ΜΝΗΜΗ ΜΑΝΟΥ ΛΟΪΖΟΥ: "Όλα σε θυμίζουν..."
Γράφει ο Κώστας Τριανταφυλλάκης
ΓΙΑ ΤΟΝ ΜΑΝΟ ΛΟΪΖΟ…
ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ, 16 Σεπτεμβρίου 1982
Η Sunshine, παιδί του μαύρου Νότου από το Nashville του Tennessee, ήταν μόλις δυο χρόνια στη Νέα Υόρκη, δούλευε ως ταχυδρόμος, ενώ έκανε το μεταπτυχιακό της. Της είχε κάνε εντύπωση που έπαιρνα τόσο πολλά γράμματα από την Ελλάδα και συμφωνήσαμε να περνάει μια συγκεκριμένη ώρα να μου τα παραδίδει για να μην ταλαιπωρείται. Μια μέρα καθώς μου έδινε ένα γράμμα, μου μίλησε ελληνικά. Εμεινα κάγκελο. Στο πόδι, μου αποκάλυψε ότι σπούδαζε κλασσική Φιλοσοφία και φιλοδοξούσε να γίνει καθηγήτρια! Σιγά-σιγά γίναμε φίλοι.
Ένα βράδυ με προσκάλεσε να πάμε σ’ ένα σ’ ένα πιάνο μπαρ, δίπλα στην Triborough Bridge. Ο σαξοφωνίστας ήταν θείος της. Η Sunshine ήρθε με το αγόρι της. Μια...δίφυλλη ντουλάπα (!), που έπαιζε αμερικάνικο foofball. Το μαγαζί ήταν μικρό, όχι και τίποτα σπουδαίο. Καθίσαμε σ’ ένα τραπεζάκι κοντά στην ορχήστρα. Από μια γρήγορη ματιά διαπίστωσα ότι ήμουν ο μοναδικός λευκός στο μαγαζί. Το ρεπερτόριο είχε πολύ Louis Armstrong.
Εντελώς αυθόρμητα τη ρώτησα πώς επέλεξε να σπουδάσει φιλοσοφία. Έδειξε να εκπλήσσεται. «Είναι δυνατόν εσύ, ένας Έλληνας, να κάνεις τέτοια ερώτηση;» Μετά άρχισε να μιλάει για τον Σωκράτη. Μου αράδιασε κάτι απίστευτες λεπτομέρειες για την Ακρόπολη και τον Παρθενώνα, που δεν τις είχα ακούσει ποτέ στη ζωή μου και δεν ήξερα, αν ήταν αλήθεια ή ψέματα. Όπως μου εξήγησε στο Nashville έχουν κτίσει ένα αντίγραφο του Παρθενώνα. Εντυπωσιάστηκε όταν το επισκέφθηκε και εξ αυτού του λόγου αποφάσισε να σπουδάσει Έλληνες κλασσικούς. Αισθάνθηκα τόσο άσχετος που, αν και είχα διαβάσει αρκετά, αδυνατούσα να την παρακολουθήσω. Μάλλον κατάλαβε το μέγεθος της άγνοιας μου, γιατί, άλλαξε τη συζήτηση και αρχίσαμε να μιλάμε για κοινοτυπίες, όπου τα πήγαινα καλύτερα!
Κάποια στιγμή ψιθύρισε κάτι στο σαξοφωνίστα. Ένας σερβιτόρος κέρασε τους μουσικούς και εκείνος σήκωσε το ποτήρι του και μας αφιέρωσε ένα τραγούδι που με συγκλόνισε, το «you are my everything” το Miles Davis. Παραλίγο να δημιουργηθεί επεισόδιο μ΄ ένα μαντράχαλο που ήρθε να ζητήσει το λόγο από τη Sunshine, γιατί αφιέρωσε το τραγούδι σ’ ένα «λευκό κόπανο». Ο "λευκός κόπανος" ήμουν... εγώ! Ευτυχώς παρενέβησαν οι ψύχραιμοι και το αγόρι της και το θέμα έληξε.
Είχε πάει μεσάνυχτα και με τη φασαρία το μαγαζί είχε σχεδόν αδειάσει. Η Sunshine και η παρέα της έκαναν ό,τι ήταν δυνατόν για να μ’ ευχαριστήσουν. Μου είχαν παίξει τόσα κομμάτια και ρώτησα, αν μπορούσα να τους παίξω και εγώ ένα. Ετσι για να τους εκφράσω τις ευχαριστίες μου. Πριν αρχίσω να παίζω εξήγησα τους στίχους στ’ αγγλικά.
Πήρα την κιθάρα και είπα το «μαύρο Χριστό», από τα «Νέγρικα» του Μάνου Λουϊζου. Όταν τέλειωσα, έκλαιγαν όλοι. Ειδικά το ρεφρέν «τι ξέρουν οι λευκοί από Χριστό....» το είπαμε τόσες φορές, που το έμαθαν στα ελληνικά! Κατόπιν, ο Big Adam, ο θείος της Sunshine ήρθε και κάθισε δίπλα μου και με συνόδευε με το σαξόφωνο. Για την ακρίβεια εκείνος έπαιζε και εμείς απλώς συμμετείχαμε.
Κάθε νότα, κάθε πάτημα του πλήκτρου, κάθε ανάσα, κάθε σύσπαση του προσώπου του, θαρρείς και κουβαλούσε τον αναστεναγμό, τον πόνο και τα βάσανα όλου του Νότου. Φύγαμε τα ξημερώματα μεθυσμένοι. Το απόγευμα, διαβάζοντας τις εφημερίδες, έμαθα ότι πέθανε ο Μάνος Λοΐζος.
Ήταν 17 Σεπτεμβρίου, 1982. O Μάνος Λοΐζος ήταν μόλις 45 ετών.
Αχ, ρε Μάνο, έφυγες νωρίς. Όμως, ακόμα και τώρα, "όλα σε θυμίζουν..."