Πέρασε κι έφυγε ξώφαλτσα από την Άνδρο ο μεσογειακός κυκλώνας "Ζορμπάς". Μάς έπιασε στις άκρες του: βροχή κι ομίχλη. Έπιασε ο αέρας επιλεκτικά τα πελάγη και ξανασταμάτησε τα καράβια. Και μας δυσκόλεψε την ζωή. Δυσκόλεψε τους επισκέπτες. Δυσκόλεψε τους επαγγελματίες. Τους αγωνιζόμενους. Όμως όσοι είμαστε στο νησί μας οι άκρες του μεσογειακού κυκλώνα μας έδωσαν απίστευτα σχήματα και χρώματα. Στην παραπάνω φωτογραφία πρωινό Κυριακής και ο όρμος του Κορθίου από το ύψος της Λαρδιάς είναι περικυκλωμένος από χαμηλά σύννεφα σε έναν υπέροχο χρωματισμό. Σχήματα και χρώματα που πιθανόν δεν έχετε ξαναδεί... (φωτ. Εν Άνδρω). 

Έφτασα στο λιμάνι 7:40. Περίμενα να βρω δύο πλοία, το Andros θα έπρεπε να είχε φύγει. Βρήκα τρία στριμωγμένα το ένα δίπλα στο άλλο. Στη γέφυρα έμαθα τα καθέκαστα: τα δύο πρώτα (Αικατερίνη & Andros) είχαν δέσει δίπλα-δίπλα για να αντέξουν τον διήμερο τυφώνα Ξενοφώντα που έσπασε στον Κάβο Ντόρο τα ρεκόρ. Το Superferry είχε γυρίσει την προηγουμένη από το αραξοβόλι στον Μαραθώνα κι είχε δέσει σχετικά κοντά κι αυτό. Αν δεν έφευγε το Superferry δεν μπορούσαν να φύγουν τα άλλα! Έτσι η σειρά των δρομολογίων έγινε λίγο σαλάτα. Όμως τελικά φύγανε όλα. Η πρώτη αναχώρηση μετά από τυφώνα έχει και τα απρόοπτα της. Στην φωτογραφία το Superferry ξεκινά δίνοντας την έναρξη των δρομολογίων της μέρας (φωτ. Εν Άνδρω). Έφυγε λοιπόν το Superferry. Μέχρι εδώ όλα καλά. Το μπέρδεμα έγινε στο Γαύριο που στο φαρμακείο περίμεναν φάρμακα με το πρώτο πρωινό. Κι έφτασε και ξεφόρτωσε το Superferry μέσα στην βροχή. Και στο φαρμακείο αναρωτιόντουσαν "τι έγινε το Andros;" "μήπως πέρασε και δεν ξεφόρτωσε τα φάρμακα;" Έγιναν οι σχετικές εξηγήσεις και περίμεναν το πρώτο που έγινε δεύτερο πρωινό. Τους μπέρδεψε ο τυφώνας και το απαγορευτικό. Στη φωτογραφία όπως βλέπετε δεύτερο φεύγει το Αικατερίνη και τρίτο το Andros!!! (φωτ. Εν Άνδρω). Πριν βγει όμως το Αικατερίνη μπήκε σβέλτα το Εύβοια Σταρ από τα Στύρα. Έπεσε ο καιρός και ξεκίνησαν όλοι μαζί τα δρομολόγια (φωτ. Εν Άνδρω).  Έξω από το λιμάνι αρόδο με τις μηχανές στο "κράτει" όπως βλέπουμε περίμενε το Tera! Αυτό είχε πάει να απαγκιάσει στο Λαύριο! Ξεκίνησε πρωί για Ραφήνα. Όμως έπρεπε να περιμένει κι αυτό να φύγουν όλα τα άλλα για να μπορέσει να δέσει και να φορτώσει. Ραφήνα το πιο ανοιχτό λιμάνι της Μεσογείου σε όλους τους καιρούς! Αν είναι τόσο ορθάνοιχτο στους καιρούς καταλαβαίνετε τι γίνεται όταν οι άνεμοι φτάνουν σε επίπεδο τυφώνα και βάλε...  (φωτ. Εν Άνδρω).   Το πλοίο αναγκάστηκε λόγω καιρού να μπει στον Καβο Ντόρο περνώντας κοντά από το Μαντήλι. Στο Στενό και προς την μεριά της Ευβοίας ο καιρός συνήθως φρεσκάρει. Έτσι, όπως εξήγησε ο καπετάν-Παύλος που είχε βάρδια φτάσαμε τόσο κοντά: "Βγάλε μια φωτογραφία γιατί δεν θα ξαναπεράσουμε εύκολα τόσο κοντά..." (φωτ. Εν Άνδρω).  Μπήκαμε στον Κάβο Ντόρο με κυματισμό κι αέρα. Μια τελευταία φωτογραφία από το Στενό με θέα το Μαντήλι. Εικόνα χειμωνιάτικη κι ας είναι μόλις τέλος Σεπτέμβρη. Έφυγε ο τυφώνας "Ξενοφώντας". Είμαστε στα μεθεόρτια. Αλλά μπαίνει σιγά-σιγά ο κυκλώνας "Ζορμπάς". Πολλές και ξαφνικές επισκέψεις έχουμε αυτή την εποχή, ενώ το καλοκαίρι θεωρητικά συνεχίζεται. Αν όχι για τους Έλληνες που μάλλον τους φοβίζει ο καιρός, συνεχίζει για τους ξένους, που είναι εδώ για διακοπές και το εννοούν. Στο πλοίο οι ξένοι ήταν μάλλον περισσότεροι... (φωτ. Εν Άνδρω).  Κι αν δεν πιστεύετε πως οι ξένοι το διασκεδάζουν ακόμα και με αυτό τον καιρό δες τε αυτή την φωτογραφία. Μια οικογένεια (βορειοευρωπαίοι μάλλον) στο ανοιχτό κατάστρωμα παίζουν με τον αέρα που θα ήταν ένα πατημένο εφτάρι εκείνη την ώρα. Όμως αυτοί απτόητοι διασκέδαζαν ξέγνοιαστοι και μας χαιρετούσαν που τους φωτογραφίζαμε... (φωτ. Εν Άνδρω). Κατά τα άλλα... όλα καλά. Πέσαμε και στα πρώτα κύματα του κυκλώνα μάλλον αν κρίνουμε από την βροχή. Τι στην ευχή υποτροπικός κυκλώνας θα ήταν αν δεν έβρεχε; Ο καπετάν-Παύλος γελώντας την ώρα που μάς χτυπούσε ένα δυνατό κύμα στην πλώρη ζήταγε να πάρουμε φωτογραφία ένα ξαφνικό άνοιγμα του καιρού στα βαριά σύννεφα που ο ήλιος από το πουθενά φώτιζε την θάλασσα. "Είναι σαν το μάτι του κυκλώνα" έλεγε και το διασκέδαζε σαν παιδί. Τελικά δεν διασκεδάζουν μόνο οι ξένοι με αυτόν τον καιρό. Συνηθισμένοι οι ναυτικοί το διασκεδάζουν κι αυτοί (φωτ. Εν Άνδρω).   Μια τελευταία φωτογραφία, μια τελευταία αναφορά, σ' ένα πρώτο ταξίδι μετά από απαγορευτικό δύο ημερών. Από την ορθάνοιχτη στους καιρούς Ραφήνα μέχρι ένα από τα πιο δύσκολα περάσματα της Μεσογείου, τον Κάβο Ντόρο. Για τα πλοία της ακτοπλοΐας και για τους ναυτικούς μας όλα αυτά πια τα δύσκολα είναι ρουτίνα. Και μόνο αυτό δείχνει τον δείκτη εξοικείωσης με τις δύσκολες συνθήκες. Κάτι που φαίνεται και στην φωτογραφία, καθώς ένα τεράστιο κύμα σκάει στην πλώρη του πλοίου που πλησιάζει Άνδρο, ενώ όλους μας πλησιάζει ο κυκλώνας... (φωτ. Εν Άνδρω). Δ. Μπ.    

Ένα ξαφνικό ταξίδι στον χώρο και στον χρόνο. Στον Επικούρειο Απόλλωνα. Τον Παρθενώνα της Πελοποννήσου που οι μετόπες και τα αετώματα του είχαν την ίδια τύχη με του Παρθενώνα της Ακρόπολης των Αθηνών. Βρίσκονται κι αυτά στο Βρετανικό Μουσειο! Και μια απροσμενη διαδρομή σε μέρη ιστορικά και έρημα! Σε άδειες κωμοπόλεις που η ιστορία δεν αρκεί πια για να τις γεμίσει. Όσοι έμειναν δεν θέλουν πια να ιστορούν τις αδιέξοδες νίκες τους. Και όσοι έφυγαν δεν θέλουν να πια θυμούνται τις αδιέξοδες ήττες τους. Τελικά ποιος νίκησε και ποιος έχασε από ένα τραγικό εμφύλιο; Και γιατί σήμερα κάποιοι συντηρούν στα άδεια σκηνικά του τα ράκη του; Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Οδηγούσα στον υπέροχο αυτοκινητόδρομο Καλαμάτας - Τρίπολης. Και καθώς βλέπω τα φουγάρα της ΔΕΗ Μεγαλόπολης μια σκέψη μπαίνει στο μυαλό: να πάω στο ναό του Επικούρειου Απόλλωνα. Είχα ακούσει τόσα. Σταματάω. Βάζω στο GPS του τηλεφώνου την αναζήτηση. Και χάνομαι. Ή, μάλλον βλέπω και παθαίνω να βρω την επωνυμία που ήταν αλλά αντί άλλων. Στο τέλος ξεκινώ την μικρή περιπέτεια αναζητώντας τον ναό, που κάποτε αποκλήθηκε "Παρθενώνας της Πελοποννήσου"...  (φωτ. Εν Άνδρω).

Κάθε τόπος έχει το δικό του φθινόπωρο. Έχει τα δικά του χρώματα. Τα δικά του αρώματα. Τις δικές του διαδρομές κάτω από τον ήλιο. Στην Άνδρο όλα παίρνουν το χρώμα του ανατολή ή της δύσης. Στην Χώρα είναι πρωινό που δίνει χρώμα στην μέρα. Στο Μπατσί και στο Γαύριο είναι το απόβραδο. Είναι ο ήλιος που παίζει με την θάλασσα. Είναι ο ουρανός που αντανακλά τη θάλασσα. Είναι η θάλασσα που ταξιδεύει το φθινόπωρο... (φωτ. Εν Άνδρω).   Από το κίτρινο στο ροδαλό. Από το φθινόπωρινό στο καλοκαιρινό χρώμα μόνο δυό μέρες απόσταση. Το ένα πρωινό με το άλλο μια δρασκελιά. Το ένα πρωινό μέχρι το άλλο σαν δύο εποχές σε μια (φωτ. Εν Άνδρω). Και από τα χρώματα του φωτός στο γκρίζο μιας μέρας κρυμένης πίσω από τα άσπρα μακρινά σύνεφα. Από το φθινόπωρο της πρώτης φωτογραφίας στο καλοκαίρι της δεύτερης και στο κάτι σαν θύμιση του χειμώνα της τρίτης. Οι εποχές πλησιάζουν περίεργα μεταξύ τους κάθε φθινόπωρο (φωτ. Εν Άνδρω).  Πριν ξαναπάμε στο φθινόπωρο μιας επόμενης μέρας με τα κίτρινα πάλι να κυριαρχούν. Κάτι σαν πρωιμη άνοιξη μέσα στο φθινόπωρο. Τα δέντρα αυτή την εποχή στην Άνδρο σα να παίρνουν πάλι πάνω τους μετά το σταμάτημα της ανάπτυξης τους λόγω καλοκαιριού. Από αυτή την άποψη το νησί έχει δύο περιόδους ανάπτυξης. Η πρώτη μέχρι το τέλος Ιουνίου. Η δεύτερη από την αρχή του Σεπτεμβρίου. Κι εδώ δύο εποχές σε μια... (φωτ. Εν Άνδρω).    

Το πρώτο τηλεφώνημα έγινε Ιούλιο. Ήταν από Καλαμάτα. Ο ευγενικός κύριος συστήθηκε, εξήγησε από που βρήκε το τηλέφωνο μου και με προσκάλεσε να πάω Καλαμάτα να παρουσιάσω το βιβλίο "Η Ποίηση στο Ελληνικό Τραγούδι". Ήταν τόσο ενθουσιώδης που με έπεισε. Όμως ζήτησα να πάω Σεπτέμβριο. Το δεύτερο τηλεφώνημα ήταν λίγες μέρες αργότερα από έναν άλλο ευγενικό κύριο που ήταν λίαν ενθουσιώδης με το βιβλίο και θα οργάνωνε και μια μικρή συναυλία εντέχνου στην παρουσίαση. Το τρίτο και το τέταρτο τηλεφώνημα ήταν για να οργανωθεί το ταξίδι. Το πέμπτο με άφησε άναυδο όσο και το πρώτο. Ταξίδευα για Καλαμάτα. Είχα σταματήσει για καφέ λίγο έξω από την Τρίπολη. Στην άλλη άκρη του ακουστικού μια ευγενική κυρία με προσκαλούσε να μιλήσω για το βιβλίο - πριν την βραδινή εκδήλωση - στις 4:15 το μεσημέρι στην ΕΡΤ Καλαμάτας!  (φωτ. Εν Άνδρω).

Του Διαμαντή Μπασαντή Παρά την πρόσκληση δεν παραβρέθηκα εφέτος στην γιορτή του γέροντα Ευδόκιμου. Χρόνια παρών. Εφέτος όμως απών. Όταν άρχισε να φτάνει ηλεκτρονικά μια εξαιρετική φωτογραφία κι ένα πολύ ωραίο βίντεο από το μοναστήρι ένοιωσα λύπη που απουσίαζα. Όμως καθώς την κοίταγα διαπίστωσα πως είχα την άνεση να σκεφτώ πράγματα που μερικές φορές σου δίνει μόνο η απόσταση από τα γεγονότα.

Μοιάζει με πίνακα της Αναγέννησης που αποτυπώνει σκηνή από την "Αποκάλυψη". Κι όμως είναι φωτογραφία από το Κόκκινο Λιμανάκι που χάθηκε από τον χάρτη στις 23 Ιουλίου 2018. (Ανήμπορη μπροστά στην τεράστια καταστροφή, μια νέα στην Άνδρο, έγραψε ένα μικρό ποίημα. Κάτι σαν κραυγή ή προσευχή. Γι' αυτούς που χάθηκαν. Γι' αυτούς που έζησαν. Γι' αυτούς που έφταιξαν. Ή, που δεν έφταιξαν. Για τους υπεύθυνους. Και τους ανεύθυνους. Μας το έστειλε. Δεν ξέραμε τι να κάνουμε. Δεν δημοσιεύουμε ποιήματα. Όμως η κραυγή κι ο θρήνος έχει άλλη χροιά. Ιδίως των νέων. Είναι στιγμές σαν αυτή που η ευαισθησία των νέων είναι το μόνο αποκούμπι μιας κοινωνίας βυθισμένη στις σκοπιμότητες του τίποτα. Βάλαμε λοιπόν το ποίημα μαζί με τις εικόνες "αποκάλυψης" των ημερών στην "μποτίλια" μας. Και τα ρίξαμε στη θάλασσα του διαδικτύου. Σαν ευχή σε όσους έζησαν. Σαν προσευχή σε όσους χάθηκαν... Εν Άνδρω). Άλλη μια σκηνή της "Αποκάλυψης"! Μάτι, ένας οικισμός που χάθηκε μαζί με δεκάδες ανθρώπους στις 23 Ιουλίου 2018. Αναζητούνται ένοχοι και αθώοι ανάμεσα σε αυτούς... που χάθηκαν!!! Ραφήνα 23 Ιουλίου 2018 Πότε το όνειρο το θερινό έγινε εφιάλτης; Πότε το φως του ήλιου έκρυψε το σύννεφο της στάχτης; Πότε ο γιαλός ο αστραυτερός - με πεύκα άλλοτε ζωσμένος – βρέθηκε θολός, μουντός στο κάρβουνο παραδομένος; Οι κόλποι με τα χρώματα, την δροσερή την αύρα, το Κόκκινο, το Πράσινο, το Μπλε έγιναν μαύρα. Όσοι δεν πρόλαβαν και βρέθηκαν στο Μάτι του κυκλώνα, αγκαλιασμένοι, ξέπνοοι, κοιμήθηκαν αιώνια. Καμένη γη, άνθρακας, καμένη λαμαρίνα, ανέσυραν πυρόπληκτους πνιγμένους στη Ραφήνα!   Θλίψη κι οργή. Μια προσευχή. Στα καπνισμένα συντρίμμια η Περσεφόνη θρηνεί … Δανάη Α. Μπασαντή

  Γαλήνιος ο Νειμποριός. Χαλαρός μετά το κολύμπι κοιτάς την ακύμαντη θάλασσα μ' ένα ποτήρι λευκό κρασί. Ξαφνικά σταματά ένα ταξί. Είναι ο Αντώνης. Κατεβάζει μια παρέα ξένων. Ρωτάνε  για ένα σπίτι που έκλεισαν με AirBNB στη ρεματιά. Κοιτούν ενθουσιασμένοι το περιβάλλον.

Η Ε. Καραΐνδρου εξηγεί σκέψεις και αισθήματα της μπροστά στον πίνακα του Δ. Μυταρά. Την παρακολουθεί η σύζυγος του. Δίπλα ο σκηνοθέτης Α. Αντύπας (φωτ. Εν Άνδρω). Ήταν μια απρόσμενη στιγμή. Η περιήγηση στο έργο του Δημήτρη Μυταρά ολοκληρωνόταν. Στην τελευταία αίθουσα ήταν πίνακες με επιτύμβια του καλλιτέχνη. Ζωγραφισμένοι στα τελευταία χρόνια της δικτατορίας.Εκεί η κορυφαία ελληνίδα συνθέτης Ελένη Καραΐνδρου που βρισκόταν στην αίθουσα είπε ξαφνικά δείχνοντας έναν πίνακα με ιδιαίτερη συγκίνηση: «αυτόν τον πίνακα θα τον αγόραζα αν είχα τα χρήματα…».