Γράφει ο Άγγελος Σφακιανάκης   Ο βιολιστής Γιώργος Κονιτόπουλος, η Ειρήνη Κονιτοπούλου Λεγάκη και ο λαουτιέρης Δημήτρης Φυρογένης στο Παλλάς (Γύρω στις 13:45 σήμερα Τρίτη 29 Μαρτίου 2022 χτυπά το κινητό. Είναι ο Άγγελος Σφακιανάκης. Σοβαρός. Λίγο θλιμμένος. "Πέθανε η Ειρήνη Κονιτοπούλου-Λεγάκη. Θέλω να ανεβάσουμε το αφιέρωμα που της έκανα τον Σεπτέμβριο του 2021." Έψαξα και το βρήκα. Και το δημοσιεύουμε εδώ σαν αποχαιρετισμό στην μεγάλη κυρία του Αιγαίου που άνοιξε τις καρδιές των νησιωτών και όλων των Ελλήνων και ταξίδεψε σήμερα με την είσοδο της άνοιξης - Εν Ανδρω)

Μετά από χρόνια σκαμπανεβάσματα και δυσκολίες στον κινηματογράφο η έξοδος από την πανδημία εφέτος το καλοκαίρι έδωσε πνοή και στον θερινό κινηματογράφο της Χώρας.  Ήταν ένα καλό καλοκαίρι και για τον κινηματογράφο της Χώρας που είδε σε πολλές προβολές τα καθίσματα του να έχουν 80-100 άτομα. Και σε κάποιες και περισσότερα.

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ-ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΓΙΑ ΜΑΘΗΤΕΣ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Πρωινό του Σεπτέμβρη. Αξημέρωτα. Έξω φυσούσε. Καθώς έφτιαχνα καφέ θυμήθηκα το ποίημα του Τάσου Λειβαδίτη «Φυσάει στα σταυροδρόμια του κόσμου». Με αυτή την λυρική προδιάθεση και με την μελωδία του Μίκη από το Σέρπικο - με τον Αλ Πατσίνο - άνοιξα το μέηλ που είχε στείλει ο φίλος και μουσικός δάσκαλος Άγγελος Σφακιανάκης από τα Ρέματα της Άνδρου. Κι έμεινα έκπληκτος. Ήμουν μπροστά σε ένα είδος της μουσικής, που δεν γνώριζα κι αποκαλείται διεθνώς «World Music»! Ή, επί το ελληνικότερο «Μουσική του Κόσμου»!!!

Προσπερνώντας κονάκι και ξωκλήσι στο μονοπάτι. Στο βάθος αριστερά η Ζαγορά. Το τηλέφωνο από παλιό συμφοιτητή με βρήκε καθιστό απέναντι από την θάλασσα στο Νειμποριό. Ήταν ο Νίκος, συμφοιτητής στο Οικονομικό της Νομικής Αθηνών, που έκανε καριέρα ως φωτογράφος σε αθηναϊκά περιοδικά. Με ρωτούσε αν μπορούσα να βοηθήσω την κόρη του, που έκανε ολοκλήρωσε ένα μήνα ανασκαφές στο Εξώμβουργο της Τήνου. Ερχόταν να δει την αρχαία Ζαγορά της Άνδρου, που ήταν της αντίστοιχης περιόδου με αυτά που ανέσκαπτε στην Τήνο. Είπα με χαρά το ναι και σε 10 λεπτά με πήρε η κόρη του. Θα έμενε Κάτω Άγιο Πέτρο και θα πήγαινε Σάββατο στη Χώρα να δει τις εκθέσεις και τα μουσεία. Την Κυριακή το πρωί κανονίσαμε να πάμε Ζαγορά. Κονάκι και αλωνάκι περασμένων αιώνων δίπλα στο μονοπάτι για την Ζαγορά. Μου μίλησε για το θέμα που είχε στο πτυχίο που τέλειωσε πέρσι: τα αδιακόσμητα πιθάρια. Δεν είχα ποτέ σκεφτεί τα αδιακόσμητα πιθάρια. Ήταν προφανώς αυτά της καθημερινής χρήσης. Ήταν αυτά που οι οικογένειες της αρχαιότητας έβαζαν τα είδη καθημερινής τροφής και τα σόδιαζαν στα κελάρια τους. Ήταν αυτά που δεν διακοσμήθηκαν ποτέ γιατί δεν ανήκαν σε βασιλείς. Ή, κι αν ανήκαν ήταν μόνο για αποθήκευση τροφών. Δεν ήταν σε περίοπτες θέσεις. Αποτύπωναν όμως την καθημερινότητα της ζωής και την τεχνολογία αποθήκευσης και συντήρησης τροφών όπως το στάρι, το λάδι, το κρασί, κλπ. Και από αυτά σήμερα οι αρχαιολόγοι αντλούν πληροφορίες για την τότε ζωή. Το σημείο εναπόθεσης μέσα σε κάθε σπίτι είχε λοιπόν μεγάλη σημασία. Και τέτοια σημεία υπήρχαν και στη Ζαγορά της Άνδρου. Κακοτράχαλο σε αρκετά σημεία το μονοπάτι. Ήταν μια πρόκληση η συζήτηση με τη νεαρή κοπέλα. Ήταν και μια πρόκληση το θέμα της. Ήταν μια πρόκληση το ανώμαλο σε πολλά σημεία μονοπάτι των 1800 μέτρων από το ξωκλήσι της Αγίας Τριάδας του Ζαγανιάρι μέχρι το οροπέδιο της Ζαγοράς. Ανταλλάξαμε εμπειρίες από την Αγγλία. Οι δικές μου προ 35ετίας! Της είπα πως χάθηκα την πρώτη φορά ψάχνοντας να βρω το γραφείο του ελληνιστή καθηγητή Πίτερ Μάκριτζ σε οδούς και πλατείες που άλλαζαν όνομα ξαφνικά... στη μέση του δρόμου!!! Οι δικές ήταν φετινές. Είδε κι έπαθε να βρει άκρη κι αυτή με δρόμους που άλλαζαν ξαφνικά όνομα και σε πλατείες που είχαν δύο ή τρία ονόματα! Οι Άγγλοι αντιμετωπίζουν το μπέρδεμα των άλλων πάντα με αυτοειρωνεία και χιούμορ! Συμπέρασμα: Η Αγγλία έχει ελάχιστα αλλάξει. Η Οξφόρδη καθόλου. Μερικές χώρες και τόποι ακολουθούν την παράδοση και δύσκολα αλλάζουν. Μόνο η επιστήμη είναι που τρέχει ασταμάτητα στα πανεπιστήμια τους. Σε όλα τα πεδία. Ακόμα και στην αρχαιολογία όπου πλέον μελετούν ενδελεχώς και τα αδιακόσμητα πιθάρια των αρχαίων... Διαμαντής Μπασαντής              

Του ΔΙΑΜΑΝΤΗ ΜΠΑΣΑΝΤΗ Η διατύπωση ενός ερωτήματος ήταν η αφετηρία να ασχοληθώ με τον Μίκη Θεοδωράκη και τον Μάνο Χατζιδάκι και τις κορυφαίες στιγμές του ελληνικού πολιτισμού του 20ου αιώνα. Η αρχική διάλεξη στη Μόσχα έγινε βιβλίο στην Αθήνα. Και σήμερα συνέχεια στο μεγάλο αφιέρωμα του Εν Άνδρω στη μνήμη του παγκόσμιου Έλληνα δημιουργού Μίκη Θεοδωράκη. 

Ήταν Οκτώβριος του 1995. Ο Μίκης Θεοδωράκης ήρθε στην Άνδρο τότε προσκεκλημένος του Σάκη Τόδουλου και της Μίνας Πολέμη-Τόδουλου. Λάτρεις και οι δύο του Μίκη και της μουσικής του. Ο Σάκης μάλιστα υπήρξε πολύ στενός φίλος του επί δεκαετίες, όπως μας είχε εξομολογηθεί το 2016 στην Χώρα. Κάπως έτσι λοιπόν ο Μίκης βρέθηκε στην Άνδρο, από όπου και τα σπάνια φωτογραφικά στιγμιότυπα που δημοσιεύουμε σήμερα. 

Του Ι.Π. Άλκη       Ακούγοντας από το πρωί αγαπημένες μελωδίες να πλημυρίζουν το σπίτι μου, όλη την γειτονιά μου, αλλά και όλες τις πόλεις σ' όλη την Ελλάδα μου ήρθε oλοζώντανη  στην μνήμη μια εικόνα...       Την 10ετία του΄60, με τον συμφοιτητή και φίλο μου τον Σπύρο,  πηγαίναμε τακτικά σε συναυλίες στο θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, κάθε Δευτέρα βράδυ και πολύ συχνά σε περίπατους στην παλιά παραλία της Θεσσαλονίκης, στον Λευκό Πύργο .       Ένα απόγευμα βρεθήκαμε περπατώντας μπροστά στον Λευκό Πύργο και μου πρότεινε μια έκπληξη:  να πάμε σε μια δωρεάν υπαίθρια συναυλία που σίγουρα θα μου άρεσε. Ξεκινήσαμε με τα πόδια για το γήπεδο του «ΑΡΗ» στου Χαριλάου.  Στα μισά του δρόμου είχε απαγορευθεί η προσπέλαση αυτοκινήτων προς το γήπεδο, αλλά και των θεατών. Πολύ κόσμος έκανε πως έφευγε και μετά έπαιρνε ένα στενό και συνέχιζε.       Όταν φτάσαμε, αφού περάσαμε πολλά μπλόκα από βλοσυρούς εύσωμους άντρες, μπήκαμε στο γήπεδο. Είδαμε πως είχε κόσμο στην μισή μόνο κερκίδα, αυτή που ήταν προς τον δρόμο. Στις υπόλοιπες κερκίδες ήταν ακροβολισμένοι πολλοί "βλοσυροί εύσωμοι" άνδρες, οπότε κανείς δεν πλησίαζε . . .       Στο κέντρο του γηπέδου ήταν μια «εξέδρα» με παλέτες. Δεν υπήρχαν μεγαφωνικές εγκαταστάσεις. Όλο το γήπεδο ήταν άδειο. Στη εξέδρα στέκονταν 4 μουσικοί και ένας ψηλός.       Ρώτησα τον φίλο μου τι συμβαίνει και αυτός μου εξήγησε, ότι ήταν ένας μουσικός που έχουν απαγορευθεί τα τραγούδια του. Επιτρέπονταν μόνο σε κλειστούς χώρους.       Όταν άρχισε να παίζει μουσική και να τραγουδά ο "Μίκης" όπως τον αποκαλούσαν, όλοι οι παρευρισκόμενοι ακολούθησαν. Γνώριζαν και τα λόγια και την μουσική. Ήταν μουσική άλλοτε γλυκιά, άλλοτε επαναστατική κι άλλοτε ρυθμική.       Σε μια στιγμή ο φίλος μου με πλησίασε και μου ζήτησε να φύγουμε, γιατί οι βλοσυροί και εύσωμοι άντρες είχαν αρχίσει να πλησιάζουν. Και η συνέχεια θα ήταν στις κλούβες, που περίμεναν στα διπλανά στενά...       Πράγματι, δεν πρόλαβα να βγω από το γήπεδο, και από μέσα σταμάτησε η συναυλία και άρχισε ένας πανικός...       Αργότερα έμαθα ότι η συναυλία ήταν ενός μουσικού, που τον έλεγαν Μίκη Θεοδωράκη και τον λάτρευε η νεολαία... 2/9/2021  

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΟΣ: ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΠΑΣΑΝΤΗΣ Επιτάφιος Γιάννη Ρίτσου σε μουσική Θεοδωράκη. Γρηγόρης Μπιθικώτσης - Μανώλης Χιώτης 1959.