Εν Άνδρω

Γράφει ο Νότης Μαρτάκης

 

Λίγο χιούμορ και αρκετή περίσκεψη είναι το password για να αντιμετωπίσει κανείς το απύθμενο της ανθρώπινης άγνοιας στα κοινωνικά δίκτυα της σήμερον.

(ΣΗΜΕΙΩΣΗ ΕΝ ΑΝΔΡΩ: Toν Νότη Μαρτάκη τον γνώρισα πριν πολλά χρόνια (1993) στο γραφείο τύπου της Προεδρίας της Δημοκρατίας όταν ήταν πρόεδρος ο Κωνσταντίνος Καραμανλής. Ήμουν Υπεύθυνος Τηλεοπτικής Έρευνας στην ΕΡΤ κι εκπρόσωπος της Ελλάδος στο Ερευνητικό Τμήμα της EBU (Γενεύη). Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, παρά το προχωρημένο της ηλικίας του, ήθελε να μάθει τα της Τηλεθέασης. Και με έστειλαν να του εξηγήσω. Ο Μαρτάκης ήταν ο άνθρωπος που ανέλαβε να μεταφέρει στον Πρόεδρο τις εξηγήσεις μου. Χρόνια αργότερα ξανασυναντηθήκαμε τυχαία στο Εν Άνδρω όταν άρχισε να στέλνει κείμενα για τον Τουρισμό στον ιστότοπο μας.

Στις 4/6 έστειλε ένα χιουμοριστικό κείμενο με θέμα "ΤΗΛΕ-ΦΟΝΙΚΕΣ ΑΡΡΥΘΜΙΕΣ ή η κλήση σας προωθείται", που δημοσιεύσαμε και αναφερόταν σε άκαρπες κλήσεις του προς τον δήμαρχο Άνδρου. Δέχτηκε από φίλη του δημάρχου καταιγίδα σχολίων για να τον δικαιολογήσει. Σήμερα επανέρχεται και διαπραγματεύεται με μετριοπάθεια, γνώση και περίσκεψη την απύθμενη άγνοια ανθρώπων που έχουν ακλόνητες πεποιθήσεις και σχολιάζουν οτιδήποτε στα social media. Το κείμενο του αποτελεί ένα δοκίμια κατανόησης του ανθρώπινου ψυχισμού όπως αυτός αποτυπώνεται συχνά στα κοινωνικά δίκτυα της σήμερον.)

ΠΡΩΤΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Το φαινόμενο Dunning-Kruger αναφέρεται στις προκαταλήψεις ανειδίκευτων ατόμων που πάσχουν που αξιολογούν λανθασμένα τις γνωστικές τους ικανότητες θεωρώντας τες πολύ υψηλότερα από ό, τι πραγματικά είναι. Οι Dunning και Kruger απέδωσαν αυτή την γνωστική προκατάληψη στην αδυναμία των ανειδίκευτων να αναγνωρίσουν τις ανεπάρκειες τους και να αξιολογήσουν σωστά τις ανικανότητές τους.

Η έρευνα δημοσιεύθηκε υπό τον τίτλο «Unskilled and Unaware of It: How Difficulties in Recognizing One’s Own Incompetence Lead to Inflated Self-Assessments. Ή σε ελεύθερη μετάφραση: «Οι άνθρωποι τείνουν να υπερεκτιμούν τις ικανότητές τους σε πολλούς κοινωνικούς και διανοητικούς τομείς».

Οι συγγραφείς θεωρούν πως «αυτή η υπερεκτίμηση συμβαίνει επειδή οι άνθρωποι που έχουν περιορισμένες ικανότητες όχι μόνο διατυπώνουν εσφαλμένα συμπεράσματα και κάνουν εσφαλμένες επιλογές, αλλά οι περιορισμένες ικανότητές τους τούς στερούν την ικανότητα να το συνειδητοποιήσουν».

ΔΕΥΤΕΡΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Η ανάδειξη της σύγχρονης ηλεκτρονικής τεχνολογίας βελτίωσε μεν την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων, αποκάλυψε όμως, ταυτόχρονα, τις γνωστικές αδυναμίες κάποιων που βρήκαν διέξοδο στη διεκδίκηση λόγου και ρόλου μέσω των κοινωνικών δικτύων στα κοινά. Κάποιοι χαρακτήρισαν το φαινόμενο ως clicktivism που μεταφράζεται ως ακτιβισμός των κλίκ. Θα πρόσθετα ότι όλο αυτό αποτελεί την ιντερνετική κουλτούρα της σύγχρονης κοινωνίας που, για να είμαστε δίκαιοι, δεν αποτελεί μόνο ελληνικό παράδοξο.

ΤΡΙΤΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Στο παρελθόν κάποιοι θέλησαν να εξηγήσουν την ανθρώπινη συμπεριφορά με το βαθυστόχαστο γνωμικό του Λέοντος Τολστόι που λέει: « «Ο άνθρωπος μοιάζει με ένα κλάσμα όπου ο αριθμητής είναι ο πραγματικός εαυτός του και ο παρονομαστής η ιδέα που έχει αυτός για τον εαυτό του. Όσο μεγαλύτερος ο παρονομαστής (η ιδέα που έχει για τον εαυτό του), τόσο μικρότερη η αξία του κλάσματος. Και όσο ο παρονομαστής (η ιδέα προς εαυτόν) διογκώνεται προς το άπειρο, τόσο το κλάσμα τείνει προς το μηδέν».

ΤΕΛΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Σήμερα, δύο δεκαετίες μετά τη δημοσίευση της έρευνας των Dunning και Kruger και πάνω από 100 χρόνια από την διατύπωση του αξιώματος του Λέοντος Τολστόι αρκεί μια περιήγηση στα κοινωνικά δίκτυα για να βρούμε ομάδες ανθρώπων με ελάχιστες έως μηδενικές γνώσεις να γράφουν γύρω από θέματα που δεν έχουν ιδέα και να βγάζουν συμπεράσματα με ακλόνητη αυτοπεποίθηση με τα οποία γελά όποιος γνωρίζει τα βασικά. Η σιγουριά αυτών των ανθρώπων είναι τόσο τεράστια όσο τεράστια είναι και η άγνοιά τους για τα θέματα που επιχειρούν να μιλήσουν…