδίως σε κρίσιμα θέματα που αφορούν την περιβαλλοντική επιβάρυνση και τον τρόπο ζωής των τοπικών πληθυσμών. Σημασία έχει πάνω απ’ όλα, να χτίζουμε, μαζί με τις Οργανώσεις μας, τους θεσμικούς φορείς, την κοινωνία, τα Ερευνητικά Κέντρα και την Πολιτεία, ένα όραμα για τον τουρισμό, που θα συνεισφέρει στην ανάπτυξη της χώρας και στην ποιότητα ζωής των πολιτών της.
