Του Χρήστου Οικονόμου

Η Ουκρανία είναι σημαντική για την Ευρώπη γιατί ελέγχει την ροή του αργού πετρελαίου και του φυσικού αερίου προς τις ευρωπαϊκές χώρες. Αλλά είναι πιο σημαντική για την Ρωσία, καθώς αποτελεί το μαλακό υπογάστριο της μιας και εκεί είναι η βάση εξόδου της στις θερμές θάλασσες και της στρατιωτικής παρουσίας της στην Μαύρη Θάλασσα. Μπορεί να γίνει στην Ουκρανία ότι έγινε στην Γιουγκοσλαβία από τις ΗΠΑ και την Ε.Ε.; Η απάντηση είναι: ΟΧΙ!

Μπορεί και στις δύο περιπτώσεις στην αποσταθεροποίηση να έχουν παίξει ρόλο οι Γερμανοί, αλλά η Ουκρανία δεν είναι Γιουγκοσλαβία. Οι Η.Π.Α. δεν μπορούν να στείλουν τα Στελθ για να «γονατίσουν» τον αντίπαλο. Και βεβαίως η Ρωσία δεν είναι αδύναμη όπως ήταν την εποχή της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης. Δεν αρκούν κάποια απειλητικά λόγια ή μερικοί βομβαρδισμοί για να συρθεί η Ρωσία ταπεινωμένη στο τραπέζι της συνθηκολόγησης.

Υπάρχει, άραγε, κανένας σώφρων που να πιστεύει πως η Ρωσία του Πούτιν θα αποσυρόταν εύκολα από την Κριμαία, μια από τις τελευταίες εναπομένουσες εξόδους της χώρας του προς τη Μαύρη Θάλασσα και τη Μεσόγειο; Υπάρχει ευρωπαίος που να μην καταλαβαίνει πως η Ρωσία αντέχει για το θέμα της Κριμαίας μια κρίση περισσότερο από ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση; Ας αφήσουμε στην άκρη το ερώτημα το ποιος και με ποιες προοπτικές υποδαύλισε αυτή την κρίση...

Πόσοι άραγε στην Ευρώπη σήμερα αντέχουν να ακολουθήσουν την προς Ανατολάς «επιθετική» πολιτική των Βρυξελών (ιδίως στην συγκεκριμένη περίπτωση της Γερμανίας, της Γαλλίας και της Πολωνίας); Ελάχιστοι! Η πραγματικότητα λέει πως δεν υπάρχουν πρόθυμοι ούτε στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, ούτε σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, ούτε σε σκανδιναβικές χώρες, που ακολουθούν πολιτική «μη ανάμιξης στις εσωτερικές υποθέσεις» άλλων χωρών, ούτε και στην περίπτωση ακόμα και της ίδιας της Γερμανίας που εξαρτάται ενεργειακά κατά 40% από την Ρωσία. Η διαίρεση των ΥΠΕΞ της Ευρώπης στις Βρυξέλες απλά κατέγραψε την δεδομένη πραγματικότητα. Από την άλλη σήμερα η Ευρώπη ζει μια περίοδο δημοσιονομικής πειθαρχίας. Μέσα από αυτή επιχειρεί μια νέα «πολιτική συνοχής», που δεν βοηθά ιδιαίτερα το «όραμα της ευρωπαϊκής ενοποίησης». Καθόλου τυχαίο πως στην πρόσκληση του Κιέβου για βοήθεια η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ έστειλαν την νέα ηγεσία για δανεικά ...στο ΔΝΤ!

Συνεπώς, η ουκρανική περίπτωση αποτελεί το πλέον εξόφθαλμο παράδειγμα των αντιφάσεων ενός ιδιότυπου ευρωπαϊκού «επεκτατισμού». Και δεν είναι δυνατόν αυτή η «επεκτατική» πολιτική να αποτελεί απάντηση στην θνήσουσα «πολιτική των διευρύνσεων». Κάποτε η Ευρωπαϊκή Ένωση ανελάμβανε το οικονομικό κόστος για ενσωμάτωση χωρών στο ευρωπαϊκό άρμα. Σήμερα αποποιείται το όποιο οικονομικό κόστος. Όμως, ευρωπαϊκή πολιτική χωρίς χρήματα ή με χρήματα του ΔΝΤ δεν γίνεται…

Και το σημαντικότερο είναι πως αυτή η ασταθής ευρωπαϊκή πολιτική αναπτύσσεται σήμερα που η ρευστότητα στα όρια της Ευρώπης ολοένα και περισσότερο μοιάζει με την ρευστότητα των αρχών του 20^ου αιώνα.

Και οι ΗΠΑ, μπορεί, να ρωτήσει κάποιος; Θα αφήσουν μόνη τη γερμανο-ευρωπαϊκή γεωπολιτική «αγαρμποσύνη» να αντιμετωπίσει την “αρκούδα”;

Εδώ η απάντηση είναι έμμεση και έχει σχέση τόσο με την άδηλη σύγκρουση Ευρώπης-Η.Π.Α. για την οικονομική πρωτοκαθεδρία στο παγκόσμιο οικονομικό σκηνικό όσο και με το ότι η διοίκηση Ομπάμα που δίνει προτεραιότητα στον Ειρηνικό και στο «κίτρινο δράκο». Στην Ουάσιγκτον αντιλαμβάνονται ότι εάν δεν κάνουν κάτι ο «κίτρινος δράκος» μπορεί να τους «καταπιεί» μέχρι τα μέσα του 21^ου αιώνα.

Συνεπώς, η Ευρώπη θα έχει στην προκειμένη περίπτωση την αμέριστη ηθική (!) υποστήριξη των ΗΠΑ! Αλλά, πιθανότατα καμία πρακτική βοήθεια.

Τα δε περί κυρώσεων στην Ρωσία ας τα αφήσουμε μιας και πρώτη η Βρετανία ήδη ψάχνει τρόπους για να μείνει έξω από αυτές το Σίτυ όπως έδειξαν τα απόρρητα έγραφα που έφερε στην επιφάνεια ο Guardian(4/3/2014).

Και η Ελλάδα...

Και κάτι σημαντικό για την Ελλάδα: Την ώρα που οι ευρωπαίοι εξεγείρονται για τα δημοκρατικά δικαιώματα  στην Ουκρανία, στην Ουάσιγκτον ολοένα και περισσότερο κοιτούν προς τη γειτονική Τουρκία! Τη χώρα, που είναι η τελευταία στον κρίκο του αιματηρού «δημοκρατικού ντόμινο» που έχει ενεργοποιήσει στην βορειο-αφρικανική και στην ευρασιατική ζώνη ο νεοπαγής ιδιότυπος επεκτατισμός της «γερμανικής Ευρώπης». Οι αμερικανοί, με την αποδόμηση Ερντογάν και το πέρασμα της Τουρκίας σε μια περίοδο οικονομικής αποσταθεροποίησης μοιάζει να επανέρχονται στα εναπομείναντα προς ρύθμιση υπολείμματα του «Ανατολικού ζητήματος» (κουρδικό, υδρογονάνθρακες Μεσογείου κλπ).

 Όλα τα παραπάνω δείχνουν την γεωπολιτική ρευστότητα της περιοχής μας και της εποχής μας. Αν αναφλεγεί η υποβόσκουσα εκρηκτική «ύλη» που υπάρχει γύρω μας θα αποσταθεροποιηθούν όλες οι ισορροπίες και οι παγκόσμιοι συσχετισμοί. Κι αυτό γιατί τόσο η Ρωσία όσο και η Κίνα είναι μεγάλοι παίκτες (πυρηνικές δυνάμεις, μέλη με βέτο του ΟΗΕ, με ενεργειακή ισχύ –Ρωσία - και οικονομική ισχύ - Κίνα) και στην περίπτωση της Ουκρανίας παίζουν μαζί. Με όλα αυτά δεν παίζεις. Ακόμα κι αν είσαι Γερμανός!

Σε αυτό το δύσκολο σενάριο οι χώρες που βρίσκονται πλησίον των περιοχών όπου καταρρέουν οι ισορροπίες δεκαετιών (μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα), θα πρέπει να αρχίσουν να σκέφτονται τα όποια πιθανά σοβαρά προβλήματα μπορεί να αντιμετωπίσουν μεσοπρόθεσμα  οι ίδιες.

Ανεξαρτήτως, λοιπόν, της οικονομικής κρίσης (που αφορά και το πόσο ισχυρή είναι η διεθνής θέση της χώρας μας) υπάρχει τώρα περισσότερο από ποτέ η ανάγκη χάραξης μιας σοβαρής εθνικής στρατηγικής για την Ελλάδα. Οι ανοησίες των διάφορων εγχώριων ακραίων (υπερεθνικιστών, υπερδιεθνιστών, νεοναζιστών, κλπ) μόνο την καταστροφή μπορούν να φέρουν, όπως συνέβη και στην Ουκρανία. Είναι ανάγκη, λοιπόν, αυτή τη στιγμή οι πολιτικοί της Ελλάδας να αρχίσουν να διαμορφώνουν μια μεσοπρόθεσμη στρατηγική γιατί το τοπίο της ευρύτερης περιοχής μας είναι πια πιο ρευστό από ποτέ.