Εν Άνδρω

ΓΡΑΦΕΙ Ο  ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΗΣ

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ

Η τρικυμία που επικρατεί στις ακτοπλοϊκές και ναυτιλιακές εταιρείες σε όλο τον κόσμο, και δη στην Ευρώπη, σχετικά με τη μεταφορά ηλεκτρικών και υβριδικών οχημάτων έχει φτάσει και στην Ελλάδα. Με ορισμένες ναυτιλιακές να αρνούνται να μεταφέρουν ηλεκτρικά αυτοκίνητα (Electric Vehicles - EV), ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός (International Maritime Organization - ΙΜΟ) μελετά την κοινή γραμμή που θα κρατήσει, ενώ οι ελληνικές ακτοπλοϊκές, τουλάχιστον προσώρας, επιτρέπουν τη μεταφορά ηλεκτρικών και υβριδικών αυτοκινήτων, αρκεί να μην έχουν βλάβη και να μην είναι ασυνόδευτα.

Με δεδομένο ότι τα οχήματα μηδενικών εκπομπών ρύπων είναι το αναπόφευκτο μέλλον της αυτοκίνησης, ποιο είναι το πρόβλημα που επικαλούνται οι ναυτιλιακές εταιρείες; Το ζήτημα έχει προκύψει από καταστροφικές πυρκαγιές οι οποίες προέκυψαν σε πλοία μεταφοράς αυτοκινήτων και ανέδειξαν ένα σημαντικό ζήτημα: παρότι δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία που να συνδέουν τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα με αυξημένο κίνδυνο πυρκαγιάς, αυτό που είναι αδιαμφισβήτητο είναι το γεγονός ότι, όταν ξεσπάσει μια τέτοια πυρκαγιά, ο τρόπος αντιμετώπισής της είναι πολύ πιο διαφορετικός και πιο δύσκολος. Οι περισσότερες ναυτιλιακές προσανατολίζονται σε επανασχεδιασμό των πλοίων τους (με δημιουργία ειδικών χώρων για τα ηλεκτρικά και απομόνωσή τους από τους χώρους που έχουν εγγύτητα με τους επιβάτες) και αλλαγή των μέτρων εντοπισμού και αντιμετώπισης πυρκαγιάς εν πλω.

Η ελληνική εγκύκλιος

Στην Ελλάδα το υπουργείο Ναυτιλίας, με σκοπό να αντιμετωπίσει το θέμα που έχει προκληθεί, εξέδωσε στις 14 Νοεμβρίου εγκύκλιο εν είδει σύστασης με θέμα «Επιπρόσθετα μέτρα κατά τη μεταφορά οχημάτων χρήσης εναλλακτικών καυσίμων (AFVs) με Ε/Γ-Ο/Γ πλοία», την οποία έχουν ήδη θέσει σε ισχύ οι ακτοπλοϊκές που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας. Με βάση την εγκύκλιο και για να περιοριστεί ο κίνδυνος καταστροφικής πυρκαγιάς και έκλυσης τοξικών αερίων (από τις μπαταρίες ιόντων λιθίου που φέρουν τα ηλεκτρικά και υβριδικά αυτοκίνητα) τα πλοία πλέον δεν μεταφέρουν ως ασυνόδευτα οχήματα εναλλακτικού καυσίμου (Alternative Fuel Vehicle - AFV), δηλαδή υβριδικά και αμιγώς ηλεκτρικά αυτοκίνητα που φέρουν μπαταρίες και οχήματα που χρησιμοποιούν υγροποιημένα και συμπιεσμένα αέρια καύσιμα, όπως υγραέριο ή φυσικό αέριο. Και ενώ υπό νορμάλ συνθήκες κάποιος θα πρέπει να συνοδεύει το ηλεκτρικό αυτοκίνητο, τα πλοία δεν μεταφέρουν καθόλου AFVs τα οποία έχουν βλάβη στις μπαταρίες ή στα συστήματα τροφοδοσίας και τις δεξαμενές τους, εάν αυτά δεν έχουν αφαιρεθεί. Μάλιστα, οι κάτοχοι των οχημάτων αυτών βαρύνονται αποκλειστικά με την ευθύνη για τη διασφάλιση ότι στο όχημα δεν υφίσταται κάποια από τις παραπάνω βλάβες ή ζημιές. Επιπλέον, στα αυτοκίνητα αυτά, κατόπιν της εισόδου τους στο πλοίο, τοποθετείται ειδική σήμανση στο παρμπρίζ - ένα πράσινο ταμπελάκι με την ένδειξη EV. 

Αυτό στην πράξη δεν σημαίνει μόνο ότι επιβαρύνονται οι εταιρείες ενοικίασης αυτοκινήτων και οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις οι οποίες μετέφεραν ασυνόδευτα τους στόλους των οχημάτων τους. Αλλά και ότι οι ιδιώτες κάτοχοι ηλεκτρικών αυτοκινήτων δεν έχουν τη δυνατότητα να τα στείλουν από τα νησιά στις κεντρικές αντιπροσωπείες για εξειδικευμένες εργασίες (π.χ. αναβαθμίσεις λογισμικών) οι οποίες είναι απαραίτητες για κάποιες μάρκες. Είναι όμως αυτή ολόκληρη η ιστορία; 

Το πραγματικό ζήτημα για τις ναυτιλιακές, εκτός του ρίσκου που θεωρούν ότι αναλαμβάνουν μεταφέροντας ηλεκτρικά αυτοκίνητα για τα οποία δεν έχουν λάβει τα απαραίτητα μέτρα πυροπροστασίας, είναι ότι πληρώνουν ακριβότερα ασφάλιστρα γι’ αυτά. Σύμφωνα με παράγοντες της ασφαλιστικής αγοράς, το κόστος ασφάλισης ενός ηλεκτρικού αυτοκινήτου που μεταφέρεται διά θαλάσσης είναι μιάμιση φορά ακριβότερο από ένα αντίστοιχου συμβατικού καυσίμου. Σε αυτό, καθώς και στον προβληματισμό των ναυτιλιακών ανά τον κόσμο που ζητούν από τον ΙΜΟ να αναλάβει δράση ορίζοντας ένα σαφές πλαίσιο για τη μεταφορά τέτοιων οχημάτων, έχει οδηγήσει μια σειρά περιστατικών που έγιναν τα τελευταία χρόνια προκαλώντας ναυάγια και ζημίες εκατομμυρίων αλλά και κοστίζοντας σε ανθρώπινες ζωές. Αρχικά, υπάρχει φόβος για την αυτανάφλεξη μπαταριών.

Στην περίπτωση του τελευταίου πλοίου που τυλίχθηκε στις φλόγες, υπάρχει μαρτυρία που αναφέρει ότι η φωτιά ξεκίνησε από ένα ηλεκτρικό όχημα. Στη θεωρία, θα μπορούσε να συμβεί αυτό, καθώς οι μπαταρίες λιθίου των ηλεκτρικών αυτοκινήτων περιέχουν ένα εύφλεκτο υγρό και μπορεί να αναφλεγούν αν είναι υπερφορτισμένες, αν υπάρχει κατασκευαστικό ελάττωμα ή υφίστανται υψηλές θερμοκρασίες.

Γι’ αυτόν τον λόγο στις γραμμές της Κορσικής οι ακτοπλοϊκές δεν επιβιβάζουν ηλεκτρικά αυτοκίνητα αν η μπαταρία τους είναι φορτισμένη άνω του 30% προκειμένου να αποτρέψουν την περίπτωση εκδήλωσης πυρκαγιάς που μπορεί να προκύψει από τη θερμική διαρροή μπαταριών (όταν η φόρτιση είναι κάτω από 50% η κυτταρική χημεία θεωρείται πιο σταθερή και έχει μικρότερο κίνδυνο ανάφλεξης). Αυτή είναι και οδηγία της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Ασφάλειας Ναυσιπλοΐας (European Maritime Safety Agency - EMSA), η οποία συστήνει και ταυτοποίηση των αυτοκινήτων ανάλογα με το καύσιμο που χρησιμοποιούν με αυτοκόλλητα στα παρμπρίζ ώστε να εντοπίζονται ταχύτερα σε περίπτωση φωτιάς.