Προσεκτικά καλυμμένο με πέτρινο τοίχο και φυτά το εργοτάξιο του Γ. Μαμάη στον Κάμπο Γαυρίου.  Ο Γιώργος Μαμάης είναι επιχειρηματίας και έχει μάντρα οικοδομικών υλικών και σιλό μπετού στον Κάμπο Γαυρίου. Με αφορμή όλο αυτόν το θόρυβο που υπήρξε σχετικά με το σιλό της επιχείρησης Βαλμά στο Γαύριο και τα δημοσιεύματα για τις μπετονιέρες των άλλων επιχειρήσεων πήρε τηλέφωνο λέγοντας πως καλώς γράψαμε για τις άλλες δύο οικοδομικές επιχειρήσεις όμως υπάρχει και αυτός στο νησί μας κι ίσως να πρέπει να γράψουμε και για την δική του επιχείρηση. Πίσω από τα δέντρα, τις καλαμιές και το πέτρινο γραφείο είναι οι μπετονιέρες... Η παρατήρηση του ήταν σωστή και έτσι ζητήσαμε να βοηθήσει μιλώντας για την δράσης του ώστε να εξισορροπηθούν οι εντυπώσεις και να δώσει κι αυτός από την μεριά του εικόνες από την δραστηριότητα του στο Γαύριο και στην Άνδρο.  Και πιο πίσω κάτω από έναν πέτρινο τοίχο η αποθήκη και το σιλό του μπετού. Ο κ. Γ. Μαμάης ευγενέστατος το δέχτηκε και σε λίγες μέρες έστειλε μια σειρά φωτογραφίες και αρκετές ενδιαφέρουσες πληροφορίες. Η επιχείρηση μπετόν ξεκίνησε από το 2005. Όμως σαν εργολάβος στις κατασκευές ξεκίνησε με τον πατέρα του και ήταν παρών νεαρός στην κατασκευή του Τουρλίτη του 1994.  Ιδιωτικό έργο στη βόρεια Άνδρο... Έχει συνεργαστεί όλα αυτά τα χρόνια σε πάρα πολλά δημόσια και ιδιωτικά έργα: από την βάση του Πολεμικού Ναυτικού στον Αμόλοχο στη δεκαετία του 1980 μέχρι το λιμάνι του Γαυρίου στη δεκαετία του 1990. Έχει κάνει από το δίκτυο ύδρευσης στο Απροβάτου και την αποχέτευση στους Ανεμόμυλους και στο Κοχύλου μέχρι και τον δρόμο Βουρκωτής-Άρνης. Σήμερα καλύπτει ένα μικρό σχετικά μέρος της παραγωγής μπετού στο βόρειο τμήμα της Άνδρου. Τον ακούσαμε με προσοχή. Και μεταφέρουμε εδώ αυτά που είπε δίνοντας - από τις στήλες μας - και την δική του εικόνα στα επιχειρηματικά και κατασκευαστικά δρώμενα του νησιού μας. «ΕΝ ΑΝΔΡΩ»

Η Αθηνά Βλάμη την επομένη των εγκαινίων στο καλόγουστο κατάστημα της... Άνοιξε ένα νέο κατάστημα με είδη δώρων στην Χώρα. Το διαφορετικό που έχει είναι πως δεν προσφέρει είδη δώρων λαϊκής τέχνης, αλλά μοντέρνα είδη. Είναι ενθαρρυντικό πως νέοι άνθρωποι τολμούν και παίρνουν το ρίσκο να κάνουν το επόμενο βήμα. Και ανοίγουν ένα κατάστημα σε έναν πεζόδρομο που είδε την υποβάθμιση αυτά τα χρόνια - με ένα ερείπιο καταμεσής του - ενώ τριγύρω αύξαναν τα ενοικιαστήρια τα τελευταία χρόνια. Η Αθηνά Βλάμη από την Χώρα και τις Στενιές τόλμησε..

Ετήσιες αφίξεις επιβατών σε Άνδρο, Τήνο, Πάρο. Σε Άνδρο από το 2007 μέχρι το 2019. Σε Τήνος από το 1999 μέχρι το 2019. Και σε Πάρο από το 2014 μέχρι το 2019. Στοιχεία λιμεναρχεία νησιών. Επεξεργασία Εν Άνδρω.  Θα επιχειρήσουμε μια συγκριτική ανάλυση της τουριστικής κίνησης με αναφορά στις αφίξεις για Άνδρο, Τήνο, Πάρο, την περίοδο της κρίσης. Το παραπάνω διάγραμμα και ο παρακάτω πίνακας λένε πολλά για την πορεία της Άνδρου όλα αυτά τα χρόνια. Για την Άνδρο τα στοιχεία είναι από το 2007 μέχρι το 2019 (συνεχόμενα 12 χρόνια) για την Τήνο είναι από το 1999 μέχρι το 2019 (με διακοπές 17 χρόνια) και για την Πάρο είναι από το 2014 μέχρι το 2019 (συνεχόμενα 6 χρόνια). Τι μας λένε, λοιπόν, τα στοιχεία; Την περίοδο 2004 με 2010 είχαμε και λιγότερα και λιγότερο άνετα πλοία όμως οι αριθμοί των επισκεπτών και για την Άνδρο και την Τήνο ήταν πολύ μεγαλύτεροι. Η Άνδρος όπως μας λένε οι αριθμοί την τετραετία 2007-2010 δεν έπεσε ποτέ κάτω από 300.000 αφίξεις (είχε ξεπεράσει και τις 350.000 το 2008). Και η Τήνος την ίδια περίοδο κόντεψε τις 600.000 (το 2006 και το 2007  με 597.775 και 578.995). Σχεδόν διπλάσιους από την Άνδρο. Την εποχή της κρίσης (2014) η Πάρος ξεκινά με αφίξεις περίπου ίδιες με της Τήνου. Όμως για την Πάρο η καμπύλη αύξησης είναι σχεδόν... κάθετη στο διάγραμμα! Να σημειώσουμε επίσης πως όλες αυτές οι εκατοντάδες χιλιάδες επιβάτες και προς τα τρία νησιά διακινήθηκαν με κάποιες χιλιάδες δρομολόγια ετησίως. Για Άνδρο από Ραφήνα, για Τήνο κυρίως από Ραφήνα (πάνω από 80%) και πολύ λιγότερο από Πειραιά και για Πάρο από Πειραιά (ελάχιστα από Ραφήνα) και από Μύκονο και Σαντορίνη. Η πιο μακρινή χρονικά διαδρομή της Πάρου (από Πειραιά 4 ώρες και 15 λεπτά). Η πιο κοντινή της Άνδρου (από Ραφήνα). Ως προς την Άνδρο που μας ενδιαφέρει να πούμε πως από τα στοιχεία που έχουμε το 2017 είχαμε 1252 δρομολόγια πλοίων, που έφεραν στο νησί 266.178 επιβάτες. το 2018 είχαμε 1154 δρομολόγια που έφεραν 273.214 και το 2019 είχαμε 1315 που έφεραν 281.035. Στοιχεία από τρεις πηγές. Συνδυασμός και ανάλυση Εν Άνδρω. Η μεγάλη κρίση και η ανάκαμψη Πρώτη παρατήρηση προφανής: με την έλευση της οικονομικής κρίσης το 2011 τα νούμερα πέφτουν δραματικά και για τα δύο νησιά. Η Άνδρος κυμαίνεται γύρω στις 250.000, ενώ η Τήνος πάνω από 400.000. Η σταδιακή οικονομική ανάκαμψη και για τα δύο νησιά  ξεκινά από το 2017 (τότε αυξήθηκαν τα και τα δρομολόγια κι από τότε άρχισαν να έρχονται και ταχύπλοα στην Άνδρο). Όμως απέχει πολύ από τα προ κρίσης επίπεδα. Η Άνδρος καταφέρνει μόλις πέρσι και ξεπερνά τις 280.000 αφίξεις απέχοντας πολύ από τις 350.000 που είχε φτάσει προ κρίσης. Όμως, η Τήνος ανακάμπτει πιο γρήγορα και πλέον πέρσι ξεπερνά τις 500.000 που είχε πετύχει τελευταία φορά το 2010. Αντιθέτως και προς τα δύο νησιά η Πάρος την περίοδο της ανάκαμψης πετυχαίνει το ένα ρεκόρ μετά το άλλο στις αφίξεις επιβατών με πλοίο. Αυτό το γράφουμε πριν μας πει κάποιος για το αεροδρόμιο. Εδώ μετράμε αφίξεις με πλοία. Το 2014 η Πάρος είχε 431.050 αφίξεις. Ένα νούμερο πολύ κοντά σε αυτά της Τήνου. Το 2019 είχε 644.050. Δηλαδή, σε έξι χρόνια είχε μια αύξηση 310.000 επιβάτες διπλασιάζοντας σχεδόν τις αφίξεις της έχοντας επισκέπτες από Ραφήνα, Πειραιά, Σαντορίνη, Νάξο, Τήνο κλπ. Από παντού κερδίσει. Και αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με τα δρομολόγια και τον χρόνο του ταξιδιού, έχει να κάνει με το γεγονός πως προσφέρει υψηλές υπηρεσίες, σε εξαιρετικές ιδιωτικές, αλλά και δημόσιες υποδομές. Έτσι αυξάνει και τον πληθυσμό της. Όλα αυτά είναι "όνειρα θερινής νυκτός" για την Άνδρο, που έχει ξεμείνει στις δικαιολογίες, ενώ ως φυσική ομορφιά είναι πολύ καλύτερη της Πάρου.  Άνδρος - Τήνος Η σύγκριση Άνδρου - Τήνου μας λέει πως αν και τα δυο νησιά έπεσαν σε κίνηση τις ίδιες χρονιές και άρχισαν να ανακάμπτουν τις ίδιες χρονιές η άνοδος της Τήνου είναι πολύ πιο εντυπωσιακή. Και αυτό δεν έχει να κάνει με τα δρομολόγια (πολλοί ισχυρίζονται πως την βοηθά του Πειραιά) μιας και η Άνδρος έχει πια πιο πολλά δρομολόγια... από επιβάτες! Αυξήθηκαν τα δρομολόγια και μοιράστηκαν οι ίδιοι περίπου επιβάτες σε περισσότερα πλοία. Αυτό ισχύει και για τα δύο νησιά. Όμως πολύ περισσότερο για την Άνδρο που ανακάμπτει πολύ πιο αργά. Τα περισσότερα πλοία (συμβατικά και ταχύπλοα), από πολύ περισσότερους προορισμούς (φτάσαμε μέχρι και Σαντορίνη και Κρήτη)  έφεραν και τις τρεις χρονιές (με ελάχιστες αποκλίσεις) σχεδόν τους ίδιους επιβάτες. Άρα δεν είναι λύση μόνο τα πολλά δρομολόγια, αλλά το τι προσφέρει κάθε νησί. Άρα δεν είναι τα δρομολόγια είναι το "προϊόν" που προσφέρει κάθε νησί. Και το "τουριστικό προϊόν" είναι οι δημόσιες και ιδιωτικές υποδομές, η ποιότητα και η εξυπηρέτηση των επιχειρήσεων φιλοξενίας των επισκεπτών, η πολυτέλεια και η άνεση, οι δραστηριότητες και τα αξιοθέατα κλπ.  Η Άνδρος - όπως και η Τήνος - ευτύχισαν να έχουν υψηλής ποιότητας πλοία και δρομολόγια (δύο ημερησίως και όλη την χειμερινή σεζόν). Η Άνδρος δεν το εκμεταλλεύτηκε, η Τήνος το εκμεταλλεύτηκε. Ας διαβάσουμε τα στοιχεία - που έχουμε μάθει να προσπερνάμε με αδιαφορία ή να τα απορρίπτουμε γιατί δεν μας βολεύουν. Κι ας δούμε που υστερούμε. Ίσως έτσι βελτιωθούμε.  "ΕΝ ΑΝΔΡΩ"  

Μέγα μπέρδεμα με τα δρομολόγια σήμερα. Μόλις μας πληροφόρησαν πως το πρωινό απαγορευτικό που καθήλωσε το Superferry II στην Ραφήνα και τον Θεολόγο στην Μύκονο ανεστάλη και έτσι ο Θεολόγος θα κάνει το δρομολόγιο του από Μύκονο προς Ραφήνα ξεκινώντας στις 12:00 από Μύκονο. Θα φτάσει στις 14:45 στην Άνδρο και θα συνεχίσει κανονικά για Ραφήνα όπου αναμένεται γύρω στις 17:00. Και στις 18:00 θα κάνει κανονικά το σημερινό δρομολόγιο του για  Άνδρο - Τήνο - Μύκονο.  

Φωτογραφία αρχείου Εν Άνδρω. Θα μπορούσε να είναι και χειρότερα. Πάλι καλά να λες. Με τον κορονοϊό που έφτασε στην χώρα, με τους λαθρομετανάστες προ των πυλών και την ομαδική κατάθλιψη στα κόκκινα πάλι καλά που ήρθαν δυό καραβιές επισκέπτες και παραθεριστές στο νησί. Αν δούμε τα στοιχεία του λιμεναρχείου με εξαίρεση την περσινή χρονιά οι αριθμοί των αφίξεων την εποχή του κοροναϊού μπορούν να συγκριθούν με αυτούς του 2018. Όχι, ότι κάτι πετύχαμε, αλλά τέλος πάντων δεν αποτύχαμε κι εντελώς. Απλώς αντέξαμε...

Το Superferry II στο Γαύριο. Φωτογραφία αρχείου Εν Άνδρω,

  Στο καλύτερο σημείο του οικισμού η βίλα "Ευανθία" δεσπόζει του οικισμού.  Με δύο μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες των αδελφών Στεφάνου η Άνδρος μπαίνει σε μια νέα τροχιά τουριστικής ανάπτυξης υψηλού επιπέδου αντίστοιχης με αυτή των νησιών υψηλής τουριστικής επισκεψιμότητας των Κυκλάδων. Η μια μονάδα είναι στο Μπατσί και η άλλη στην Χώρα, στο Νειμποριό. Στο Μπατσί η επένδυση ξεκίνησε με την αγορά ενός από τα ωραιότερα νεοκλασικά της Άνδρου, της περίφημης βίλας "Ευανθία", ένα οικοδόμημα εμβληματικό, που δεσπόζει στον οικισμό μαζί με τα 8 στρέμματα κήπο του. Η άλλη είναι τα γνωστά μπανγκαλόου στο κέντρο του Νειμποριού πάνω και στο μικρό ύψωμα στον όμορφο κόλπο της Χώρας. 

 Δορυφορική εικόνα από το απομονωμένο μελισσοκομείο της οικογένειας Τριδήμα -3 μέλισσες στης Χάρτες Άνδρου. Στης ΧΑΡΤΕΣ ΑΝΔΡΟΥ παράγεται εξαιρετικό βιολογικό μέλι. Και στο υπόλοιπο νησί όμως υπάρχει σπουδαίας ποιότητας μέλι. Στο Κόρθι, στον Άγιο Πέτρο, στις Στενιές... Ρωτήσαμε διεξοδικά την Κατερίνα Τριδήμα για το βιολογικό μέλι στης Χάρτες. Η Βόρεια Άνδρος έχει δυνατότητες. Η Άνδρος έχει δυνατότητες στην αγροτική παραγωγή, που απερίσκεπτα εγκατέλειψε κάποτε.

Υπάρχουν στοιχεία για το που πηγαίνει τουριστικά η Ελλάδα, το Νότιο Αιγαίο και η Άνδρος; Και ναι και όχι. Για την Ελλάδα και το Νότιο Αιγαίο υπάρχουν και είναι θετικά. Και με βάση αυτά χαράζουν οι αρμόδιοι και οι επαγγελματίες πολιτική. Για την Άνδρο λίγα. Και έτσι οι μεν αρμόδιοι έλεγαν επί 5ετία ότι ήθελαν. Οι δε επαγγελματίες λένε απλώς την καθημερινή εμπειρία τους. Δεν αρκούν όμως αυτά για να χαραχτεί πολιτική. Η Άνδρος δεν είναι μόνο πίσω στον τουρισμο, είναι πίσω και στην καταγραφή στοιχείων και στην αποτύπωση της τουριστικής της πραγματικότητας. Πως όμως θα χαραχτεί τουριστική πολιτική την σήμερον ημέρα χωρίς στοιχεία; Παρουσιάζουμε, λοιπόν, παρακάτω στοιχεία για τον ελληνικό τουρισμό και τις 13 περιφέρειες της Ελλάδας της περιόδου 2016-2018 που έδωσε στη δημοσιότητα το Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων – ΙΝΣΕΤΕ. Τα στοιχεία προέρχονται από τις ετήσιες εκθέσεις του Ινστιτούτου από το 2016 μέχρι το 2018 και αποτυπώνουν την τουριστική κίνηση με βάση της οποίας καλούμαστε να χαραχτεί η τουριστική πολιτική. Ο ελληνικός τουρισμός υπολογίζεται από ΙΝΣΕΤΕ το 2016 να απέφερε εισπράξεις 12,75  δισ. ευρώ και το 2018 15,65 δισ. ευρώ. Μια αύξηση της τάξης του 23%. Για το Νότιο Αιγαίο τα στοιχεία καταγράφουν αύξηση των επισκέψεων κατά +27%! Δηλαδή,  από 5,2 εκατ. σε 6,6 εκατ. αφίξεις. Σε εισπράξεις έχουμε αύξηση +41%. Δηλαδή,  από 3,1 δισ. ευρώ σε 4,4 δισ. ευρώ. Και η μέση δαπάνη ανά επισκέπτη υπολογίστηκε πως είχε αύξηση +11%. Δηλαδή, από 600 ευρώ σε 666 ευρώ. Διαπιστώνουμε, δηλαδή, πως το Νότιο Αιγαίο έχει εξαιρετικές επιδόσεις.  Κι εδώ τα στοιχεία σταματούν. Κάθε νησί θα πρέπει να βγάλει τα δικά του στοιχεία. Σε κάθε νησί πρέπει οι δημοτικές αρχές του και οι επαγγελματίες του να αποτυπώσουν αφίξεις και να βρουν με βάση τα έσοδα τις συμβαίνει κατ’ έτος. Μέχρι σήμερα για την Άνδρο υπάρχουν μόνο τα στοιχεία αφίξεων του λιμεναρχείου Άνδρου. Και τίποτα άλλο! Κι εμείς ως Εν Άνδρω προς γνώση της οικονομικής και τουριστικής πραγματικότητας του νησιού τα κοινοποιούμε σε σταθερή βάση αφίξεις εορτών, καλοκαιρινών μηνών και κατά καιρούς και ετήσια νούμερα. Για τις χρονιές που μελετά το ΙΝΣΕΤΕ η επί 5ετία πρώην τουριστική υπεύθυνη της Άνδρου και ο επί 5ετία πρώην δήμαρχος απλώς δηλώνουν στο F/B πως… έφεραν πολλούς Ιταλούς και Γάλλους! Ενώ τοπικός σύνδεσμος επαγγελματιών - τον οποίο ρωτήσαμε - είπε εξίσου αόριστα πως απευθυνθήκαν στην αγορά του Ισραήλ κι έφεραν πολλούς Ισραηλίτες! Κάποια νούμερα κοινοποίησε στο site μας και ο Σύλλογος Τουριστικών Επαγγελματιών Μπατσίου. Και αυτά είναι όλα!... Οι διαπιστώσεις λοιπόν ως προς τα στοιχεία είναι μάλλον απογοητευτικές. Η Άνδρος δεν είναι μόνο πίσω στον τουριστικό τομέα από τα άλλα νησιά είναι πίσω και στα στοιχεία. Εξαίρεση αποτελεί το Λιμεναρχείο Άνδρου. Και από αυτό αντλούμε και τα στοιχεία αφίξεων, τα οποία είμαστε οι μόνοι που δίνουμε τακτικά στη δημοσιότητα.   Με δεδομένη της αβελτηρία στα στοιχεία επί 5ετία της προηγούμενης δημοτικής διοίκησης και την απουσία κάποιας ένωσης επαγγελματιών που να συλλέγει και να δημοσιεύει στοιχεία συστηματικά καταλήγουμε στη διαπίστωση ενός κενού στην τουριστική αντίληψη, στην τουριστική αποτύπωση και στην διαμόρφωση κάποιας πολιτικής μεταξύ Δήμου κι επαγγελματιών στο νησί. Πρακτικά μόνο εμπειρικά ξέρουμε τι τουρίστες ή τι επισκέπτες έχουμε, το από πού έρχονται και τι αναζητούν στο νησί μας. Δεν αρκεί όμως αυτό στη σημερινή εποχή... Θεωρούμε πως είναι χρέος του νέου αντιδήμαρχου κ. Ν. Μουστάκα να εστιάσει την προσοχή του στην συλλογή στοιχείων και μέσω αυτών στην αποτύπωση της τουριστικής πραγματικότητας στο νησί. Ώστε να αρχίσει να χαράζεται μια τουριστική πολιτική και στην Άνδρο. Είναι κάτι που ο νέος αντιδήμαρχος και μπορεί και πρέπει να κάνει. Φτάνει να οργανώσει σωστά την συλλογή των στοιχείων και την δημοσιοποίηση τους. Καιρός να ξεπεράσουμε τις ποδοσφαιρικού μεγαλείου αναρτήσεις στο F/B της ζωής του πρώην δημάρχου, αλλά και τις φαιδρές σχολιαστικές επιδόσεις της αντιπολίτευσης, που έκανε τουριστική αντιπολίτευση με ψευδεπίγραφους Καστανιώτηδες και αστείες Μαρικαίτες και άλλους, που παρέλασαν επί 5ετία, στο θέατρο σκιών της δικής της Ζωής. Καιρός η Άνδρος να αρχίσει να συλλέγει σοβαρά στοιχεία ώστε να υπάρχει και μια σοβαρή αποτίμηση αν θέλουμε να αποκτήσουμε τουριστική πολιτική και να μην αναλωνόμαστε σε αστείες αντιπαραθέσεις του είδους: «δεν θα γίνουμε Μύκονος», «δεν έχουμε την Παναγία»! Κι άλλες τέτοιες εκτός τόπου και χρόνου διαπιστώσεις. Μπορεί να μην είμαστε Μύκονος, μπορεί να μην έχουμε την Παναγία, αλλά έχουμε ένα θαυμάσιο νησί – μερικώς αναξιοποίητο – και πρέπει να έχουμε μια σωστή εικόνα. Για το που είμαστε και που θα πάμε τα επόμενα 4 χρόνια με την σημερινή διοίκηση. Ο αντιδήμαρχος κ. Ν. Μουστάκας και μπορεί και πρέπει να αρχίσει από εφέτος, πρώτο έτος της δικής του παρουσίας, να αποτιμά με στοιχεία τουριστικά... «ΕΝ ΑΝΔΡΩ»   Στοιχεία Ινστιτούτου Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων   (α) ΤΙ ΑΝΑΖΗΤΟΥΝ ΟΙ ΞΕΝΟΙ ΕΠΙΣΚΕΠΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ; Ο ελληνικός τουρισμός έχει ξεφύγει από τους υπόλοιπους ανταγωνιστές του διεθνώς καθώς όπως συμπεραίνει η μελέτη του ΙΝΣΕΤΕ «οι κύριοι ανταγωνιστές των ελληνικών προορισμών είναι άλλοι ελληνικοί προορισμοί». Η μελέτη που στηρίχθηκε σε στοιχεία της εταιρείας Travel Audience για τις on-line αναζητήσεις χρηστών από κύριες αγορές, για τις διακοπές τους σε ελληνικούς και ανταγωνιστικούς προορισμούς στην Μεσόγειο. Ειδικότερα, το 39% των χρηστών και παράλληλα δυνητικών επισκεπτών που αναζητούν πληροφορίες για έναν ελληνικό προορισμό, εξετάζουν ως εναλλακτικές επιλογές για τις διακοπές τους, επίσης, άλλους ελληνικούς προορισμούς!!! Με βάση αυτό το συμπέρασμα, είναι εμφανές ότι η Ελλάδα έχει ισχυρή ταυτότητα ως προορισμός στις κύριες αγορές μας. Επίσης, αναδεικνύει την ανάγκη διαφοροποίησης των ελληνικών προορισμών και την υιοθέτηση προγραμμάτων για την προώθηση ταξιδιωτικών εμπειριών. Σε διεθνές επίπεδο, βασική ανταγωνίστρια χώρα στον τουρισμό για την Ελλάδα, είναι η Ισπανία. Το 34% των χρηστών που αναζητούν πληροφορίες για έναν ελληνικό προορισμό, εξετάζουν ως εναλλακτικές επιλογές ισπανικούς προορισμούς (κυρίως Βαλεαρίδες και Κανάρια νησιά). Στη δεύτερη θέση μεταξύ των ανταγωνιστών της Ελλάδας, κατατάσσεται η Ιταλία, καθώς το 19% των χρηστών που αναζητούν πληροφορίες για έναν ελληνικό προορισμό, εξετάζουν ως εναλλακτικές λύσεις ιταλικούς προορισμούς. Ακολουθούν η Πορτογαλία, η Γαλλία, η Γερμανία και το Μαρόκο. Χαμηλό βαθμό ανταγωνιστικότητας σε σχέση με την Ελλάδα, εμφανίζει η Τουρκία, καθώς μόνο το 4% των χρηστών που έψαξε για έναν ελληνικό προορισμό αναζήτησε ως εναλλακτική λύση για τις διακοπές του προορισμούς στην Τουρκία. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι, οι χρήστες από τις ΗΠΑ, τη Σουηδία και την Ολλανδία, συγκαταλέγουν στις εναλλακτικές τους επιλογές κυρίως προορισμούς την Ελλάδα. Σε επίπεδο πόλεων, η Αθήνα ανταγωνίζεται ως ευρωπαϊκός προορισμός city break τη Βαρκελώνη, το Παρίσι και τη Ρώμη. (β) ΟΙ ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΣΤΙΣ 13 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ - ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΝΟΤΙΟ ΑΙΓΑΙΟ Σύμφωνα με το ΙΝΣΕΤΕ οι επισκέψεις στις 13 Περιφέρειες της χώρας την περίοδο 2016 – 2018 αυξήθηκαν κατά 23% (από 28,38 εκατ. σε 34,83 εκατ.). Αντίστοιχα, οι τουριστικές εισπράξεις στην Ελλάδα την ίδια περίοδο  αυξήθηκαν κατά 23% (από 12,75 δισ. ευρώ το 2016 σε 15,65 δισ. ευρώ το 2018). Η μέση δαπάνη ανά επίσκεψη στην Ελλάδα το 2018 διατηρήθηκε σχεδόν στα ίδια επίπεδα σε σχέση με το 2016, στα 449 ευρώ. Επιμέρους, η μέση δαπάνη κατέγραψε θετική μεταβολή σε 7 Περιφέρειες, ενώ παρουσίασε μείωση σε 6 Περιφέρειες. Ειδικότερα, ανά Περιφέρεια οι επισκέψεις, οι τουριστικές εισπράξεις και η μέση δαπάνη ανά επίσκεψη στην Ελλάδα και το ποσοστό μεταβολής μεταξύ 2016 και 2018 διαμορφώθηκαν ως εξής: Κεντρικής Μακεδονίας Επισκέψεις: +22%, από 6,4 εκατ. σε 7,8 εκατ. Εισπράξεις: +35%, από 1,7 δισ. ευρώ σε 2,3 δισ. ευρώ Μέση δαπάνη: +10% από 264 ευρώ σε 291 ευρώ Νοτίου Αιγαίου Επισκέψεις: +27%, από 5,2 εκατ. σε 6,6 εκατ. Εισπράξεις: +41%, από 3,1 δισ. ευρώ σε 4,4 δισ. ευρώ Μέση δαπάνη: +11% από 600 ευρώ σε 666 ευρώ Αττικής Επισκέψεις: +25%, από 4,5 εκατ. σε 5,7 εκατ. Eισπράξεις: +31%, από 1,7 δισ. ευρώ σε 2,3 δισ. ευρώ Μέση δαπάνη: +5% από 382 ευρώ σε 401 ευρώ Κρήτης Επισκέψεις: +15%, από 4,5 εκατ. σε 5,2 εκατ. Eισπράξεις: +1%, από 3,1 δισ. ευρώ σε 3,13 δισ. ευρώ Μέση δαπάνη: -12% από 682 ευρώ σε 599 ευρώ Ιονίων Νήσων Επισκέψεις: +29%, από 2,5 εκατ. σε 3,2 εκατ. Eισπράξεις: +12%, από 1,5 δισ. ευρώ σε 1,7 δισ. ευρώ Μέση δαπάνη: -13% από 612 ευρώ σε 535 ευρώ Αν. Μακεδονίας - Θράκης Επισκέψεις: +42%, από 1,4 εκατ. σε 1,9 εκατ. Eισπράξεις: +12%, από 288 εκατ. ευρώ σε 322 εκατ. ευρώ Μέση δαπάνη: -21% από 212 ευρώ σε 167 ευρώ Πελοποννήσου Επισκέψεις: +5%, από 843 χιλ. σε 886 χιλ. Eισπράξεις: +28%, από 324 εκατ. ευρώ σε 415 εκατ. ευρώ Μέση δαπάνη: +22% από 384 ευρώ σε 469 ευρώ Ηπείρου Επισκέψεις: +15%, από 717 χιλ. σε 823 χιλ. Eισπράξεις: +2%, από 218 εκατ. ευρώ σε 222 εκατ. ευρώ Μέση δαπάνη: -11% από 304 ευρώ σε 270 ευρώ Δυτικής Ελλάδας Επισκέψεις: +36%, από 513 χιλ. σε 699 χιλ. Eισπράξεις: +46%, από 146 εκατ. ευρώ σε 212 εκατ. ευρώ Μέση δαπάνη: +7% από 283 ευρώ σε 303 ευρώ Στερεάς Ελλάδας Επισκέψεις: +34%, από 409 χιλ. σε 549 χιλ. Eισπράξεις: +65%, από 117 εκατ. ευρώ σε 194 εκατ. ευρώ Μέση δαπάνη: +23% από 287 ευρώ σε 353 ευρώ Βορείου Αιγαίου Επισκέψεις: +19%, από 328 χιλ. σε 389 χιλ. Eισπράξεις: +26%, από 131 εκατ. ευρώ σε 164 εκατ. ευρώ Μέση δαπάνη: +6% από 399 ευρώ σε 422 ευρώ Δυτικής Μακεδονίας Επισκέψεις: +6%, από 330 χιλ. σε 349 χιλ. Eισπράξεις: -11%, από 68 εκατ. ευρώ σε 61 εκατ. ευρώ Μέση δαπάνη: -15% από 205 ευρώ σε 174 ευρώ Θεσσαλίας Επισκέψεις: -6%, από 714 χιλ. σε 675 χιλ. Eισπράξεις: -10%, από 301 εκατ. ευρώ σε 270 εκατ. ευρώ Μέση δαπάνη: -5% από 422 ευρώ σε 401 ευρώ Να σημειωθεί ότι ως επισκέψεις, ορίζονται οι επισκέψεις που κάνει ένας τουρίστας στις επιμέρους Περιφέρειες της χώρας. Για παράδειγμα, ένας τουρίστας που ταξιδεύει στην Ελλάδα και επισκέπτεται δύο Περιφέρειες (π.χ. Αττικής και Νοτίου Αιγαίου) καταγράφεται στην Έρευνα Συνόρων της Τράπεζας της Ελλάδος ως μια άφιξη και δύο επισκέψεις. Για τον λόγο αυτό, το σύνολο των επισκέψεων στις Περιφέρειες υπερβαίνει το σύνολο των αφίξεων στη χώρα.