Από την ομιλία του Ν. Βασιλόπουλου (φωτ. Εν Άνδρω) Σώζεται και αποκαθίσταται ένα από τα πιο όμορφα νεώτερα μνημεία της Άνδρου: ο πύργος του Ιωάννη Αθηναίου στις Στραπουριές. Ο πύργος κτίστηκε στις Στραπουριές στα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα από τον πλούσιο επιχειρηματία της ζαχαροπλαστικής Ιωάννη Αθηναίο. Είναι περίπου 800 τετραγωνικά κι είναι κτισμένος σε στιλ «αρτ νουβώ». Για δεκαετίες υπήρξε σημείο αναφοράς της Άνδρου. Από την προβολή διαφανειών του Πύργου (φωτ. Εν Άνδρω). Όλα ξεκίνησαν από τον ανδριώτη Ιωάννη Αθηναίο. Ο Αθηναίος γεννήθηκε στα Λάμυρα γύρω στο 1870. Μεγάλωσε στις Στραπουριές. Πήγε δημοτικό στο σχολείο των Λαμύρων κι έφυγε μικρός για την Αλεξάνδρεια. Εκεί σπούδασε ζαχαροπλαστική κι έγινε ένας από τους πιο φημισμένους ζαχαροπλάστες στο «Παρίσι της Ανατολής» όπως αποκαλείτο τότε αυτή η σπουδαία πολυεθνική πόλη. Επέστρεψε στην Άνδρο και έχτισε στα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα στο πατρικό κτήμα στις Στραπουριές έναν εντυπωσιακό πύργο που φέρει το όνομα με πυργίσκους, φεγγίτες, οικόσημα σε ένα κτήμα 5 στρεμμάτων που ξεκινά σχεδόν από τον δρόμο. Διαφάνεια με το μονόγραμμα του Ιωάννη Αθηναίου στον πύργο (φωτ. Εν Άνδρω). Ο πύργος περιβάλλεται από εντυπωσιακό κήπο. Όπως γράφει η ελληνογαλλίδα Δάφνη Touchais ο πύργος αυτός θα βρισκόταν στο στοιχείο του αν ήταν στην Γαλλική Ριβιέρα ή στο Καρτιέ Γκρεκ της Αλεξάνδρειας των αρχών του 20ου αιώνα. Όμως το παράξενο είναι πως η μεγαλοπρεπή βίλα βρίσκεται στο μέσο ενός αγροτικού χωριού της Άνδρου, τις Στραπουριές. Το κοινό της χτεσινής ομιλίας (φωτ. Εν Άνδρω).  Ο πύργος έχει εγκαταλειφθεί πάρα πολλές δεκαετίες και οι προτελευταίοι ιδιοκτήτες του αδιαφόρησαν εντελώς σε σημείο να επιταχυνθεί η κατάρρευση. Αν είχε απομείνει μερικά ακόμα χρόνια έτσι, παρά την εντυπωσιακή κατασκευή και αντοχή του στον χρόνο, θα κατέρρεε ολοσχερώς. Από το «θαύμα» της κατασκευής στο «θαύμα» της διάσωσης Στο σημείο αυτό έγινε ένα μικρό «θαύμα», αντίστοιχο με το «θαύμα» της κατασκευής του. Ο Θοδωρής Γιαννούσης με καταγωγή από την σημαντική οικογένεια Καρυστινάκη της Άνδρου, του οποίου ο παππούς υπήρξε δήμαρχος στη Χώρα, αποφάσισε και αγόρασε την έπαυλη Αθηναίου στις Στραπουριές και να την διασώσει!!! Διαφάνεια με φωτογραφία του Πύργου το 1913 (φωτ. Εν Άνδρω). Ήταν η ΕΙΔΗΣΗ της βραδιάς. Και προέκυψε μετά το τέλος της ομιλίας. Είχαμε πάει να ακούσουμε μερικές πληροφορίες για να τις γράψουμε ώστε να μάθουν οι Ανδριώτες για ένα κομμάτι της κληρονομιάς τους που κατέρρεε όπως αρκετά άλλα. Μετά το τέλος της σύντομης πληροφοριακής ομιλίας του Ν. Βασιλόπουλου μια μελαγχολική αίσθηση απώλειας και μια γλυκόπικρη γεύση ενός παρελθόντος μεγαλείου. Και ξαφνικά οι 5-6 που είχαμε μείνει τελευταίοι μαθαίναμε πως η ιστορία της βίλας Αθηναίου δεν τέλειωνε εδώ, αλλά άρχιζε και πάλι… Όλα αυτά χάρη στον Θοδωρή Γιαννούση που στη μνήμη του παππού του ξεκινά ένα εγχείρημα που χρειάζεται πολλά χρήματα, αλλά και πιο πολύ μεράκι. Αυτό το τελευταίο μάλιστα το χρειάζεται σε… μεγάλες ποσότητες! Κάτι που όπως καταλάβαμε ο ίδιος ξέρει πολύ καλά.  Ο Ιωάννης Αθηναίος (με λευκό κουστούμι) με φίλους του στην αυλή της βίλας του (φωτ. αρχείου Β. Παλαιοκρασσά).  Χαρακτηριστικός ήταν ο τρόπος με τον οποίο αυτοσυστήθηκε ο ίδιος ο Θοδωρής Γιαννούσης χτες το βράδυ στους τελευταίους που είχαμε μείνει μετά την παρουσίαση της έπαυλης από τον αρχιτέκτονα Ν. Βασιλόπουλο. Ένας ψηλός ευγενικός κύριος ντυμένος απλά σπορ πλησίασε την Μ. Δανιόλου την ώρα που μιλούσαμε και είπε: Καλησπέρα. Λέγομαι Θοδωρής Γιαννούσης. Είμαι ο «τρελός» που αγόρασε την βίλα του Αθηναίου στις Στραπουριές. Σκοπεύω να την διασώσω! Κάτι που απαιτεί πολλά χρήματα. Δηλαδή, είναι μια «τρέλα»… Τον κοιτάξαμε έκπληκτοι. Ρωτήσαμε το όνομα του. Την ιδιότητα του. Και μετά το πώς και γιατί αυτής της σπουδαίας «τρέλας». Από τις απαντήσεις του ξεχωρίζουμε το γιατί που ενδιαφέρει περισσότερο: Ο παππούς μου ο Καρυστινάκης υπήρξε στις αρχές του 20ου αιώνα δήμαρχος Άνδρου. Στη μνήμη του μιας και η βίλα κτίστηκε περίπου την ίδια εποχή αποφάσισα να την αγοράσω και να την διασώσω. Για να συντηρηθεί θα την μετατρέψω σε ένα «μπουτίκ» ξενοδοχείο. Προς το παρόν είμαστε στα σχέδια και σε συζητήσεις με την Εφορία Νεωτέρων Μνημείων μιας και ο πύργος έχει χαρακτηριστεί νεότερο μνημείο… Συζητήσαμε αρκετή ώρα. Ανταλλάξαμε τηλέφωνα. Και συμφωνήσαμε μόλις προχωρήσει να το παρουσιάσουμε στο Εν Άνδρω… «ΕΝ ΑΝΔΡΩ»   Λεπτομέρεια του πύργου από την προβολή διαφανειών (φωτ. Εν Άνδρω). Άρωμα Αλεξάνδρειας: Ο Πύργος του Αθηναίου στις Στραπουργιές Όποιος τον πρωτοαντικρίζει, έτσι όπως ξεπροβάλλει αιφνίδια στη στροφή του λιθόστρωτου δρόμου, κοντοστέκεται και τον χαζεύει. Ο κήπος είναι σαν μια μικρή ζούγκλα που ξεχειλίζει πάνω απ'ο τον μαντρότοιχο και μέσα από τις περίτεχνες σιδεριές της καγκελόπορτας. Πίσω απ'τον τεράστιο κάκτο, ανάμεσα στο φοίνικα και στην αρχοντική αροκάρια, ξεπροβάλλουν υψίκορμα παράθυρα με περίτεχνα διακοσμητικά στολίδια, μια μεγάλη τζαμαρία με μονόγραμμα και τοξωτή  στέψη,  αρχοντικές γλάστρες με αθάνατους κι ένας απόκοσμος πυραμιδοειδής πυργίσκος... Σίγουρα αυτός ο πύργος θα βρισκόταν εντελώς στο στοιχείο του στη Γαλλική Ριβιέρα ή στο Καρτιέ Γκρέκ  της  Αλεξάνδρειας των αρχών του 20ου αιώνα. -  Τι γυρεύει λοιπόν αυτή η μεγαλόπρεπη βίλα εδώ, στη μέση του ταπεινού ορεινού χωριού των Στραπουργιών  και  γιατί  είναι έτσι εγκαταλελειμμένη;  -  Ποιος την έχτισε και γιατί σε τοποθεσία που να την αναδεικνύει τόσο λίγο; Η Βιβή Παλαικρασσά έκανε μια λεπτομερή αναφοράς στην ιστορία της ζαχαροπλαστικής στην Άνδρο με αφορμή την αναφορά στον πύργο Αθηναίου και η Μάρω Δανιόλου ανέφερε τους ζαχαροπλάστες της Άνδρου σήμερα (φωτ. Εν Άνδρω). Γιατί πράγματι, παρ' όλες τις μεγαλοπρεπείς διαστάσεις και την εντυπωσιακή εξωτερική διακόσμηση, ωστόσο το κτήριο είναι χτισμένο σε μια πτυχή του βουνού και φαίνεται από μακρυά από πολύ λίγα σημεία. Πρέπει κανείς να φτάσει σχεδόν μπροστά του για να το δει. Κι όμως, φαίνεται ότι είναι χτισμένο  με  πολύ  φροντίδα  και παρ' όλες τις επιθέσεις του χρόνου, δεν έχει χάσει τίποτα απ'την επιβλητικότητά του. Αν μη τι άλλο, η γοητεία του είναι ακόμα μεγαλύτερη τώρα που μοιάζει με παραμυθένιο πύργο. Δάφνη Touchais από το blog Historica   Από την προβολή διαφανειών. Ζαχαροπλαστείο αρχές 20ου αιώνα στην πλατεία Καΐρη πριν γκρεμιστούν τα κτίρια και κτισθεί το αρχαιολογικό μουσείο (φωτ. Εν Άνδρω). Ζαχαροπλάστες της Άνδρου Οι 22 Ζαχαροπλάστες της Άνδρου οι οποίοι τιμήθηκαν με Δίπλωμα Ηθικής Αμοιβής από τον Εξωραϊστικό Σύλλογο Στραπουργιών-Λαμύρων - Μεσαθουρίου-Υψηλού Άνδρου "Ο ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΣ" στην εκδήλωση της 20ης Οκτωβρίου 2018 στο Δημοτικό Σχολείο Λαμύρων, είναι οι παρακάτω: Αντώνιος Αμωράτης Ιωάννης Γαλανός Νικόλαος Γαλανός Αδαμάντιος Ζαΐρης Λεωνίδας Ζαΐρης "Ανθός Γαυρίου" Ζαννάκη Ευάγγελος Καλαδάμης Αυγουστίνος Καλλιβρούσης Δημήτριος Καλλιβρούσης Δημήτριος Κανάκης Αντώνιος Κανάκης Από τις διαφάνειες: το ζαχαροπλαστείο Δ. Κ. Λάσκαρη, παππού του Δημήτρη Λάσκαρη (φωτ. Εν Άνδρω).  Δημήτριος Λάσκαρης Γεώργιος Λυγίζος Ευάγγελος Λυγίζος Ιωάννης Μπακέλας Κων/νος Τζιώτης Αντώνιος Τζιώτης Ισαάκ Τσομετσόγλου Ιωάννης Φυρίος Φραγκίσκος Φυρίος Αντώνιος Χαλάς Νικόλαος Χαλάς Το δίπλωμα απονεμήθηκε στον καθένα ξεχωριστά για τη συμβολή του, στη διατήρηση της παραδοσιακής Ζαχαροπλαστικής στην Άνδρο.  

Η παρέλαση στην Χώρα και οι πολλαπλές αναφορές στην Μακεδονία   Ήταν μια ολόλαμπρη μέρα η 25η Μαρτίου 2019 στην Άνδρο. Πλήθος παιδιά πήραν θέση, από όλα τα σχολεία της Χώρας και των γύρω χωριών για την κατάθεση στεφάνων και την μαθητική παρέλαση. Ένα πολύχρωμο πλήθος: μαθητές, γονείς, κάτοικοι. Κυριαρχούσαν τα γαλανόλευκα. Στον πανηγυρικό της μέρας η αναφορά πως ήταν στον μητροπολιτικό ναό του Αγίου Γεωργίου της Χώρας το 1821 ο Θεόφιλος Καΐρης που σήκωσε την σημαία της Επαναστάσεως στην Άνδρο. (φωτ. Εν Άνδρω).

Το "Elena P." μπαίνει στο Μπατσί. Από την ταινία Φουσκοθαλασσιές που γυρίστηκε στην Άνδρο το 1966. Μία από τις πιο χαρακτηριστικές ηθογραφίες της ελληνικής κοινωνίας των νησιών τη δεκαετία του 1960, αποτελεί αναμφισβήτητα η ταινία με τίτλο «Φουσκοθαλασσιές» που γυρίστηκε στην Άνδρο το 1966, από την εταιρεία παραγωγής Αφοί Ρουσσόπουλοι-Γ.Λαζαρίδης-Δ.Σαρρής-Κ. Ψαρράς, με πρωταγωνιστές δύο από τους σπουδαιότερους ηθοποιούς του ελληνικού θεάτρου και κινηματογράφου, τον Διονύση Παπαγιαννόπουλο και την Μαίρη Αρώνη. Το σενάριο ήταν του Γιώργου Λαζαρίδη και βασίστηκε στο θεατρικό έργο του Δημήτρη Μπόγρη με τίτλο «Τα αρραβωνιάσματα», σε σκηνοθεσία του Ορέστη Λάσκου.

  Το ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ στην Ραφήνα (φωτ. αρχείου Α. Λαζαρή). Η είδηση: Την Πέμπτη 21 Φεβρουαρίου 2019 και ώρα 13:00 ο Οργανισμός Λιμένος Ραφήνας θα τελέσει επιμνημόσυνη δέηση στο πάρκο Κυρήνειας γι’ αυτούς που χάθηκαν στο ναυάγιο της «Χρυσής Αυγής». Τα περί την είδηση: Η ευγενική διευθύνουσα σύμβουλος του Οργανισμού Λιμένος Ραφήνας Κατερίνα Αδαμόπουλου διοργανώνει επιμνημόσυνη δέηση για τα 36 χρόνια από το ναυάγιο του ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ που βύθισε την Άνδρο στα μαύρα. Το μνημόσυνο είναι η δεύτερη φορά που γίνεται στην Ραφήνα. Η πρώτη ήταν πέρσι πάλι από την κ. Αδαμοπούλου.

 Παραμονή του Αγίου Χαραλάμπους στου Κοχύλου. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος κάθε χρόνο σε μεγάλο αρχιερατικό εσπερινό τιμά τον Άγιο Χαράλαμπο τον οποίο αναφέρει μια παλιά ιστορία του χωριού, που πηγαίνει πίσω περίπου 100 χρόνια. Έτσι και εφέτος το Σάββατο 9/2 ο Πολιτιστικός Σύλλογος κάλεσε τον κόσμο του χωριού και άλλους Ανδριώτες να συνεορτάσουν τον Άγιο στο χωριό τους... (φωτ. Χαρίδημος).

Του ΔΙΑΜΑΝΤΗ ΜΠΑΣΑΝΤΗ Η Φιλαρμονική της Άνδρου ξεκινά το 1909 όταν η αστική κοινωνία της Άνδρου ανερχόταν ταχύτατα και η ναυτιλία στήριζε οικονομικά το νησί. Ιδρυτές οι μεγάλες ναυτικές οικογένειες των Εμπειρίκων, Καρυστιανάκιδων, Γουλανδρήδων, Καΐρηδων, Δερτούζων κλπ. Αλλά και τα μεγάλα πνευματικά ονόματα του νησιού όπως οι Πασχάληδες. Συνεργάτης σε όλα ο Λ. Καραουλάνης, ο πρώτος τυπογράφος της Άνδρου. Μεταπολεμικά στήριγμά της Φιλαρμονικής υπήρξε ο Δήμος Άνδρου και ο σπουδαίος δήμαρχος Άνδρου Μιχάλης Πολέμης (1956-1960). Η Φιλαρμονική έσβησε το 2005 εγκαταλειμένη. Και ξεκίνησε πάλι το 2008 από τον Μιχάλη Στρατή υπό την σκέπη του Μουσικού Συλλόγου Άνδρου έχοντας συμμετάσχει μέχρι σήμερα στις καλύτερες στιγμές της Άνδρου ... Το 1909 ιδρύεται στην Άνδρο από μια ομάδα ευκατάστατων αστών που έχουν σχέση με τη ναυτιλία η Φιλαρμονική Άνδρου. Μια από τις πρώτες Φιλαρμονικές στην ανερχόμενη αστική Ελλάδα. Στους ιδρυτές επιφανή μέλη των ναυτικών οικογενειών των Εμπειρίκων, των Καρυστιανάκιδων, των Δερτούζων, των Γουλανδρήδων, των Καΐρηδων κλπ. Μέγας χορηγός ο Γεώργιος Κ. Εμπειρίκος. Το πρώτο δημοτικό συμβούλιο απαρτίζουν οι  Γεώργιος Λ. Καρυστινάκης, Νικόλαος Κ.’Εμπειρικος, Λεωνίδας Ν. Κονδύλης, Νικόλαος Α. Καΐρης και Νικόλαος I. Δαπόντες. Ένας ακόμα σημαντικός αστικός θεσμός στα πλαίσια της ανερχόμενης αστικής Άνδρου, που συγκροτείται γύρω από τη ναυτιλία της Χώρας.  Η αστική εποχή της Άνδρου έχει ξεκινήσει στα τέλη του 19ου αιώνα. Είναι η εποχή που η Άνδρος περνά από τα ιστιοφόρα στα ατμόπλοια με πρωτοπόρους τους Εμπειρίκους. Σε αυτή την εποχή δημιουργούνται μια σειρά αστικοί θεσμοί και εισάγονται στο νησί και αρκετοί αστικοί νεωτερισμοί. Το Καταστατικό της Φιλαρμονικής Άνδρου, που έφτασε στα χέρια μας από τον ιδρυτή της πιο πρόσφατης Φιλαρμονικής Άνδρου Μιχάλη Στρατή το 2008 περιγράφει με τον τρόπο του ανάγλυφα την εποχή. Τι μας λένε οι παραπάνω δημοσιευθείσες σελίδες του πρώτου καταστατικού της Άνδρου; Πως μια ομάδα επιφανών και ευκατάστατων Ανδριωτών αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία και ιδρύουν Φιλαρμονική με σκοπό την μουσική παρουσία και την μουσική παιδεία μέσω της οργάνωσης "μουσικού Θιάσου"! Αν δούμε τι γίνεται γύρω στα άλλα νησιά ή ακόμα και στην Αθήνα τότε διαπιστώνουμε πως η Άνδρος βρίσκεται στην πρωτοπορία της εποχής της. Ξεφυλλίζοντας το Καταστατικό βλέπουμε πως ο τυπογράφος Λουρέτζος Καραουλάνης, αναλαμβάνει το 1909 να τυπώσει στο τυπογραφείο στην Χώρα το πρώτο καταστατικό με τα ιδρυτικά μέλη. Από αυτό μπορούμε να αντλήσουμε ενδιαφέρουσες πληροφορίες για την συγκρότηση της αστικής κοινωνίας της Άνδρου πριν 110 χρόνια.  Ενδιαφέρον έχει να σταθούμε και στην οικονομική αυτοδυναμία της πρώτης Φιλαρμονικής της Άνδρου. ΣΤΗΡΙΖΕΤΑΙ ΕΞ ΟΛΟΚΛΗΡΟΥ ΣΕ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥΣ ΠΟΡΟΥΣ. Η αστική κοινωνία και η μουσική παιδεία οργανώνεται γύρω από την ιδιωτική πρωτοβουλία. Η μόνη κρατική συνεισφορά είναι ο χώρος που συνέρχονται οι παράγοντες του τόπου και είναι το Δημαρχείο της Άνδρου. Από τα παραπάνω είναι εμφανές πως υπάρχουν χρήματα από τη ναυτιλία. Όμως συνάμα υπάρχει πρωτοβουλία, ιδέες, πατριωτισμός και οργάνωση. Όλα αυτά μαζί συμπαρασύρουν ολόκληρη την κοινωνία σε άνοδο. Η παράθεση των ονομάτων λίγο πιο κάτω όλων αυτών που συγκρότησαν την πρώτη φιλαρμονική και οργάνωσαν την πρώτη μουσική παιδεία στο νησί αποτελεί φόρο τιμής σε εκείνους που ταξίδεψαν, εμπορεύτηκαν και ονειρεύτηκαν κάτι περισσότερο για την πατρίδα τους. Για το νησί τους. Και το έφτιαξαν.  Με την δημιουργία της πρώτης φιλαρμονικής στο νησί εξαπλώθηκαν άλλες εικόνες και άλλα ακούσματα στο νησί. Και σταδιακά άπλωσαν και πέρα από τους αρχικούς δημιουργούς τους. Κάθε κύτταρο πολιτισμού προσθέτει κάτι στην κοινωνία. Και η πρώτη φιλαρμονική και η μουσική παιδεία που άπλωσε άφησε σπόρους όπως θα δούμε στη συνέχεια. Η Φιλαρμονική μεταπολεμικά Η μεταπολεμική Φιλαρμονική της Άνδρου (φωτ. Αντώνης Διαβατίδης). Η πρώτη Φιλαρμονική της Άνδρου άκμασε τα χρόνια της μεγάλης αστικής ανάπτυξης της Άνδρου που διάρκεσε μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1930. Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος άλλαξε και τον ρου της Άνδρου. Μετά τον πόλεμο όπως αναφέρουν παλαιότεροι συστηματική προσπάθεια αναβάθμισης της έγινε κατά την τετραετία της δημιουργικής τετραετίας του δημάρχου Μιχάλη Πολέμη (1956-1960).  Άλλη μια φωτογραφία από την Φιλαρμονική της Άνδρου στα τέλη της δεκαετίας του 1950 (φωτ. Αντώνης Διαβατίδης). Όπως θυμούνται οι παλαιότεροι η Φιλαρμονική την εποχή του δημάρχου Μιχάλη Πολέμη είχε μεγάλη δραστηριότητα και συνέχισε σε αυτό τον ρυθμό και αργότερα δημιουργώντας μια συνέχεια στην μουσική παιδεία του νησιού και αφήνοντας βαθιές μνήμες για πολλά και δημιουργικά χρόνια.  Η Φιλαρμονική της Άνδρου το 1958 κατά την συμμετοχή της στη Ναυτική Εβδομάδα (φωτ. Αντώνης Διαβατίδης). Η δημοτική Φιλαρμονική διανύει μια μεγάλη χρονικά περίοδο και φτάνει μέχρι το 2005. Τότε παραμελημένη εντελώς από τον Δήμο Άνδρου διαλύεται από τον τότε δήμαρχο Μ. Βάμβουκα! Ο τότε πρόεδρος του Μουσικού Συλλόγου Άνδρου Μιχάλης Στρατής παίρνει την πρωτοβουλία το 2008 και ξεκινά την σημερινή Φιλαρμονική με ιδιωτική στήριξη. Έκτοτε η Φιλαρμονική έχει σημαντική δραστηριότητα. Η σημερινή Φιλαρμονική σε εθνική εορτή το 2016 (φωτ. Εν Άνδρω). Η Φιλαρμονική της Άνδρου έχει πλέον σήμερα αξιόλογη παρουσία τόσο στα μεγάλα γεγονότα και τις εθνικές και θρησκευτικές επετείους όσο και στα καλλιτεχνικά δρώμενα του νησιού μας. Συνεισφέρει με τον τρόπο της στην εξάπλωση της μουσικής παιδείας, στην καθημερινή αισθητική καλλιέργεια, στην συγκινησιακή φόρτιση όλων των μεγάλων γεγονότων της Άνδρου. Παρακάτω παραθέτουμε δύο φωτογραφίες από σημαντικές μουσικές παραστάσεις στις οποίες συμμετείχε (το 2015 & το 2017) με σημαντικούς καλλιτέχνες που έδωσαν παραστάσεις στο νέο ανοιχτό θέατρο Άνδρου.  Η σημερινή Φιλαρμονική σε μεγάλη παράσταση αφιερωμένη στο Νίνο Ρότα του 1ου Φεστιβάλ Άνδρου - Καλοκαίρι 2015 (φωτ. Εν Άνδρω). Η σημερινή Φιλαρμονική σε μουσική παράσταση με τον Διονύση Σαββόπουλο το 2017 (φωτ. Εν Άνδρω). ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Για την ιστορία της Φιλαρμονικής το Εν Άνδρω και ο διαχειριστής του θα επανέλθουν και πάλι. Η παραπάνω σύντομη επισκόπηση των σταθμών της Φιλαρμονικής Άνδρου εντάσσεται στα πλαίσια των ιστορικών διαδρομών του Εν Άνδρω στην ιστορία της αστικής Άνδρου. Όπως είναι γνωστό στους τακτικούς αναγνώστες μας το Εν Άνδρω και ο διαχειριστής του έχουν ήδη επεξεργαστεί και δημοσιεύσει μέχρι σήμερα σύντομες ανασκοπήσεις για αστικούς κοινωνικούς θεσμούς στους οποίους η Άνδρος βρέθηκε στην πρωτοπορία. Θυμίζουμε την ιστορία της "Λέσχης Ανδρίων" (2018), την ιστορία του Ανδριακού Ο.Φ. (2012) και την ιστορία του Ναυτικού Ομίλου Άνδρου (2013). Στοιχεία για την ιστορία και την αστική κοινωνία της Άνδρου έχουμε αναφέρει πολλά στα βιβλία μας: "Η Άνδρος μέσα στον Χρόνο" (2012 & 2015). "Η Μονή Παναχράντου στο διάβα των αιώνων" (2014), "Εν Άνδρω - το νησί της ναυτοσύνης" (2014), "Η Άνδρος του Πολιτισμού" (2016). 

Του Διαμαντή Μπασαντή Η Λέσχη Ανδρίων το 2006 στο ισόγειο του νεοκλασικού Καμπάνη (φωτ. Εν Άνδρω). Την Λέσχη Ανδρίων την ξέραμε επί δεκαετίες στην αρχή του πεζόδρομου της Χώρας. Στο παλιό αρχοντικό Καμπάνη. Ήταν όλο το ισόγειο εντευκτήριο μιας Λέσχης που τα πρώτα χρόνια του 21ου αιώνα στο εσωτερικό του έδειχνε παμπάλαιο και μισοξεχασμένο σαν μια μνήμη από τον μεσοπόλεμο. Το 2011 η Λέσχη έφυγε από το παλιό αρχοντικό του Καμπάνη που είχε στεγαστεί το 1925. Έγραψε σε αυτό το παλιό αρχοντικό κτίριο επί 86 χρόνια μια ιστορία ανόδου και πτώσης. Από το 2012 μέχρι σήμερα στεγάστηκε στο άλλο εμβληματικό κτίριο της Χώρας, το αρχοντικό κτίριο του Εμπειρίκου, στην ΕΟΧΑ. Σήμερα με αναφορά το νέο κτίριο και μια νέα διοίκηση επιχειρεί μια επανεκκίνηση. Η Λέσχη Ανδρίων το 2018 στον δεξί μέρος του ισογείου του νεοκλασικού κτιρίου Εμπειρίκου (φωτ. Εν Άνδρω). Η Λέσχη όμως προϋπήρξε και πριν από το κτίριο Καμπάνη. Με διάφορες μορφές και σε διάφορες εστίες στο κέντρο της Χώρας. Ξεκίνησε κάτι σαν κλάμπ με την εμφάνιση της αστικής τάξης στην Χώρα λόγω της ανερχόμενης ανδριώτικης ναυτιλίας και των πρώτων σχέσεων της ναυτικής Άνδρου με τα λονδρέζικα κλάμπ: «Κλασική περίπτωση σε ολόκληρη αυτή την περίοδο της αστικής ανόδου (1880-1920) και αστικής μετεξέλιξης (1920-1940) η ίδρυση και η δράση της η Λέσχης Ανδρίων. Η Λέσχη Ανδρίων υπήρξε ένα από τα παλαιότερα αστικά κλαμπ της Ελλάδας. Ιδρύθηκε το 1884 σε μια εποχή που η αστική κοινωνία της Άνδρου αναπτυσσόταν ταχύτατα και αποκτούσε αυτοσυνείδηση. Το 1925, μια εποχή κοινωνικά κρίσιμη, η Λέσχη Ανδριών στεγάστηκε στο νεοκλασικό κτίριο της οικογένειας Καμπάνη στη Χώρα. Το κτίριο αυτό έδωσε νέα ώθηση στη Λέσχη και μέχρι το 1940 απετέλεσε επίκεντρο σημαντικών πολιτιστικών εκδηλώσεων (θεατρικές παραστάσεις, μουσικές εκδηλώσεις, χοροεσπερίδες κλπ), όπως μαρτυρούν πλήθος προγραμμάτων που διασώθηκαν από το αρχείο του τυπογραφείου Καραουλάνη-Πολέμη.» (Δ. Μπασαντής, Gutenberg 2015, «Η Άνδρος μέσα στον Χρόνο», Μέρος Β΄). Αφίσα παράστασης της Λέσχης του 1934. Αρχείο τυπογραφείου Καραουλάνη-Πολέμη (φωτ. Εν Άνδρω). Παρουσιάζουμε σε αυτό το μικρό μελέτημα μερικά από αυτά που ερευνήσαμε και φωτογραφίσαμε με την βοήθεια του αείμνηστου φίλου Αντώνη Πολέμη το 2011. Τα είχε διασώσει ο ίδιος και τα είχε δωρίσει στην Καΐρειο Βιβλιοθήκη εξηγώντας μας με πάθος πως είχαν αξία. Και είχε απόλυτα δίκιο: ήταν τα τεκμήρια της αστικής κοινωνικής ζωής που πλέον έχει εκλείψει από το νησί. Εξετάζοντας τα, λοιπόν, καταλήξαμε στο συμπέρασμα πως:   «Το πλήθος των παραστάσεων και των εκδηλώσεων της Λέσχης στην δεκαετία του 1930 την εδραίωσε στο κέντρο της κοινωνικής ζωής της Χώρας. Από τις αφίσες και τα προγράμματα του τυπογραφείου Καραουλάνη αποκαλύπτεται η ύπαρξη ενός τακτικού και μεγάλου ακροατήριου που παρακολουθούσε τις εκδηλώσεις της. Γεγονός που φανερώνει πως ο αστικός πολιτισμός στην Άνδρο έχει πλέον επεκταθεί πέρα από τα αρχικά κοινωνικά όρια της Χώρας.» (Δ. Μπασαντής, Gutenberg 2015, «Η Άνδρος μέσα στον Χρόνο», Μέρος Β΄). Ο Αντώνης Πολέμης το 2011 στο αρχείο Καραουλάνη-Πολέμη της Καΐρείου Βιβλιοθήκης μπροστά στο κάδρο της εφημερίδας "Η Φωνή της Άνδρου" της Β' περιόδου που εξέδωσε το τυπογραφείο Κραουλάνη το 1946 (φωτ. Εν Άνδρω). Όσο υπήρχε αυτό το αστικό ακροατήριο στην Χώρα που συμπαρέσυρε σε μια πολιτιστική άνοδο και το υπόλοιπο νησί η Λέσχη άκμαζε. Και το ακροατήριο αυτό υπήρχε μέχρι την δεκαετία του 1940. Σε αυτό το ακροατήριο και σε αυτή την δραστήρια Λέσχη βρήκε καταφύγιο προπολεμικά όταν είχε εξοριστεί κάποια εποχή στην Άνδρο ο μετέπειτα πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου. Αφηγούντο κάποιοι παλαιότεροι πως εκεί άκουγε τα νέα σε ένα από τα πρώτα και ελάχιστα ραδιόφωνα που υπήρχαν στην Άνδρο εκείνη την μακρινή εποχή. Αφίσα παράστασης της Λέσχης του 1935. Αρχείο τυπογραφείου Καραουλάνη-Πολέμη (φωτ. Εν Άνδρω). Μεταπολεμικά η Λέσχη ακολούθησε την πορεία της αστικής Άνδρου η οποία έφθινε. Πάντως και στην δεκαετία του 1950 που υπήρχε αστική ζωή στο νησί και έβγαιναν και εφημερίδες (εβδομαδιαίες, μηνιαίες κλπ) υπάρχουν καταγεγραμμένες πολιτιστικές και θεατρικές εκδηλώσεις της Λέσχης. Αναφέρουμε ενδεικτικά τα Ανδριακά Νέα (1954) και Ανδριακή Επιθεώρησις (1957). Αυτή την μάλλον περιορισμένη, σε σχέση με το προπολεμικό λαμπρό παρελθόν, αστική ζωή καταγράφει και ο Ναυτικός Όμιλος Άνδρου με την ίδρυση του το 1957. Όμως ήδη από την δεκαετία του 1960 ο σημαντικός ανδριώτης ιστορικός Δημήτρης Πολέμης στο βιβλίο του «Η Ιστορία της Άνδρου» καταγράφει την πτώση της κοινωνικής ζωής με την εγκατάλειψη της Χώρας από τις ναυτικές και τις αστικές οικογένειες. Οι οποίες και συγκροτούσαν τον πυρήνα της Λέσχης. Η Άνδρος γίνεται πλέον γι’ αυτές κυρίως τόπος παραθερισμού. Καδραρισμένα προγράμματα από τον Αντώνη Πολέμη εκδηλώσεων της Λέσχης και άλλων φορέων στο αρχείο Καραουλάνη-Πολέμη της Καΐρείου Βιβλιοθήκης των δεκαετιών 1930 και 1950. Απεικονίζουν μια έντονη αστική κοινωνική ζωή στην οποία η Λέσχη Ανδρίων πρωταγωνιστούσε εκείνες τις εποχές (φωτ. Εν Άνδρω). Οι δεκαετίες του 1970 και του 1980 ήταν εποχές μεγάλων αλλαγών. Μια από αυτές (γράψαμε χθες) ήταν στην αρχή της δεκαετίας του 1980 η καθιέρωση των αυθημερόν δρομολογίων Ραφήνας - Άνδρου και των πρώτων τοπικών δρομολογίων που αρχίζουν να καθιερώνουν μια διαφορετική Άνδρο, την τουριστική Άνδρο. Το φιλμ «Κορίτσια στον Ήλιο» αναδεικνύει την Άνδρο σε τουριστικό προορισμό. Η αστική τάξη δεν υπάρχει πια η τουριστική τάξη αρχίζει να μπαίνει στη ζωή της Δυτικής Άνδρου με επίκεντρο το Μπατσί. Μέσα σε αυτές τις μεγάλες αλλαγές υποχώρησε η παλιά αστική ζωή και ξέπροβαλέ η εποχή της μεσοαστικής και μικροαστικής Άνδρου. Η Λέσχη μέσα σε όλα αυτά απλώς κατάφερνε και διατηρούσε μια παρουσία το καλοκαίρι, όμως πια ήταν υποτονική τον χειμώνα. Ένας αστικός πολιτισμός που σαν απόηχος έφτασε μέχρι σήμερα μέσα από τις μνήμες της Λέσχης Ανδρίων (φωτ. Εν Άνδρω). Το νεοκλασικό κτίριο Καμπάνη μέχρι το τέλος όλης αυτής της μακράς περιόδου αποδυνάμωσης (μέχρι εξαντλήσεως) της Λέσχης βοήθαγε κυρίως στην καλοκαιρινή παρουσία της, καθώς διέθετε αυλή, ενώ συνάμα η ίδια Λέσχη ήταν σε καίριο σημείο πάνω στον δρόμο αποτελώντας σημείο αναφοράς, αλλά και παρατήρησης των τεκταινόμενων στην μικρή κοινωνία της Άνδρου. Κάπως έτσι έφτασε η Λέσχη – με μεγάλες απώλειες - στα τέλη του 20ου αιώνα. Από εκεί και μετά πήρε εντελώς την κάτω βόλτα. Μια κάτω βόλτα που κατέληξε με την διεκδίκηση των επιγόνων της οικογένειας Καμπάνη του ακινήτου που είχε εκχωρηθεί σε αυτή το 1925. Η Λέσχη έφυγε από το ακίνητο Καμπάνη το 2011 και βρήκε φιλόξενο χώρο στο εμβληματικό κτίριο Εμπειρίκου της ΕΟΧΑ το 2012.   Η πρώτη εφημερίδα της Άνδρου: "Η Φωνή της Άνδρου". Ήταν εβδομαδιαία και εκδόθηκε το 1894. Κράτησε μέχρι το 1921. Αποτύπωσε όλη την ακμή της αστικής και ναυτικής Άνδρου που σύμφωνα με την μελέτη "Η Άνδρος μέσα στον Χρόνο" κορυφώθηκε μεταξύ 1880 - 1920. Αρχείο Καΐρείου Βιβλιοθήκης (Φωτ. Εν 'Ανδρω) Η Λέσχη, που είχε υπάρξει με άλλες μορφές πριν το 1925, είχε ταυτιστεί κοινωνικά με το κτίριο Κάμπάνη στο οποίο στεγάστηκε επί 86 ολόκληρα χρόνια. Τρεις γενιές πέρασαν από εκεί. Στο κτίριο αυτό έζησε τις εξάρσεις της και εκεί βίωσε την πτώση της. Όσο υπήρχε το κτίριο, μέχρι το 2011, οι περισσότεροι παρά την φθορά της, νόμιζαν πως η Λέσχη δεν θα χανόταν. Η απώλεια του κτιρίου έμοιαζε σαν απώλεια της ύπαρξης της. Το κτίριο είχε παίξει πάντα σημαντικό ρόλο στη ζωή της Λέσχης. Βέβαια στην πρώτη ξεχασμένη φάση της, πριν το 1925, η δυναμική της Ανδριώτικης αστικής κοινωνίας δημιούργησε έναν θεσμό χωρίς να χρειάζεται μια κτιριακή αναφορά. Ακολούθως, η δυναμική του θεσμού οδήγησε στην παραχώρηση του εξαιρετικού εντευκτηρίου στο νεοκλασικό Καμπάνη.   Διήγημα για την ιστορία της Λέσχης Ανδρίων, που υπάρχει σε κορνίζα στην σημερινό εντευκτήριο της. Τέλος με την εξασθένιση της Λέσχης, λόγω των μεγάλων αλλαγών και την εξασθένιση μιας κοινωνικής τάξης πραγμάτων, αντιστρέφονται τα δεδομένα και φτάνει κάποια στιγμή να είναι το κτίριο που στήριζε την Λέσχη, έναν θεσμό που είχε πια εξαντληθεί η δυναμική του. Κάπως έτσι ο θεσμός Λέσχη και το κτίριο με πάρα πολλές διακυμάνσεις αλληλοϋποστηρίζονται και ταυτίζονται με διαφορετικό τρόπο μεταξύ 1925 και 2011. Από το 2011 και μετά η διοίκηση Ψυχάλη, που είχε αναλάβει το 2008, μεταφέρει την Λέσχη στο κτίριο νεοκλασικό της ΕΟΧΑ, το οποίο αποτελεί μέρος του κληροδοτήματος του Εμπειρίκειου Γηροκομείου. Στεγάζεται εκεί έναντι ενοικίου. Η Λέσχη φεύγει από ένα συμβολικό νεοκλασικό της Χώρας και πάει σε ένα άλλο. Πρακτικά χάνει πια την κοινωνική επαφή της με τον κεντρικό δρόμο της Χώρας και μαζί και η αντανάκλαση της ιστορίας της στο κτίριο. Χάνει την καλοκαιρινή περατζάδα της και την αυλή της δίπλα στον δρόμο και βρίσκεται ξαφνικά στο εσωτερικό ενός παλιού νεοκλασικού. Η αφίσα της πρώτης εκδήλωσης της νέας περιόδου Αυτά τα 7 χρόνια χρόνια φιλοξενεί κάποια αποσπασματικά δρώμενα. Ένα αποκριάτικο πάρτι. Μια καλοκαιρινή έκθεση ζωγραφικής. Μια ενημέρωση για το Life. Υπάρχει, δηλαδή, μέσα από τις όποιες δραστηριότητες των άλλων. Η διοίκηση του Μανώλη Ψυχάλη, πλοιάρχου Ε.Ν., (2010-2018) καταφέρνει πρακτικά να μην χαθεί η Λέσχη. Και της βρίσκει νέο χώρο. Απομένει στους επόμενους που ανέλαβαν το 2018 να βρουν στόχους και ρόλο σε έναν από τους πιο παλιούς αστικούς κοινωνικούς θεσμούς της Άνδρου, ο οποίος κάποτε υπήρξε λαμπρή αναφορά ενός απαστράπτοντος οικονομικού και κοινωνικού κατεστημένου. Εδώ πρέπει να αναφερθεί μια σημαντική λεπτομέρεια. Η Λέσχη Ανδρίων είναι από το 1930 διαχειριστής του Κληροδοτήματος Φωκίωνα Ιων. Καλογερά, από τα έσοδα του οποίου δίνονται υποτροφίες σε μαθητές της Άνδρου. Η ύπαρξη και διαχείριση αυτού του Κληροδοτήματος αποτέλεσε κίνητρο κατά τα χρόνια της πτώσης της Λέσχης το Δ.Σ. να την διατηρήσει και να την συνεχίσει. Το 2018 είναι ένα έτος που η ιστορία της Λέσχης αλλάζει. Μια μικρή ομάδα αρκετά νεώτερων ανθρώπων που οι γονείς ή και οι παππούδες τους είχαν σχέση με την Λέσχη αποφασίζουν την επαναδραστηριοποίηση της. Και ξεκινούν με μόνο 22 τακτικά μέλη εκλέγοντας νέο διοικητικό συμβούλιο. Το εποτελούν οι Δημήτρης Κοκκίνης, Ντορίνα Αμωράτη, Γιάννης Ξανθός, Δημήτρης Λάσκαρης, Παντελής Στυλιανός. Από την βραδιά τζαζ που διοργάνωσε η νέα διοίκηση τον Αύγουστο 2018 για την επανεκκίνη της Λέσχης (φωτ. Εν Άνδρω). Κάνουν μια πρώτη ανοικτή και σχετικά μαζική μουσική εκδήλωση το καλοκαίρι και μαζεύουν καταγράφουν 120 και πλέον προθέσεις εγγραφής μέλους! Απ’ ότι φαίνεται οι μνήμες της αστικής Άνδρου μιας άλλης λαμπρής εποχής, αλλά και οι ανάγκες της σημερινής εποχής δείχνουν πως υπάρχουν δυνατότητες για μια νέα δημιουργική επανεκκίνηση της Λέσχης. Ακολουθούν μια σειρά εκδηλώσεις, που έχουν κάτι από τον αστικό απόηχο του θεσμού, αλλά και κάποια σκιρτήματα από τη νέα εποχή. Ο προηγούμενος πρόεδρος της Λέσχης Μανώλης Ψυχάλης (από 2010 μέχρι 2018) και ο νέος πρόεδρος της Δημήτρης Κοκκίνης (από 2018) με φόντο το κτίριο Εμπειρίκου. Οκτώβριος 2018 (φωτ. Εν Άνδρω). Εδώ δεν θα μείνουμε στις εκδηλώσεις που έχουν διοργανωθεί μέχρι στιγμής. Θα εστιάσουμε στο γεγονός πως είναι πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια που η Λέσχη Ανδρίων κάνει η ίδια εκδηλώσεις και δεν φιλοξενεί απλά εκδηλώσεις άλλων. Κάτι πολύ σημαντικό μιας και είναι οι δικές της δραστηριότητες που θα της δώσουν ζωή και θα φέρουν κόσμο κοντά της. Οι χειμερινές δραστηριότητες μπορεί να δώσουν χρώμα και περιεχόμενο στην βουβή ζωή του χειμώνα στο νησί. Οι καλοκαιρινές δράσεις θα φέρουν τους παλαιότερους, που τώρα έρχονται μόνο ως παραθεριστές, κοντά της. Η Λέσχη ως χώρος συζητήσεων, εκδηλώσεων, καθημερινής αναφοράς, μπορεί να δώσει δυνατότητες σε νεώτερους στην Άνδρο. Μπορεί να γίνει συνεργάτης ήδη δραστήριων σχημάτων και να αποτελέσει άξονα συνδημιουργίας με κάποια από αυτά συνενώνοντας σε κάποια σημεία ένα νησί που παραμένει διαιρεμένο. Τέλος, μπορεί να συνεργαστεί σε θέματα τοπικής ιστορίας και να βοηθήσει σε νέες αναζητήσεις. Οι πέντε άνθρωποι που «τρέχουν» σήμερα την Λέσχη πρέπει να βρουν τρόπους να μιλήσουν στην κοινωνία της Άνδρου. Και να αξιοποιήσουν έναν θεσμό που διάνυσε μια απόσταση 134 χρόνων φτάνοντας μέχρι σήμερα μεταλλασσόμενος, εξελισσόμενος και καταφέρνοντας να συμπυκνώσει κάτι από την ανάγκη για κοινωνική και πολιτιστική ζωή ενός νησιού. Ενός νησιού που κάποτε βρέθηκε στην πρωτοπορία της ελληνικής κοινωνίας και σήμερα κοιτά από απόσταση τις εξελίξεις ονειροπολώντας βυθισμένο στη «νιρβάνα» του χτες μη μπορώντας να αποδεχτεί εύκολα το διαφορετικό σήμερα. Σημείωση: Ο Διαμαντής Μπασαντής έχει σχεδιάσει μεταξύ 2012 και 2015 και ολοκλήρωσε την συγγραφή - μαζί με συνεργάτες - τρία βιβλία για την ιστορία της Άνδρου. Το πρώτο για την ιστορία του νησιού. Το δεύτερο για τον πολιτισμό. Το τρίτο για την ιστορική διαδρομή της Μονής Παναχράντου. Το παραπάνω μελέτημα αποτελείται από στοιχεία της έρευνας που έγινε για το πρώτο βιβλίο με τίτλο «Η Άνδρος μέσα στον Χρόνο» (Σ.Μ. Καμπάνης & Δ. Μπασαντής, Gutenberg 2012 & 2015).                

Γεννημένος ναυτικός ο καπετάν-Κώστας Τζώρτζης (φωτ. Εν Άνδρω). Ξεκινάμε με τίτλο την παράφραση ενός διάσημου στίχου του Νίκου Εγγονόπουλου. Μάλιστα φίλοι μου ο πασίγνωστος Ανδριώτης καπεταν-Κώστας Τζώρτζης είναι… Υδραίος!!! Και τελικά ήρθε και βρήκε την ζωή του στην Άνδρο!

Ο ναός του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου με την ολοκλήρωση της επικεράμωσης που τον διέσωσε από κατατροφή. Δίπλα του διακρίνεται η Θεοσκέπαστη Κορθίου με την οποία το σχέδιο είναι να αποτελέσουν αρχαιολογικό πάρκο. Ολοκληρώθηκε η επικεράμωση της στέγης του Άγιου Ιωάννη του Θεολόγου στο Κόρθι με χρηματοδότηση του Μουστακείου. Θα ακολουθήσει η διαμόρφωση του εσωτερικού και του εξωτερικού χώρου με στόχο το μνημείο να αναδειχθεί και να διαμορφωθεί σε μουσείο όπως είχαν τονίσει οι ειδικοί ομιλητές Λ. Δεμαθά, Χ. Πένας και Σ. Παπανικολοπούλου στην πολυπληθή συγκέντρωση των κατοίκων της περιοχής που είχε διοργανώσει το Επαρχείο Άνδρου το Σεπτέμβριο του 2017.  Η κεραμοσκεπή που χρηματοδοτήθηκε από την επιτροπή του Μουστάκειου Κληροδοτήματος. Για να ολοκληρωθεί όμως το σχέδιο πρέπει το έργο να ενταχθεί σε πρόγραμμα χρηματοδότησης. Με την ολοκλήρωση όμως της στέγης σταματά ο κίνδυνος να μπουν μέσα στον ναό νερά και υγρασία και να καταστρέψουν το εσωτερικό του.   Ο Άγιος Ιωάννης Θεολόγος θυμίζουμε είναι ένα από τα καλύτερα σωζώμενα πρωτοχριστιανικά μνημεία για την Άνδρο και την Ελλάδα. Η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου στο Κόρθι πάει πίσω στα πρωτοχριστιανικά χρόνια, στον πέμπτο αιώνα μ.Χ.. Διάνυσε μια απίστευτη διαδρομή 15 αιώνων για να φτάσει μέχρι το 1999. Οι τρεις διαχρονικοί πρωτεργάτες του έργου στην συνάντηση του Σεπτεμβρίου 2017 στο Κόρθι όπου εξαγγέλθηκε από τον Έπαρχο η χρηματοδότηση σε μεγάλη συγκέντρωση των κατοίκων. Από αριστερά ο αρχαιολόγος Χ. Πένας, η αρχιτέκτων Λ. Δεμαθά και ο πρώην δήμαρχος Γ. Γλυνός. Τότε η δημοτική αρχή Κορθίου - υπό τον Γιάννη Γλυνό -  κάλεσε την αρχαιολογία να  την συμβουλευτεί. Ο επικεφαλής της αρχαιολογίας - εκείνη την περίοδο - Χαράλαμπος Πένας εξεπλάγη – όπως είπε στην συγκέντρωση του 2017: "γιατί κανείς αρμόδιος δεν βάζει μόνος του την αρχαιολογία μεσ' τα πόδια του"! Και η αρχαιολογία ήρθε στο Κόρθι. Από το 2004 μέχρι το 2008 ο τότε δήμαρχος Γ. Γλυνός, η αρχιτέκτων Λ. Δεμαθά και ο αρχαιολόγος Χ. Πένα συνεργάστηκαν για το μνημείο. Ένα μνημείο που είναι σε μια μαγική περιοχή του νησιού - μια μικρή καταπράσινη κοιλάδα με κήπους, μπαξέδες και λιόδεντρα – και το οποίο αποτελεί σύμπλεγμα με δύο άλλους ναούς: το ξωκκλήσι του Αγίου Δημητρίου και την εκκλησία Θεοσκέπαστη του Κορθίου. Από την μεγάλη συγκέντρωση της Περιφέρειας στο νέο κτίριο του Μουστακείου στην Πίσω Μεριά. Συγκέντρωση που αποτελέσε και τα "θυρανοίξια του τον Σεπτέμβριο του 2017. Αυτό το σύμπλεγμα μένει να αναδειχθεί στην πορεία και να καταστήσει αυτή την ωραία περιοχή στο Κόρθι ένα υπαίθριο αρχαιολογικό μουσείο κι ένα μουσείο των πρωτοχριστιανικών χρόνων της Άνδρου. Με αυτή την μικρή αναφορά παρουσιάζουμε την πρώτη φάση των έργων στην οποία συνέβαλε το Μουστάκειο Κληροδότημα με την συνεισφορά του στην επείγουσα επικεράμωση που είχε ανάγκη ο ναός. Θα παρακολουθήσουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τι θα κάνουν οι σημερινοί αρμόδιοι του Δήμου Άνδρου για να προχωρήσει το έργο στην επόμενη φάση. «ΕΝ ΑΝΔΡΩ»