Για ένα ακόμα απομεσήμερο στο Μπατσί. Ανήμερα του Άη Γιαννιού. Μια υπέροψη χειμωνιάτικη λιακάδα. Αλλά και μια απίστευτη ερημιά. Όλα κλειστά. Γνωστή εικόνα. Η ομορφιά του χωριού και της μέρας σε αποζημιώνουν (φωτ. Εν Άνδρω).

Ο παπα-Αντώνης και ο παπα-Μανόλης τσουγκρίζουν τα ποτήρια ευχόμενοι "χρόνια πολλά" στην αρχή μιας πνευματικής και οινοπνευματικής περιπλάνησης από την Άνδρο μέχρι την Κρήτη (φωτ. Εν Άνδρω). Η πρόσκληση στην Λιθοδομή, από τον εφημέριο του Όρμου Κορθίου, περιελάμβανε και μια έκπληξη. Την γνωριμία με τον παπα-Μανόλη τον εφημέριο του Συνετίου. Για τον κρητικό παπά του Συνετίου είχα ακούσει. Αλλά δεν τον είχα γνωρίσει. Με την καλησπέρα το πρώτο ξάφνιασμα. "Πως σας λένε" ρώτησα. "Μανόλη" απάντησε με βαριά χαρακτηριστική κρητική προφορά. Και επανέλαβε: "παπα-Μανόλη"!!! Θυμηθηκα πως μια περίοδο που εργάστηκα στα Χανιά έμαθα πως οι κρητικοί παπάδες πρώτα είναι Μανώληδες, Σήφηδες, Γιώργηδες, Μιχάληδες κλπ και μετά παπάδες!!! Η λεβεντομάνα πρώτα παράγει παληκάρια και μετά τα ντύνει με ράσα ή με στολή.

 Βγήκαν από νωρίς και στο Κόρθι πρώτες-πρώτες οι βάρκες και τα καϊκια. Η μέρα λαμπερή, ο όρμος πιο γαλήνιος από ποτέ, Βγήκαν οι Κορθιανοί με τα παραδοσιακά σκάφη τους για την μεγάλη μέρα του αγιασμού των υδάτων τιμώντας την παράδοση Κατάμεστη η εκκλησία, γεμάτη κόσμο και η παραλία, το απαιτεί η μέρα και η παράδοση. το πρόσταζε και ο καιρός που ήταν πιο καλός από ποτέ άλλοτε... (φωτ. π. Αντώνιος). 

 Τα προμηνύματα της μέρας των Θεοφανείων λαμπρά από το πρωί. Ένα δοξαστικό Αιγαίο και στο βάθος πέρα η Ικαρία να μάς λέει "καλημέρα Άνδρο" από μακριά. Τέτοια διαύγεια, τέτοια λαμπερή μέρα όλη η φύση γιορτάζει και δοξάζει τον αγιασμό των υδάτων. 'Η, όπως έλεγε εκείνος ο ανοιξιάτικος "θούριος" - από άλλη γιορτή αυτός αλλά κατάλληλος για την περίσταση - τον οποίο θυμάσαι από τα παιδικά σου χρόνια: "όλη η δόξα όλη η χάρη άγια μέρα ξημερώνει...". Έτσι ξημέρωσε σήμερα ανήμερα των Θεοφανείων - με αυτή την λαμπερή εικόνα - στην Άνδρο σήμερα το πρωί (φωτ. Εν Άνδρω).    Η πρώτη εικόνα στον Νειμποριό το πανέμορφο καϊκάκι που έφευγε για τον αγιασμό στις Στενιές. Όλη η ναυτική Άνδρος σήμερα αγιάζει τα νερά. Αγιασμός στο Γαύριο, στο Μπατσί, στο Κόρθι, στις Στενιές... Το Εν Άνδρω θα καλύψει σήμερα δύο από αυτους τους αγιασμούς. Στη Χώρα και στο Κόρθι χάρη στους ανταποκριτές του (φωτ. Εν Άνδρω).  Η δεύτερη εικόνα ένα υπέροχο παραδοσιακό καϊκί που έφτασε με τα πρώτα στην Αγία Θαλασσινή. Ήταν μια απόλαυση να το βλέπεις να έρχεται μέσα στην απέραντη γαλήνη της μέρας και της ακύμαντης θάλασσας (φωτ. Εν Άνδρω).  Μαζί με ένα πανέμορφο βαρκάκι και ένα κλασικό σκάφος έδεσαν όλα μαζί και σχημάτισαν ένα Π για να πέσει στη μέση ο σταυρός (φωτ. Εν Άνδρω).   Από τους πρώτους και οι κύκνοι του Νειμποριού. Όλη η οικογένεια παρούσα. Είδε κάσμο στην Αγία Θαλασσινή και σκέφτηκαν "δεν πεταγόμαστε μέχρι εκεί όλο και κάποιος θα έχει κανένα κουλούρι. Στη χειρότερη περίπτωση πάμε για βόλτα". Και ήρθαν για βόλτα γιατί κουλούρι γιόκ τέτοια πρωινή ώρα... (φωτ. Εν Άνδρω). Μετά άρχισαν να φτάνουν εν πομπή οι τρεις εκκλησιες της Χώρας. Πρώτη-πρώτη φυσικά η μπάντα της φιλαρμονικής. Πανταχού παρούσα. Και πάντα να δίνει το τόνο και τον βηματισμό στις πομπές (φωτ. Εν Άνδρω).  Μετά οι ιερείς των τριών εκκλησίων (φωτ. Εν Άνδρω).  Μετά οι επίσημοι. Δήμαρχος, αντιδήμαρχοι, λιμενάρχης κλπ. Κι ανάμεσα τους ο πάντα σεμνός κι αγαπητός Κώστας Λουκίσας με τα περιστέρια για την περίσταση. Ως γνωστό στα Θεοφανεια απαραίτητα για τον συμβολισμό της μέρας τα περιστέρια... (φωτ. Εν Άνδρω).  Παρόντες και οι βουτηχτές της μέρας. Τους θυμόμαστε πάντα εκεί. Όχι μόνο σήμερα που η μέρα ήταν λαμπερή. Αλλά και με καιρούς άσχημους. Να βουτάνε με θυέλλα και χιόνια. Μιλάμε για πολύ κουράγιο (φωτ. Εν Άνδρω).   Την ώρα που βούταγαν για τον σταυρό ήταν τόσοι πολλοί αυτοί που φωτογράφιζαν που μερικοί κόντεψαν να βουτήξουν κι αυτοί με την κάμερα σε  μια προσπάθεια για την εντυπωσιακότερη λήψη. Αποδεχτείτε από την μεριά μας τούτη την μακρινή λήψη γιατί τόσα μπορούσαμε (φωτ. Εν Άνδρω). Το παράδοξο της υπόθεσης είναι πως έκαναν κάποια λεπτά και αργετά μακροβούτια για να βρουν τον σταυρό που πέταξε με δύναμη ο παπα-Μιχάλης της Θεοσκεπάστου. Εδώ όπως βλέπετε ψάχνουν και δεν τον βρίσκουν. Τείκά κάποιος τον βρήκε... (φωτ. Εν Άνδρω).  Κάπου εκεί η σεμνή τελετή σχόλασε. Το αστείο είναι πως πρώτοι-πρώτοι έφυγαν οι κύκνοι - όπως βλέπετε και στην φωτογραφία. Μετα ακολουθήσαμε οι υπόλοιποι  Και του χρόνου και καλή χρονιά σε όλους (φωτ. Εν Άνδρω) "ΕΝ ΑΝΔΡΩ"                                          

  Πέρασε χτες το πρώτο πλοίο της νέας χρονιάς από τα λιμάνια της Άνδρου και της Τήνου. Η διαφορά στην υποδοχή όσο η μέρα με τη νύχτα. Στην Άνδρο αδιαφορία στην Τήνο καλωσορίσματα. Εμείς έχουμε μεγάλη ναυτική παράδοση, αυτοί δεν έχουν. Μήπως κάποι ξέχασαν έθιμα και παραδόσεις; Η διαπίστωση και το ρεπορτάζ που ακολουθούν, δεν είναι ιδιαίτερα τιμητικά για την Άνδρο και την κοινωνία του νησιού γενικότερα. «Καυτηριάζει» την αδιαφορία και τις αντιλήψεις που επικρατούν, οι οποίες είναι - στην εποχή μας - εκ διαμέτρου αντίθετες με την ιστορία και τις παραδόσεις του τόπου.

Λειβάδια Άνδρου. Στη φωτογραφία το Πέρα Χωριό. Τα Λειβάδια είναι ένα από τα τελευταία χωριά της Άνδρου που διατηρείται το έθιμο της "πρωτοχρονιάτικης χαιρετούρας". Ίσως το μοναδικό που διατηρείται σε τέτοια έκταση. Κι αυτό γιατί έχει ακόμα πολλούς κατοίκους που ζουν όλοχρονίς στο νησί. Ο λόγος είναι η κοντινή απόσταση από την Χώρα. Μόλις ένα χιλιόμετρα. Έτσι πολλοί είναι αυτοί - πέρα από τους Λειβαδιανούς - που έφτιαξαν ωραία σπίτια στους πανέμορφους μπαξέδες των Λειβαδίων. Το χωριό χωρίζεται στη μέση από τον "Μεγάλο Ποταμό". Έτσι έχουμε το Μέσα Χωριό και το Πέρα Χωριό. Μέχρι να καλύψουν οι παρέες όλα τα ανοιχτά σπίτια περνά όλη η μέρα της πρωτοχρονιάς... (φωτ. Εν Άνδρω).

  Ήταν για ακόμα μια χρονιά το πρωτοχρονιάτικό πάρτι της Άνδρου. Στο "Σουέλ" στο Νειμποριό. Σε μια άδεια παραλία και σε ένα άδειο λιμάνι. Ο δρόμος όμως σε προϊδέαζε. Δεκάδες αυτοκίνητα. Από το "Θέρος" μέχρι του Στυλιανού: μια απόσταση 200 μέτρων.. Δεκάδες αυτοκίνητα και μερικά μηχανάκια. Που ήταν άραγε όλοι αυτοί; Μα φυσικά στο "Σουέλ", στου Γιάννη Χαλά, στο Νειμποριό. Πάνω από 10 χρόνια στέκι όλο τον χρόνο των νέων (κι όχι μόνο) της Άνδρου (φωτ. Εν Άνδρω).

  Ήταν μια παράξενη βραδιά στην εναλλαγή του χρόνου. Ξεκίνησε με ένα ολόλαμπρο φεγγάρι να παίζει με τα σύννεφα και φωτίζει με το ψυχρό ασημένιο φως του τον ουρανό και το πέλαγος. Τα σύννεφα έδιναν μια δραματικότητα στο σκηνικό. Δεν ήταν πανσέληνος, αλλά φώτιζε σαν πανσέληνος το νυχτερινό τοπίο. Κατω η Χώρα φωτισμένη και ήσυχη "ταξίδευε" από την μια χρονιά στην άλλη, από την μια ζωή στην άλλη. Πόσες τέτοιες νύχτες μπορεί να δει κανείς παραμονή πρωτοχρονιάς στη ζωή του; Όχι πολλές. Και όχι παντού. Η Άνδρος, το βορειότερο νησί ενός από τα ωραιότερα αρχιπελάγη του κόσμου γαλήνια, ησυχη, μακρινή και μόνη πέρασε - μετά από δύομιση ώρες από την παραπάνω φωτογραφία - ανεπαίσθητα από το 2017 στο 2018 (φωτ. Εν Άνδρω). 

Αρχιμηνιλα κι αρχιχρονιά. Η κομπανία του παραδοσιακού μουσικού Τραινταφυλάκη από τους Κατακαλαίους μπροστά στο Γηροκομείο της Άνδρου όπου είπε τα κάλαντα για τους γέροντες του νησιού (φωτ. Εν Άνδρω).