Εν Άνδρω

Του Δημήτρη Αντωνέλλου

Στην Άνδρο μπορούμε να το βρούμε φασκόμηλο σχεδόν σε όλες τις βραχώδεις περιοχές σχετικά κοντά στη θάλασσα, κοντά σε φρύγανα, θυμάρι και άλλους θάμνους. Η απόστασή του από τη θάλασσα κάνει την ποιότητα του καλύτερη και το άρωμά του ακόμη πιο ισχυρό.

To Φασκομηλο (Salviafruticosa ή Salviatriloba), είναι ένα πολυετές, θαμνώδες, με πολυάριθμα κλαδιά φυτό της οικογένειας Lamiaceae. Συναντάται σε βραχώδεις και ξηρές περιοχές της Μεσογείου.  Συνήθως δεν ξεπερνά σε  ύψος τα 50εκ. και έχει μεγάλη αντοχή στη ξηρασία. Χαρακτηριστικό του είναι τα "χνουδωτά" αρωματικά του φύλλα και τα "ανοιχτά βιολετί" άνθη του την αρχή του καλοκαιριού. Το φυτό είναι γνωστό για το υπέροχο άρωμά του, καθώς και για τη χρήση του τόσο στη Μαγειρική όσο και στην Φαρμακευτική.

Στη μαγειρική χρησιμοποιείται και ταιριάζει πολύ με λιπαρά κρεατικά και τυριά, αλλά και με ψάρια και θαλασσινά , δίνοντας μια πιπεράτη γεύση και άρωμα. Επίσης χρησιμοποιείται για τον αρωματισμό διαφόρων ζωμών, φαγητών και του ξιδιού.

Η συγκομιδή του γίνεται στο τέλος του καλοκαιριού, μέχρι και τον Σεπτέμβριο, Τα φύλλα που είναι και το κατεξοχήν χρησιμοποιούμενο μέρος του φυτού συλλέγονται,  πλένεται καλά και αποξηραίνεται σε ξηρό και σκοτεινό μέρος. Πίνεται ως αφέψημα βάζοντας 3-4 φύλλα σε βραστό νερό και αφήνεται για 5-10 λεπτά.

Το φασκόμηλο χρησιμοποιείται για τις θεραπευτικές ιδιότητες του εδώ και πολλές χιλιάδες χρόνια. Η αρχαιότερη γνωστή αναφορά στη χρήση του, ήταν μια απεικόνιση του σε τοιχογραφία στη Κνωσό (1.400 π.Χ.). Τότε χρησιμοποιείτο κυρίως για την περιποίηση πληγών (φρέσκα φύλλα σε μορφή "κομπρέσας"). Οι Ρωμαίοι το χρησιμοποιούσαν ως διουρητικό, ως τοπικό "αναισθητικό", αλλά και ως "οδοντόπαστα" και θεωρούσαν πως βελτιώνει τη μνήμη και ενισχύει τη λειτουργία του εγκεφάλου.

Η ονομασία Salvia προέρχεται άλλωστε από το λατινικό salvere που σημαίνει "που σώζει". Κατά τον Μεσαίωνα το αποκάλεσαν salvatrix (Φασκόμηλο ο σωτήρας) και αποτέλεσε ένα από τα 5 συστατικά του "Four Thieves Vinegar", του φαρμάκου που "έδιωχνε" την πανώλη. Το παλιό Αγγλικό ρητό "Όποιος δεν θέλει να πεθάνει, να τρώει Φασκομηλο το Μαη" δείχνει την σημασία του βοτάνου.

Στις μέρες μας, το Φασκομηλο χρησιμοποιείται ως γενικότερο τονωτικό του οργανισμού, λόγω κυρίως του αιθέριου ελαίου και των τανίνων που περιέχει.  Ως αφέψημα θεωρείται πολύ αποτελεσματικό για την αντιμετώπιση των κρυολογημάτων, καθώς τα φαινολικά οξέα που περιέχει θεωρούνται αντιβακτηριακά και η θουξόνη ισχυρά αντισηπτική. Μπορεί ακόμη να χρησιμοποιηθεί ως στοματική πλύση κατά της ουλίτιδας και ως γαργάρα για την αντιμετώπιση του πονόλαιμου, της λαρυγγίτιδας, της φαρυγγίτιδας και της αμυγδαλίτιδας.

Σύμφωνα με τους βοτανοθεραπευτές μπορείτε να καταναλώνετε μέχρι και 3 κούπες Φασκόμηλου την ημέρα (πρωί, μεσημέρι, βράδυ πριν από το γεύμα). Χρειάζεται προσοχή στη χρήση του όμως!  Δεν πρέπει να καταναλώνεται από άτομα με υπέρταση και δεν πρέπει να καταναλώνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα (1-2 εβδομάδες κάθε φορά).
Τα βότανα είναι και πρέπει να αντιμετωπίζονται ως φάρμακα και η χρήση τους θα πρέπει να γίνεται με γνώση και προσοχή.

 (Σημ.: Οι φωτογραφίες είναι του Δημήτρη Αντωνέλλου)