Εν Άνδρω

Είχα καιρό να πάω στη Μονή Αγίας Ειρήνης στ' Αποίκια. Την τελευταία φορά ολοκληρώνονταν οι εργασίες στα κελιά και σε ένα σταύλο, που ο Λευτέρης Πολέμης, ο μέγας χορηγός του έργου, είχε μετατρέψει σε μικρά καλαίσθητα δωμάτια. Σκεφτόταν να επικοίσει το μαναστήρι και με κάποιους μοναχούς. Του είπα μετ' επιτάσεως πως η Άνδρος έχει μοναστήρια εν λειτουργία. Και χρειάζονται στήριξη. Σε τι θα ωφελούσε ένα ακόμα. Και συζήτησα μαζί του την ιδέα μου για ένα πολιτιστικό κέντρο στ' Αποίκια. Έκτοτε όταν τον έβλεπα επανέφερα την ιδέα του πολιτιστικού κέντρου. Μέχρι που μου είπε πως κάποιοι είχαν εξαιρετικές ιδιωτικές συλλογές και του είχαν πει να τις στεγάσει μόνιμα στο παλιό μικρό κουκλίστικο μοναστήρι. Ήταν το πρώτο βήμα... 

Ξαναείδα έκτοτε τον Λαυτέρη Πολέμη αρκετές φορές. Μου έλεγε με καμάρι πως ολοένα και περισσότεροι ιδιώτες συλλέκτες προσέρχονταν και πρόσφεραν τις συλλογές τους για να εκτεθούν μόνιμα στη Μονή Αγίας Ειρήνης. Συγχρόνως έλεγε πως είχε μετατρέψει μερικά δωμάτια σαν κατασκήνωση για παιδιά που έρχονταν από το Χαμόγελο του Παιδιού και την Κιβωτό του Κόσμου. Το παλιό εγκαταλειμένο από χρόνια μοναστήρι είχε πάρει ζωή. Τη ζωή που του έδωσε ο δημιουργός και χορηγός του...

Μια μέρα, πριν λίγο καιρό συναντηθήκαμε τυχαία και μου έλεγε πόσες συλλογές είχε. Έτσι, αποφάσισα να πάω να δω το "θαύμα του Πολέμη" και να το περιγράψω για το Εν Άνδρω. Από την προηγούμενη περιγραφή είχαν περάσει 2-3 χρόνια. Η απόσταση ελάχιστη μέχρι εκεί. Όμως μετατροπή του μοναστηριού ήταν πλήρης. Κι όταν λέμε πλήρης δεν ήταν μόνο στην γενική εικόνα που μπορεί κανείς να πάρει μια ιδέα και από το παραπάνω άλμπουμ που έχει εκδώσει ο ίδιος για το έργο του. Αριστερά φαίνεται τι βρήκε. Και δεξιά φαίνεται τι έχει φτιάξει. Ένα ερειπωμένο μοναστήρι. Βουλιαγμένο, χωρίς στέγες. Μόνο η εκκλησία υπήρχε και αυτή όχι όπως είναι σήμερα όπου αποκαλύφθηκε η περίτεχνη πέτρινη τεχνοτροπία της. Μια τέχνη της πέτρας αποτυπωμένη στον τρούλο σαν κέντημα...

 

Όλος αυτός ο πέτρινος διάκοσμος του τρούλου και τις εκκλησίας είχε καλυφθεί με σοβάδες. Το αποκάλυψαν και φάνηκε η περίτεχνη πέτρινη τεχνοτροπία που ήρθε κι έδεσε με το εξαιρετικό μαρμάρινο τέμπλο. Ο χώρος σε υποβάλει. Όμως ο Λ. Πολέμης δεν έμεινε εκεί. Άρχισε να διαμορφώνει το περιβάλλοντα χώρο. Να του δίνει σχήματα και να τον μεταπλάθει έτσι που ούτε στις δόξες ίσως να μην είχε. Πέτρινα καμπαναριά, μαρμάρινες βρύσες, υπαίθρια πέτρινα παγκάκια και τραπέζια, φωτισμοί κλπ.  Το μοναστήρι της Αγίας Ειρήνης μαζί με το θρησκευτικό φορτίο του έγινε και ένα αρχιτεκτονικό και πρότυπο και μια μικρή σημαντική αναφορά για το νησί μας.

Η ιστορία λέει πως η ιερά μονή Αγίας Ειρήνης, θεμελιώθηκε το 1780 στην περιοχή Αρχόντας των Αποικίων από δύο αδελφούς μοναχούς καταγόμενους από τα Αποίκια με το επώνυμο Σπυρίδου. Κατά την περίοδο της ακμής της, λειτούργησε ως γυναικεία μονή. Ωστόσο, η μονή διαλύεται το 1833, με το διάταγμα της αντιβασιλείας του Όθωνος, το οποίο απαιτούσε την διάλυση των ορθόδοξων μονών που είχαν περιορισμένη αδελφότητα. Περίπου χίλιες μονές διαλύθηκαν σε όλη την Ελλάδα και οικειοποιήθηκε η περιουσία τους.

Με το πέρασμα των χρόνων, κατέρρευσαν οι χώροι περιμετρικά του ναού. Όμως παρέμεινε ο ναός έχοντας υποστεί ανάλογες φθορές. Σώθηκαν ο λιθόκτιστος ναός με το μαρμάρινο τέμπλο που κατασκευάσθηκε το 1806 και τμήμα της λίθινης περιτείχισης του μοναστηριού. Εντός του ναού φυλάσσεται εξαιρετική εικόνα (έργο του 1800) όπου παρίστανται η Αγία Ειρήνη και η Αγία Ειρήνη η Χρυσοβαλάντου. Το 2006, ο πλοίαρχος Ελευθέριος Πολέμης αγόρασε το κτήμα έκτασης 13 στρεμμάτων, το οποίο συμπεριελάμβανε το ερειπωμένο μοναστήρι. Σε διάστημα 10 ετών εκείνος και η οικογένειά του, αναστήλωσαν τα κτίρια της μονής σεβόμενοι απόλυτα την αρχική τους δομή και συντήρησαν και τον Ναό. 

 

Σήμερα, η Μονή (που εορτάζει στις 5 Μαΐου και στις 28 Ιουλίου) παρουσιάζει ένα ιδιαίτερο ανθρωπιστικό και πολιτιστικό έργο. Ως προς το ανθρωπιστικό κατά τη θερινή περίοδο φιλοξενεί παιδιά από διάφορα ιδρύματα. Ως προς τον πολιτισμό λειτουργεί μέσα σε ιδιαίτερες μουσειακές συνθήκες (ελεγχόμενη υγρασία κλπ), σε όλη τη διάρκεια του έτους μια σειρά μουσειακές συλλογές

Από τη γεωλογική  συλλογή πετρωμάτων, ορυκτών & απολιθωμάτων (του Σπύρου Μπέλλα).

Από τη συλλογή της Έλλης Μανδαράκα – Σταματιάδου: Η χλωρίδα της Άνδρου

Από τη συλλογή "η ιστορία της γραφής" του Μιχαήλ Καΐρη...

ΠΡΟΣΕΧΩΣ ΝΕΑ ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΠΟΛΙΘΩΜΑΤΩΝ, ΚΟΧΥΛΙΩΝ & ΚΟΡΑΛΛΙΩΝ 

Μια νέα συλλογή προστίθεται αυτή την εποχή στο κέντρο πολιτισμού της Αγίας Ειρήνης Αποικίων. Πρόκειται για απολιθώματα αρχαίων οργανισμών που ενσωματώθηκαν σε πέτρες. Απολιθωμένα ψάρια. Απολιθωμένοι αμμωνίτες κλπ. Μια προσφορά του γιατρού Νικηφόρου Μανεράκη (στη φωτογραφία δεξιά) στο μουσείο του Λ. Πολέμη. Η σύζυγός του γιατρού είναι από τα Αποίκια όπου έχει και το πατρικό της σπίτι... 

Ένα εντυπωσιακό απολίθωμα που πάει πίσω κάποια εκατομμύρια χρόνια! Απολιθωμένα ψάρια σε πέτρα.. Εύρημα από την Βραζιλία... 

   

Ο Νικηφόρος Μανεράκης κρατά ένα εντυπωσιακό απολίθωμα ζώου που αποκαλείται αμμωνίτης! Οι αμμωνίτες υπήρξαν την εποχή των δεινοσαύρων. Δηλαδή πριν από το 250 εκατομμύρια χρόνια μέχρι πριν 65 εκατομμύρια χρόνια. Η εποχή τους έληξε με το τέλος των δεινοσαύρων. Η συλλογή μαζί με κοχύλια και κοράλλια θα προστεθεί στο μουσείο το επόμενο διάστημα...

ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΡΙΟ

Θέλουμε να ευχαριστήσουμε τη νεαρή υπεύθυνη του κέντρου πολιτισμού της Μονής Αγίας Ειρήνης Αποικίων Ειρήνη Κιαγιά για την λεπτομερή ξενάγηση και για τις πληροφορίες. Στη φωτογραφία με την σκυλίτσα της Μονής, ένα εξαιρετικά φιλικό, γλυκό και ήσυχο πλάσμα...

Δ. ΜΠ.