Διαδρομές της γης: από το άχρονο σπήλαιο του Αλαδινού στον χρόνο των εποχών και του ανθρώπου
Του Διαμαντή Μπασαντή
Στην αρχή της διαδρομής
«Στο κέντρο της νήσου Άνδρου, στο χωριό Αλαδινού, βρίσκεται κρυμμένος ένας υπόγειος κόσμος διαμορφωμένος από την φύση εκατομμύρια χρόνια». Αυτά γράφει το μικρό φυλλάδιο του Συλλόγου. Και με βάση αυτή την μικρή αναφορά του φυλλαδίου ανηφορήσαμε από το γεφυράκι του Αλαδινού για το σπήλαιο. Μια διαδρομή 350 μέτρων σε ένα παραδοσιακό μονοπάτι από εκείνα που κοσμούν αιώνες την Άνδρο. Ανηφορίσαμε τους αιώνες για να φτάσουμε στο άχρονο. Ένα σπήλαιο εκατομμυρίων ετών με σταλακτίτες χιλιάδων χρόνων μοιάζει άχρονο μπροστά στη διαδορμή του ανθρώπου. Ανηφορίσαμε: μια παρέα δημοσιογράφων και φωτορεπόρτερ.
Ανηφορίζοντας το πέτρινο μονοπάτι...
Όλοι, με εξαίρεση τον γράφοντα, είχαν έρθει από την Αθήνα κι ήταν φιλοξενούμενοι στη Μονή Παναχράντου. Το σπήλαιο είναι γνωστό. Αλλά και άγνωστο. Γνωστό γιατί είναι το μοναδικό στην Άνδρο. Ανακαλύφθηκε το 1937 από το ζεύγος Πετροχείλου και χαρτογραφήθηκε το 1982. Άγνωστο γιατί η όλη προσπάθεια ανάδειξης, διατήρησης και λειτουργίας είναι στα χέρια λίγων ανθρώπων του Πολιτιστικού Συλλόγου Αλαδινού, που έχουν κάνει και συνεχίζουν να κάνουν πολλά, χωρίς βοήθεια και το χειρότερο κόντρα στην αδιαφορία των κατοίκων της Άνδρου!!!
Κατηφορίζοντας μέχρι το σπήλαιο.
Η παρέα: ο Φίλης, η Δέσποινα, η Ιωάννα, η Μαριλένα, ο Αλέξανδρος. Όλοι προσκαλεσμένοι της Μονής Παναχράντου για να γνωρίσουν την Άνδρο. Να φωτογραφήσουν και να γράψουν γι' αυτήν. Και έπονται και άλλοι φωτογράφοι τις επόμενες μέρες. Η ιδιωτική πρωτοβουλία ενός εκάστου μπορεί να κάνει περισσότερα από τους αυτοδιαφημιζόμενους "αρμόδιους"...
Ακούγωντας την ξεναγό...
Το σπήλαιο όπως μας εξήγησε η Φρόσω, που είχε την ευθύνη της ξενάγησης και του εξοπλισμού μας, είναι επισκέψιμο γύρω στα 500 τετραγωνικά μέτρα. Φορέσαμε γελώντας τα κράνη και πήραμε τους ειδικούς φακούς. Αλλά μέσα καταλάβαμε πόσο σημαντικά ήταν όταν αρκετοί από εμάς σε κάποια περάσματα χτυπάγαμε τα κεφάλια μας στα βράχια ή σε κάποιους δύσκολους σταλακτίτες. Η Φρόσω έσωσε από αρκετή δουλειά το Κέντρο Υγείας Άνδρου με τα πλαστικά κράνη. Νάναι καλά...
Απίστευτο κέντημα της φύσης σε ορισμένα σημεία του σπηλαίου
Οι διαδοχικοί χώρου του σπηλαίου με τα εντυπωσιακά (αίθουσα καταρρακτών, αίθουσα μυστηρίου, αλαβάστρινος θάλαμος, σταλακτιτικός κήπος κλπ) όλα προέρχονταν από απίστευτες παραλλαγές εντυπωσιακών σχηματισμών σταλακτιτών και σταλαγμιτών. Σχηματισμοί που έκαναν χιλιάδες χρόνια να διαμορφωθούν!!! Το σπήλαιο όπως μας εξήγησε η Φρόσω έχει μια ιστορία αρκετών εκατομμυρίων ετών!!!
Η αίθουσα των καταρρακτών
Ένας εντυπωσιακός σχηματισμός σταλακτιτών σαν από αλάβαστρο
Μια στιγμιαία φωτογραφία του ανθρώπου στιγμών της γης, που χρειάστηκαν για να γίνουν χιλιάδες χρόνια...
Οι φωτογραφικές μηχανές, όλες χωρίς φλας, δούλευαν φουλ μαζεύοντας εικόνες που μας εξηγούσε η ξεναγός μας. Οι ερωτήσεις βροχή. Οι απαντήσεις πολλές και ενδιαφέρουσες. Για τους σταλακτίτες, για τους σταλαγμίτες, για τον τρόπο σχηματισμού τους, για το γκρίζο μάρμαρο των βράχων που σε αρκετά σημεία «μπλέδιζε» και γινόταν ακόμα πιο εντυπωσιακό.
Αναζητώντας τον χαμένο χρόνο μέσα στη γη'Ενας ακόμα σταλαγμίτης, σαν κορμός αρχαίου αγάλματος, σα να μπλεδίζει στο φως.
Ένας μοναδικός σταλαγμίτης σαν κομμένος κορμός δέντρου. Έχει ακόμα και τους κύκλους του κορμού! Κι όμως δεν ειναι δεντρο!
Η διαδρομή μέσα στο σπήλαιο δυσκολίας «αρκετή» καθώς σε αρκετά σημεία το δάπεδο ήταν γλιστερό και η σκάλα ανόδου και καθόδου στενάχωρη. Όμως το σκηνικό κάθε αίθουσας εντυπωσιακό και από τις αντανακλάσεις των φακών γινόταν εντυπωσιακότερο. Ένας υπόγειος κόσμος με «τοπία» εξώκοσμα, διακοσμημένα από την φύση με πάρα πολλούς διαφορετικούς τρόπους, αποζημίωνε τον επισκέπτη.
Κάτι σαν εικόνα του Βούδα. Κι όμως είναι σταλαγμίτης!
Όμως μαζί με τα εντυπωσιακά σχήματα και μια θλίψη. Μεγάλο ποσοστό των σταλακτιτών έχει καταστραφεί από την απύθμενη άγνοια. Τα παλαιότερα χρόνια, μετά την ανακάλυψη του σπηλαίου αρκετοί κάτοικοι της περιοχής κατέβαιναν και έκοβαν ή έσπαγαν σταλακτίτες και τους έπαιρναν για διακοσμητικά στα σπίτια τους!!! Υπήρξε δάσκαλος στη Μεσαριά που κατέβασε οργανωμένα τους μαθητές του και έκοψαν σταλακτίτες για να φτιάξουν... ένα σιντριβάνι στην αυλή του σχολείου, που αργότερα χάλασαν για να βάλουν μια προ-κατ αίθουσα!!!
Δεκάδες κομμένοι σταλακτίτες για να διακοσμήσουν κάποιους μπουφέδες ή την αυλή ενός σχολείου για ένα διάστημα!
Κάπως έτσι το 40%-50% του υπόγειου σκηνικού διακόσμου… χάθηκε!!! Ένας υπόγειος κόσμος που έφτιαξε η φύση σε χιλιάδες χρόνια απωλέσθηκε από την άγνοια και την ματαιοδοξία του ανθρώπου. Όμως η φύση με μια ατέρμονη υπομονή σε αρκετά σημεία ξαναξεκινούσε την αέναη διαδρομή της αποκατάστασης τους. Θα χρειαστούν μερικές χιλιάδες χρόνια να ξαναγίνουν και πάλι!!!
Αλλά να ήταν το μόνο στραβό που συνέβη στο νησί μας. Μήπως και ο Στρόφιλας, με μια ιστορία ανθρώπων αποτυπωμένη σε βραχογραφίες 6.000 ετών, δεν παλεύει σήμερα να επιζήσει τις αδιαφορίας και του πλήθους των σύγχρονων οπισθοδρομικών;
Αυτά για να μην λέμε μόνο για τους προηγούμενους…
Μετά την περιδιάβαση στις χιλιετίες των υπόγειων διαδρομών μερικές στιγμές ένα ήσυχο απόγευμα στο γαλήνιο Αλαδινού.
Μετά από περίπου ¾ ξενάγηση ξαναβγήκαμε στο φως. Και είδαμε με άλλα μάτια τον κόσμο γύρω μας. Η καταπράσινη φθινοπωρινή φύση και το χωριουδάκι στην πλαγιά. Όλα έμοιαζαν καινούρια. Η μυστική ομορφιά του υπόγειου κόσμου ολοκληρωνόταν με την χαρά του επίγειου. Ένα ταξίδι της φύσης, χιλιάδων ετών, πολύ πέρα από τα όρια του ανθρώπου, ερχόταν κι ακούμπαγε «μαγικά» σε ένα άλλο ταξίδι πιο σύντομο στα μέτρα του ανθρώπου και των εποχών του χρόνου…
Από αριστερά προς δεξιά: η Δέσποινα Συριοπούλου (δημοσιογράφος), η Μαριλένα Κατσίνη (φωτογράφος), η Ιωάννα Παραβάλου (δημοσιογράφος) και ο Φίλης Καϊτατζής (δημοσιογράφος).
Μια αναμνηστική φωτογραφία μερικών της παρέας. Στηθήκαν όσοι πρόλαβαν. Και μετά ανέβηκαμε τα σκαλοπάτια προς το μοναπάτι. Φτάσαμε και αρχίσαμε την κάθοδο για τα αυτοκίνητα.
Ένα υπέροχο σπάνιο κρινάκι στο πλακόστρωτο μοναπάτι του Αλαδινού. Μικρός ο χρόνος της ζωής του όμορφου λουλουδιού που γλύτωσε και από το πάτημα του ανθρώπου. Μια ανάσα πριν το ηλιοβασίλεμα.
Μια διαφορετική βελανιδιά. Δίπλα στο μονοπάτι να μας θυμίζει πόσο διαφορετική μπορεί να γίνει η ζωή κάποιες στιγμές όταν δεν την προσπερνάμε αδιάφορα γεμάτοι ματαιοδοξία και αμετροέπεια.
Όλα γύρω φάνταζαν πρωτόγνωρα. Ο Φίλης κάποτε διευθυντής και συνάδελφος στο θρυλικό «Γεο» της Ελευθεροτυπίας άρχισε με κέφι μοναδικό να μου δείχνει τα μικρά και σπουδαία που προσπερνούμε βιαστικά χωρίς να τα κοιτάμε στη ζωή μας. Μου έδειξε ένα σπάνιο μικρό κρινάκι με υπέροχα χρώματα στο παλιό πλακόστρωτο μονοπάτι. Το φωτογραφίσαμε. Μου εξήγησε την μοναδικότητα του. Σε πείσμα όλων επιβιώνει για λίγο πριν χάθει και πάλι στη γη ή πριν το πατήσουμε καθώς περνάμε αδιάφορα από πάνω του. Πιο κάτω μου έδειξε μια σπάνια βελανιδιά.
Κατηφορίσαμε παρέα, συζητώντας, προς το παλιό πέτρινο γεφύρι που έχτισαν ηπειρώτες μάστορες τον 17ο αιώνα. Μιλούσαμε για παλιές διαδρομές στην Ελευθεροτυπία. Γελάσαμε για ένα ταξίδι μου στα φίορδ της Νορβηγίας που δημοσιεύσε κάποτε. Αλλά και για τις σημερινές διαδρομές μας στην Άνδρο… Μιλούσαμε και κατεβαίναμε: διαδρομές, στιγμές. Προχωρούσαμε για το παλιό πέτρινο γεφύρι που στέκει έτσι ακίνητο και ξεχασμένο σαν να ένωνει το χτες με το σήμερα. Το δικό μας, αλλά και της Άνδρου...
(στον Φίλη Καϊτατζή για τις διαδρομές που διαγράψαμε στο ξεχωριστό "Γεω" και στη γη της Άνδρου)