Εν Άνδρω

Κονσουέγκρα, Ισπανία. Επαρχία του Τολέδο στο λόφο Θέρο Καλντέρικο. Η Κονσουέγκρα είναι δημοφιλής για τους 12 μεγάλους ανεμόμυλους της, που δεσπόζουν στον λόφο και οι οποίοι - κατά γενική παραδοχή - είναι εκείνοι που αναφέρονται από τον συγγραφέα Μιγκέλ ντε Θερβάντες στο διάσημο μυθιστόρημά του, "Δον Κιχώτης", που έγραψε τον 17ο αιώνα. 

Αγαπητό Εν Άνδρω,

Παρακολουθώ τον διάλογο και μερικά από τα επιχειρήματα κατά των ανεμογεννητριών των αναγνωστών στις στήλες σου και είμαι έκπληκτος. Τόσος κόσμος να επιχειρηματολογεί με τέτοια αστεία επιχειρήματα; Ο χαρακτηρισμός μερικών απόψεων ορισμένων αυτοαποκαλούμενων "ειδικών  επιστημόνων" κινείται συχνά στην περιοχή του γραφικού. Μιλάνε για "ρύπανση της περιοχής από ακτινοβολίες", για "ρύπανση του περιβάλλοντος από το μηχάνημα όταν χαλάσει", για "παρενόχληση των ζώων", για "μεγάλο θόρυβο" κλπ. Πράγματα που ούτε κατά διάνοια ισχύουν. Αλλά τα λένε μπας και τρομάξουν τον κόσμο. Μερικά επιχειρήματα τους δεν αντέχουν στην λογική. Για παράδειγμα: 

Λένε:

• Οι ανεμογεννήτριες θα βλάψουν τα υπόγεια ύδατα!

Ερωτώ:

• Πως; Με τα τρία μέτρα βάθος και 12 περίμετρο βάσης θα επηρεάσουν τον υδροφόρο ορίζοντα που ούτε ενιαίος είναι και συνήθως είναι σε βάθος δεκάδων ή και εκατοντάδων μέτρων; Πόσα μέτρα βάθος και πόσα η περίμετρος είχαν οι βάσεις των εν σειρά μεγάλων και ογκωδών ανεμόμυλων του 19ου αιώνα; Και κατά πόσο επηρέασαν τα υπόγεια ύδατα.

Λένε:

• Οι ανεμογεννήτριες θα χαλάσουν, θα εγκαταλειφθούν, θα απαξιωθούν σύντομα!

Ερωτώ:

• Ποιος εγκαταλείπει στα βουνά μια επένδυση εκατομμυρίων; Αν χαλάσουν θα τις φτιάξουν. Και αν χρειαστεί κάποτε να σταματήσουν θα τις αποξηλώσουν γιατί μπορούν να κερδίσουν πολλά χρήματα και από το σκραπ.

Λένε:

• Οι ανεμογεννήτριες δεν παράγουν ρεύμα συνεχώς και δεν συνεισφέρουν στην αποφυγή της κλιματικής αλλαγής!

Ερωτώ:

• Πως και δεν ξέρουν πως οι μεγάλες χώρες έχουν εντάξει στα δίκτυα τους σε όλη την Ευρώπη ανεμογεννήτριες και παράγουν μέχρι και το 30% της ενέργειας τους από τον αέρα; Ήδη, Γερμανία και Γαλλία δεσμεύτηκαν και προχωρούν με γρήγορους ρυθμούς στην επέκταση των ΑΠΕ. Εμείς θα επιμείνουμε στο κάρβουνο και στο πετρέλαιο; Ή, μήπως θα πάμε στην ατομική ενέργεια;

Λένε:

• Οι ανεμογεννήτριες έχουν επίπτωση με την ακτινοβολία τους (!!!) στην αναπαραγωγή των αιγοπροβάτων! Ενοχλούν τα ζώα που φεύγουν μακριά από την περιοχή από τον θόρυβο και άλλα τέτοια γραφικά.

Απαντώ:

• Μερικά πράγματα δεν αντέχουν σε κριτική κι είναι τόσο εξοφθάλμως παράλογα. Όσα αφορούν τα ζώα, την ακτινοβολία. είναι πλέον υπό απόσυρση γιατί απλώς δημιουργούν θυμηδία. Να σημειώσω πως ηλικιωμένη καθηγήτρια Περιβάλλοντος στο Κόρθι έφτασε να μιλά για την ρύπανση στο περιβάλλον που θα προκαλέσει ο κινητήρας της ανεμογεννήτριας όταν χαλάσει και τον αλλάξουν. Χωρίς όμως ποτέ να σκεφτεί πως στον κόσμο σήμερα υπάρχουν εκατοντάδες εκατομμύρια αυτοκίνητα που οι μπαταρίες τους είναι τοξικές. Δεν σταματήσαμε τα αυτοκίνητα. Κάναμε εργοστάσια αποσυναρμολόγησης μπαταριών. Τόσο απλό.

Λένε:

• Οι ανεμογεννήτριες είναι «οπτική ρύπανση» και υποβαθμίζουν το τοπίο.

Απαντώ:

• Δεν έχει οριστεί η έννοια της οπτικής ρύπανσης. Καθένας την αντιλαμβάνεται όπως θέλει. Υπάρχει όμως για πολλούς ανθρώπους θέμα αισθητικής. Συμφωνώ πως πρέπει να υπάρξει έλεγχος και στον αριθμό και στα μέρη του νησιού που μπορεί να μπουν. Όμως αυτό δεν μπορεί να οδηγεί στη δαιμονοποίηση τους όπως οι παραπάνω αστειότητες που λέγονται και γράφονται χωρίς μέτρο, ειρμό, φειδώ.

  

Οι 100 ανεμόμυλοι στο περίκλειστο οροπέδιο Λασιθίου κατά το παρελθόν.

Οι αρχαίοι δίδαξαν στην ανθρωπότητα το "μέτρο", το οποίο φαίνεται ότι εμείς το έχουμε χάσει παντελώς, αφού το "όχι σε όλα" είναι βέβαιο ότι οδηγεί στο "ναι παντού". Αφήνοντας άλλους να αποφασίζουν για εμάς, χωρίς εμάς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το «πουθενά βιοτεχνική  ή βιομηχανική περιοχή» οδήγησε στη νόμιμη χωροθέτηση σιλό τσιμέντου στον κάμπο του Γαυρίου! Αν είχαμε αποδεχτεί κάποια περιοχή όλες οι οχλούσες χρήσεις θα πήγαιναν εκεί.

Με αφορμή, λοιπόν, τα παραπάνω σας στέλνω ένα απόσπασμα από τον διάσημο "Δον Κιχώτη" του Μιγκέλ ντε Θερβάντες για να καταλάβουμε πως και για τους ανεμόμυλους πριν 400 ή περισσότερα χρόνια κάποιοι αντιδρούσαν και τους έβλεπαν «γίγαντες με τεράστια χέρια»! Κι μερικοί ήθελαν και να τους πολεμήσουν! 

 

Και «οπτική ρύπανση» και "αισθητική υποβάθμιση" του μικρού γραφικού λιμένα της Μυκόνου του 19^ου αιώνα θα μπορούσε κανείς να πει πως ήταν ήταν η σειρά από μεγάλους και ογκώδεις ανεμόμυλους. Τώρα το ότι τους χρησιμοποιούμε ως γραφικό τουριστικό ντεκόρ σήμερα έχει να κάνει με την νέα αισθητική που επέβαλαν αυτές οι τεράστιες για την εποχή τους κατασκευές. Πάντως τα υπόγεια ύδατα της Μυκόνου δεν τα ενόχλησαν με τις μεγάλες βάσεις τους.

Όπως και κάποιοι σημερινοί «σταυροφόροι της αντι-ανάπτυξης» που αντιστρατεύονται σχεδόν κάθε τεχνολογία ιδίως την τεχνολογία των ΑΠΕ αφήνοντας έτσι ένα «αφελές» ή και «πονηρό» παράθυρο στις «βρώμικες τεχνολογίες», τις οποίες σιωπηρά και ανέχονται και παρασιωπούν την μεγάλη συμμετοχή τους στην κλιματική αλλαγή που καταστρέφει το περιβάλλον. Είναι παράξενο «οικολόγοι» να προωθούν «αφελώς» - εμμέσως πλην σαφώς - το κάρβουνο ή την ατομική ενέργεια

Ευχαριστώ για την φιλοξενία

Γιώργος Γιαννίκος

Μηχανολόγος ΕΜΠ - Στενιές Άνδρος 

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Παραθέτω παρακάτω ένα απόσπασμα από τον ΔΟΝ ΚΙΧΩΤΗ του Θερβάντες και ένα απόσπασμα από σύγχρονο ενημερωτικό υπόμνημα για τις ανεμογεννήτριες ώστε να καταλάβουν και οι αναγνώστες της Άνδρου την σχετικότητα της σκιαμαχίας με τις ανεμογεννήτριες, που καταντά μάχη με ανεμόμυλους στην εποχή μας, λόγω της επικρατούσας άγνοιας, αλλά και των σκοπίμως καλλιεργούμενων φόβων.

Ιδού που βαδίζει η Ευρώπη. Εδώ καταπίπτουν οι μύθοι που ακούγονται ότι τάχα μου αυτοί ξεφορτώνονται σε εμάς τις ανεμογεννήτριες τους. Το διάγραμμα εξηγεί πως έχουν ήδη ξεκινήσει οι "μικροί" και τώρα ξεκινούν και οι "μεγάλοι" την πορεία προς τις ΑΠΕ.

 

(α) Απόσπασμα από το μυθιστόρημα Δον Κιχώτης του Μιγκέλ Θερβάντες. Εκδόθηκε το 1605.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η ΜΑΧΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΝΕΜΟΜΥΛΟΥΣ

Φωτογραφία από ανεμόμυλους στη Λήμνο τον 19^ο αιώνα. Το τεράστιο μέγεθος και ο όγκος τους με δεκάδες μέτρα περίμετρο και το μεγάλο ύψος τους, καθώς και η φασαρία που έκαναν σίγουρα θα είχαν λόγω της αρχαίας τεχνολογίας τους ακριβως δίπλα στα μικρά σπίτια του χωριού θα είχαν ξεσηκώσει - αν υπήρχαν τότε - τους «οικολόγους» και τους «αντιαναπτυξιακούς» της εποχής. 

«…Χωρίς να αποχαιρετήσει τη γυναίκα του και τα παιδιά του ο Σάντσο Πάνσα, όπως ούτε και ο Δον Κιχώτης την οικονόμο και την ανεψιά του, βγήκαν νύχτα από το χωριό χωρίς να τους δει κανείς. Έκαναν πολύ δρόμο, μέχρι να βεβαιωθούν ότι κανείς δε θα τους έβρισκε, όσο και να τους έψαχνε, ώσπου στο τέλος ξημέρωσε.

Πήραν το δρόμο τους κουβεντιάζοντας, όταν είδαν στον κάμπο καμιά τριάντα με σαράντα ανεμόμυλους. Ο Δον Κιχώτης, μόλις τους αντίκρισε, είπε στον ιπποκόμο του:

- Η τύχη οδηγεί τα βήματά μας. Βλέπεις εκεί φίλε μου Σάντσο Πάνσα, τριάντα, ίσως και λιγότερους, τεράστιους γίγαντες που ενάντια τους θα πολεμήσω και θα τους πάρω τη ζωή;

- Μα ποιους γίγαντες; είπε ο Σάντσο.

- Εκείνους εκεί κάτω, δεν βλέπεις; απάντησε ο αφέντης του, , μερικοί μάλιστα έχουν χέρια μακριά ίσαμε δυο λεύγες.

- Κοιτάξτε αφέντη μου, - παρατήρησε ο Σάντσο – εκείνα εκεί κάτω που φαίνονται έτσι δεν είναι γίγαντες, αλλά ανεμόμυλοι, και αυτά που μοιάζουν με χέρια είναι τα φτερά του που, καθώς ο άνεμος τα γυρίζει, κάνουν τη μυλόπετρα να αλέθει.

- Πώς φαίνεται ότι δεν έχεις ιδέα από περιπέτειες! Αυτοί εκεί είναι γίγαντες και, αν φοβάσαι, πήγαινε στην άκρη να προσευχηθείς, όσο θα δίνω την άνιση μάχη ενάντια τους.

Και με αυτά τα λόγια, σπιρούνιασε το Ροσινάντη χωρίς να δίνει σημασία στις φωνές του ιπποκόμου. Ήταν τόσο πεισμένος ότι οι ανεμόμυλοι ήταν γίγαντες, που δεν το κατάλαβε ούτε καν, όταν τους πλησίασε. Στο μεταξύ, τους φώναζε:

-Μη φεύγετε δειλά και άνανδρα πλάσματα, ένας και μόνο ιππότης σάς επιτίθεται!

Εκείνη τη στιγμή σηκώθηκε αέρας, τα μεγάλα φτερά των ανεμόμυλων άρχισαν να κινούνται και βλέποντάς το αυτό ο Δον Κιχώτης είπε:

- Ε λοιπόν, και περισσότερα από το Βριάρεω χέρια να κινήστε, θα το πληρώστε!

Και με αυτά τα λόγια, πιστεύοντας πως η κυρά του η Δουλσινέα, όπως την είχε ικετεύσει, θα του συμπαραστεκόταν σε εκείνη τη δύσκολη στιγμή, καλύφθηκε καλά με την ολοστρόγγυλη λεπτή του ασπίδα, κατέβασε οριζόντια τη λόγχη, κάλπασε με όλη του τη φόρα και όρμησε με δύναμη πάνω στον πρώτο ανεμόμυλο που βρέθηκε μπροστά του.

Έδωσε ένα χτύπημα με τη λόγχη του στο φτερό του ανεμόμυλου, αλλά ο αέρας το μετακίνησε με τόση ορμή που έσπασε στα δυο τη λόγχη και ξεπέταξε μακριά στα χωράφι άλογο και καβαλάρη. Ο Σάντσο έτρεξε με το γάιδαρό του όσο πιο γρήγορα μπορούσε, για να βοηθήσει τον αφέντη του, αλλά, όταν έφτασε στο μέρος όπου είχε πέσει, ο Δον Κιχώτης δεν μπορούσε να κουνήσει.

- Ο Θεός το ξέρει, είπε ο Σάντσο, μια ώρα δεν φώναζα στην ευγένειά σας να προσέξει καλά τι κάνει, γιατί δεν ήταν γίγαντες, αλλά ανεμόμυλοι;

- Πάψε φίλε μου Σάντσο, απάντησε ο Δον Κιχώτης, τα πράγματα στον πόλεμο, περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, αλλάζουν διαρκώς. Και μάλιστα, όσο το σκέφτομαι, τόσο πείθομαι ότι εκείνος ο μάγος ο Φρεστώνας μεταμόρφωσε αυτούς τους γίγαντες σε ανεμόμυλους για να μου στερήσει τη δόξα που θα κέρδιζα αν τους νικούσα. Όμως δεν θα καταφέρουν τίποτα τα φθονερά του μάγια απέναντι στην καλοσύνη του σπαθιού μου!»

(β) Απόσπασμα από υπόμνημα με στοιχεία για τις ανεμογεννήτριες 

Η ΑΙΟΛΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ  ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

 

Φωτορεαλιστική απεικόνιση των ανεμογεννητριών Μυτιληναίου από τον Όρμο Κορθίου. Καθένας μπορεί να δει και να κρίνει.

1. Στο εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το κλίμα που βρίσκεται σε εναρμόνιση με τις ευρωπαϊκές οδηγίες και έχει σταλεί από το 2018 στην Ε.Ε. για έγκριση, οι στόχοι για το έτος 2030,  αναφορικά  με την παραγωγή και κατανάλωση ηλεκτρικής από ΑΠΕ είναι οι εξής:

• αύξηση συμμετοχής ΑΠΕ στην κατανάλωση ενέργειας
• το μερίδιο συμμετοχής των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας να ανέλθει τουλάχιστον στο 30%
• το μερίδιο συμμετοχής των ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας να ανέλθει τουλάχιστον στο 55%
• το μερίδιο των ΑΠΕ για τις ανάγκες θέρμανσης και ψύξης να ξεπεράσει το 30%
• το μερίδιο των ΑΠΕ στον τομέα των μεταφορών να ξεπεράσει το 14% σύμφωνα με τη σχετική μεθοδολογία υπολογισμού της ΕΕ

Φωτορεαλσιτική απεικόνιση της Ράχης από τον Ρογό. 

Από την πλευρά του ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε πρόσφατα την απόφαση της κυβέρνησης, το ποσοστό παραγωγής καθαρής ενέργειας  (από ΑΠΕ) να ενισχυθεί από 20% που είναι σήμερα στο 30% έως το 2030, επιβεβαιώνοντας τους παραπάνω στόχους. 

2. Η χρήση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές έχει πολλά δυνητικά πλεονεκτήματα, όπως τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, τη διαφοροποίηση του ενεργειακού εφοδιασμού και τον περιορισμό της εξάρτησης από τις αγορές ορυκτών καυσίμων(ειδικότερα, πετρελαίου και φυσικού αερίου). Η ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχει επίσης τη δυνατότητα να τονώσει την τοπική απασχόληση με τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης σε νέες «πράσινες» τεχνολογίες.
3. Ακολουθούν πρόσφατα στατιστικά στοιχεία (πηγή eurostat), σχετικά με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειαςστην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας περιλαμβάνουν κυρίως την αιολική ενέργεια, την ηλιακή ενέργεια, την υδροηλεκτρική ενέργεια, τη γεωθερμική ενέργεια , τα βιοκαύσιμα και το ανανεώσιμο τμήμα των αποβλήτων. 

• Η αιολική ενέργεια καθίσταται η σημαντικότερη ανανεώσιμη πηγή ηλεκτρικής ενέργειας
• Η αιολική ενέργεια αντιπροσώπευε το 49% του συνόλου της νέας δυναμικότητας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη το 2018, με την ισχύ της να αυξάνεται κατά 11,3 GW και να αγγίζει πλέον τα 189 GW δυναμικότητας με 171 GW να προέρχονται από χερσαία και 18 GW από υπεράκτια αιολικά πάρκα. (1 GW ισοδυναμεί με 1 εκατομμύριο kW)
• Η ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές που παράγεται στην Ε.Ε. αυξήθηκε κατά δύο τρίτα την περίοδο 2007-2017
• Τα υψηλότερα ποσοστά διαθέσιμης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές καταγράφονται στη Λετονία και στη Σουηδία
• Η κατανάλωση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές υπερδιπλασιάστηκε μεταξύ 2004 και 2017
• Σχεδόν το ένα πέμπτο της ενέργειας που χρησιμοποιείται για θέρμανση και ψύξη προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές
• Το 7,6% της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές χρησιμοποιήθηκε στις δραστηριότητες του τομέα των μεταφορών το 2016

4. Οι τελευταίου τύπου Ανεμογεννήτριες (Α/Γ) που κατασκευάζονται και εγκαθίστανται στην Ευρώπη είναι κατά πολύ μεγαλύτερες σε ισχύ και μέγεθος σε σχέση με αυτές που εγκαθίστανται στον Ελληνικό χώρο.

Φωτορεαλσιτική απεικόνιση ανεμογεννήτρια νέου τύπου στα 75 μέτρα. Εμφανές το μεγάλο μέγεθος τους συγκριτικά με το ταπεινό εξωκλήσι. Για τον λόγο αυτό δεν μπαίνουν κοντά σε παραδοσιακούς οικισμούς και σε άλλες τοποθεσίες που υπάρχουν εξαιρέσεις. Μπαίνουν λίγες μεμονωμένες και σε μεγάλες αποστάσεις (τουλάχιστον 500 μέτρα η μια από την άλλη) και σε επιλεγμένα μέρη. Από την άλλη η αισθητική τους δεν είναι κακή. Πρόκειται για τους ανεμόμυλους της νέας εποχής. Παράγουν την φθηνότερη και χωρίς ρύπους ενέργεια. Και αποφέρουν και αντισταθμιστικά οφέλη όπου μπουν εκεί που η ΔΕΗ κάποτε με τους λιγνίτες κατέστρεφε ολόκληρες περιοχές και χωριά σκορπίζοντας αρρώστιες και θάνατο. Κάποιοι φαίνεται πως "οικολογούντες" προτιμούν ή και προωθούν τέτοιες καταστάσεις.

Οι λόγοι ανάπτυξης μεγαλύτερων Α/Γ είναι περιβαλλοντικοί και ενεργειακοί που βοηθούν όμως και  περιβαλλοντικά ,μέσω του στόχου μείωσης εκπομπών CO2, αφού:

• Οι μεγαλύτερες Α/Γ εγκαθίστανται σε πολύ μικρότερη έκταση δεδομένου ότι για  την ίδια ισχύ απαιτείται σημαντικά μικρότερος αριθμός Α/Γ.
• Μειώνεται σημαντικά το περιβαλλοντικό αποτύπωμα, γιατί θα χρειαστούν πολύ μικρότερες επεμβάσεις, αφού για ισχύ 12 MW αντί  για 12 Α/Γ ισχύος 1 MW η κάθε μια θα χρειαστεί να εγκατασταθούν  μόνον 4 Α/Γ ισχύος 3 MW η κάθε μια.
• Βοηθούν , όμως και στην επίτευξη του Εθνικού στόχου μείωσης των αερίων του θερμοκηπίου, αφού με την υψηλότερη ενεργειακή απόδοση , λόγω μεγέθους, παράγουν περισσότερη καθαρή ενέργεια με την ίδια εγκατεστημένη ισχύ ,σε σύγκριση με τις μικρότερες Α/Γ, αλλά κυρίως σε σύγκριση  με την ηλεκτρική ενέργεια που θα παραγόταν σε ένα νησί με καύσιμο πετρέλαιο.