Εν Άνδρω

Γράφει ο Μάριος Μπέγζος 

π. Κοσμήτορας Θεολογικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών

Συγγραφέας του βιβλίου: Ισλαμικά. Ακοή και Υπακοή, Εκδ Λειμών 2024

 

Ξεκινώ την παρέμβαση μου στην ιστοσελίδα του Εν Άνδρω με δύο διαπιστώσεις: ο Σάχης τυράννησε με τον τρόπο του το Ιράν επί 20 συναπτά έτη κι ο Χομεϊνί για κοντά 50 χρόνια συνεχώς με τον δικό του τρόπο.

Αναλυτικά, τον καιρό του Σάχη το Ιράν ζούσε αυταρχικά εκκοσμικευόμενο, εκσυγχρονισμένο, εκβιομηχανιζόμενο, με διαχωρισμό θρησκείας - πολιτικής, αστικοποιούμενο με ικανοποιητικούς ρυθμούς, με ελευθερία στις γυναίκες. Επί των ημερών του Χομεϊνί – εδώ και κοντά μισό αιώνα - το Ιράν ανακηρύχθηκε θεοκρατικό καθεστώς με υποταγή της πολιτικής στην θρησκεία και μάλιστα όχι μόνο σε μια θρησκεία, το Ισλάμ, αλλά σε μια αιρετική σέκτα, τους σιίτες μουσουλμάνους, υπερορθόδοξους, φανατισμένους συντηρητικούς κι ακραίους φονταμενταλιστές, που εχθρεύονται τον δυτικό εκσυγχρονισμό, τον εξευρωπαϊσμό, το Ισραήλ (έχουν βάλει στο σύνταγμα τους την καταστροφή του!) και τον Διαφωτισμό μαζί με τον ανθρωπισμό.

Ένα βήμα εμπρός και δύο βήματα συνέβη το 1979 με την βίαιη επιβολή του φανατικού Ισλάμ στο Ιράν. Ανατράπηκε το δυτικότροπο καθεστώς του Σάχη, για λίγους μήνες υπήρξε μια κοσμική δημοκρατία με τον Μπανί Σαντρ πριν επιβληθεί ολοκληρωτικά το ακραίο και φανατικό καθεστώς των μουλάδων. Τα ανθρώπινα δικαιώματα απαγορεύτηκαν και καταδιώχθηκαν απηνώς. Οι εκτελέσεις δεκάδων χιλιάδων αντιφρονούντων έγινε καθημερινότητα.

Το γυναικείο φύλο υπέστη ταπεινώσεις απερίγραπτες, από μαστιγώσεις και βασανιστήρια  μέχρι φυλακίσεις κι αποκεφαλισμούς χάρη στην θρησκευτική αστυνομία των "Φρουρών της Επανάστασης", δίκην Ερυθροφρουρών του Πολ Ποτ ή σαν την Ιερά Εξέταση στον Μεσαίωνα και τον Καλβίνο της Γενεύης στον 16ο αιώνα. Θα ήταν γελοίο, αν δεν ήταν φρικτό, αυτό το ισλαμιστικό συνονθύλευμα που επιβλήθηκε στο Ιράν: από τον γυναικείο φερετζέ μέχρι τον ανδρικό ενδυματολογικό κώδικα άνευ γραβάτας, από την υποχρεωτική δημόσια νηστεία του Ραμαζανιού μέχρι τα φανατισμένα κηρύγματα της Παρασκευής προσευχής.

Η Δύση κι όλη η υφήλιος απειλήθηκαν από τους φανατικούς ισλαμιστές που πανηγύρισαν τις σφαγές για τα σκίτσα του Μωάμεθ στην Ευρώπη, τις μαζικές εκτελέσεις στους Δίδυμους Πύργους, τη σφαγή στο Μπακλατάν και τόσα άλλα φρικώδη εγκλήματα. Τέθηκε ανοικτά το δίλημμα "διαφωτισμός ή βαρβαρότητα". Και το καθεστώς των μουλάδων επέλεξε την βαρβαρότητα…

Για την προάσπιση της ελευθερίας, που είναι η ανθρωπιά απέναντι στην ακραία καταπίεση, που όμοια της ελάχιστες φορές έχει γνωρίσει ο κόσμος σε τόσο επιθετική μορφή, θεωρώ πως επιβάλλεται η χρήση κάθε μέσου: από τον άοπλο λόγο μέχρι τον ένοπλο αγώνα εναντίον αυτού του απίστευτου καθεστώτος. 

Γράφω τα παραπάνω γιατί έζησα αυτοπροσώπως το Ιράν στις δύο μεγάλες και εντελώς διαφορετικές στιγμές του. Το 1978 βρέθηκα λόγω ενός ακαδημαϊκού συνεδρίου στην Τεχεράνη λίγους μήνες πριν εκπνεύσει το καθεστώς Σάχη. Το 1993 επισκέφθηκα πάλι για τους ίδιους λόγους την περσική πρωτεύουσα υπό το ισλαμιστικό καθεστώς πλέον. 

Η σύγκριση των δύο καθεστώτων μέσα σε 15 χρόνια (Σάχης 1978 & Χομεϊνί 1993) έμοιαζε με σύγκρουση πολιτισμών (Clash of Civilizations). Η αυτοκρατορική Περσία του 1978 και το ισλαμιστικό Ιράν του 1993 υπήρξαν δύο εντελώς διαφορετικοί και εντελώς αποκλίνοντες κόσμοι: αυταρχικός αστικός εκσυγχρονισμός – θρησκευτικός αναχρονισμός, κοσμική κοινωνία με ελευθερία των γυναικών - ανελευθερία με αυταρχική τάξη, καχεκτική δημοκρατία απέναντι στην τυραννική θεοκρατία για γυναίκες και άνδρες. 

Μερικά περιστατικά αρκούν για να γίνει κατανοητό το καθεστώς των μουλάδων. Στην πτήση Αθηνών-Τεχεράνης το 1993 με συνοδεία των Φρουρών της Επανάστασης δίκην Ερυθροφρουρών επιβαλλόταν η μαντίλα σε όλες τις γυναίκες , μουσουλμάνες και μη, ελεγχόταν με τρόπο απειλητικό αν εξείχε τούφα από γυναικεία μαλλιά, όπως επίσης στην είσοδο του ξενοδοχείου ο αστυνομικός έλεγχε την ίδια λεπτομέρεια. Τα παντρεμένα ζευγάρια όλων, ακόμα και των αλλοδαπών δυτικών τουριστών,  απαγορευόταν να κοιμηθούν στο ίδιο δωμάτιο για λόγους ισλαμικής ηθικής.

Οι μαυροφορεμένες καλυμμένες γυναίκες συνωστίζονταν μακριά από τους άνδρες σε μια απόμερη γωνία του σαλονιού ή της τραπεζαρίας του πεντάστερου καταλύματος πρώην Χίλτον Τεχεράνης μετονομασμένο περσικά. Το οινόπνευμα απαγορευόταν αυστηρά κι οι αποσκευές ελέγχονταν σχολαστικά, ακόμα κι ο διπλωματικός σάκος της ελληνικής αποστολής που βρισκόταν εκεί με επίσημη κρατική πρόσκληση του Ιράν για την διεξαγωγή συνεδρίου ισλαμοχριστιανικού διαλόγου.

Η εικόνα των δημόσια κυκλοφορούντων ατόμων θύμιζε από τη μια γυναικείο μοναστήρι μαυροντυμένων θηλυκών σαν χήρες ή ορφανές και από την άλλη μοναστήρι ανδρών αυστηρά ντυμένων χωρίς γραβάτα και με κατεβασμένα μακρυμάνικα πουκάμισα για να μην φαίνονται γυμνά ή ημίγυμνα μέλη του σώματος (χέρια, πόδια)! Στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς χωρίζονταν οι άνδρες εμπρός κι οι γυναίκες με τα παιδιά τους πίσω όπως επέβαλλαν πινακίδες στα λεωφορεία. 

Η κάποτε κοσμική χώρα είχε καταντήσει αυστηρό και ακραία συντηρητικό μοναστήρι χωρίς μοναχούς – όλοι ήταν μοναχοί και μοναχές σε κάθε βήμα, σε κάθε δρόμο. Η θεοκρατία είχε αντικαταστήσει κάθε κοσμικότητα, η θεολογία του μεσαίωνα είχε υποκαταστήσει κάθε έκφανση κοσμικότητας ή υποτυπώδους δημοκρατίας σε κάθε πτυχή της καθημερινότητας.

Όλα αυτά είναι προσωπικά βιώματα των επανειλημμένων επισκέψεων μου στο Ιράν, από το 1993 μέχρι το 2003, για διαλόγους Ελλήνων θεολόγων και Ιρανών μουλάδων για την ανθρωπιστική αλληλεγγύη των θρησκειών. Διαλόγους που ουσιαστικά ήταν παράλληλοι μονόλογοι δύο κόσμων, που δεν είχαν τίποτα το κοινό. Η μόνη διαφορά μεταξύ 1993 και 2003, όταν ξαναβρέθηκα στο Ιράν, ήταν πως το 2003 επιτρεπόταν τα μαντήλια των γυναικών να μην είναι μόνο μαύρα, αλλά και χρωματιστά!!!

Περιττεύει κάθε αναφορά για εμάς το τι λένε κάποιοι στα δυτικά ΜΜΕ για το Ιράν, που κατά καιρούς το παρουσιάζουν είτε σαν «άξονα της αντίστασης» είτε σαν «αντίδραση στους σιωνιστές» και στους «εωσφόρους της Δύσης». Εμείς ξέρουμε τι είναι γιατί ζήσαμε κατ’ επανάληψη στις επισκέψεις μας την ακραία κοινωνική, πολιτική και φυλετική καταπίεση του. Υπήρξαμε αυτόπτες και αυτήκοοι μάρτυρες για όλα τα παραπάνω ακραία, παράξενα κι απάνθρωπα περιστατικά που προμνημονεύθηκαν. Αλλά θα συνεχίσουμε τις επεξηγήσεις μας σε επόμενο άρθρο μας...