Εν Άνδρω

Του ΔΙΑΜΑΝΤΗ ΜΠΑΣΑΝΤΗ

Ο Γκέστα Χέλνερ περπατά σκεφτικός στο μνημείο των Εβραίων στο Βερολίνο. 

Ένας σημαντικός φωτογράφος, ένας εξαιρετικός εικαστικός, που λάτρεψε την Άνδρο και της αφιέρωσε μεγάλο μέρος της ζωής του "έφυγε" από την ζωή χτες 28 Δεκεμβρίου 2023. Ο Γκέστα γεννήθηκε στο Μίνστερ της Γερμανίας το 1937. Ήταν γιός του ανθρωπιστή γιατρού Χανς Χέλνερ. Σπούδασε στην Ακαδημίας Φωτογραφικής Τέχνης και Γραφικών Τεχνών. Ολοκλήρωσε το Master φωτογραφίας και σπούδασε ζωγραφική με τον καθηγητή Bauhaus Fritz Winter. To 1962 ήρθε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε οριστικά δουλεύοντας ως φωτογράφος στο Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο ολοκληρώνοντας εκεί την καριέρα του μετά 25 χρόνια. 

Με τον Γκέστα το φθινόπωρο του 2012 στο μνημείο των Εβραίων στο Βερολίνο. Μια πρόσκληση που προέκυψε μετά την δημοσίευση μου για την έκθεση της Καϊρείου Βιβλιοθήκης το καλοκαίρι του 2012. 

Τον Gosta Hellner τον συνάντησα πρώτη φορά το 2012. Τότε η Καΐρειος Βιβλιοθήκη με πρόταση του αδριώτη καθηγητή και ακαδημαϊκού αρχαιολογίας έκανε έκθεση των αρχαιολογικών και άλλων φωτογραφιών του από την Ελλάδα που είχε αναγορεύσει σε δεύτερη πατρίδα του και ζούσε μόνιμα. Ο Hellner δεν ήταν Γερμανός στο ταπεραμέντο. Ήταν Έλληνας. Με την ζεστασιά του Έλληνα ενθουσιάστηκε από την παρουσίαση που έγραψα για την έκθεση της Καϊρείου και με κάλεσε στο Βερολίνο. Περάσαμε παρέα μια αλησμόνητη εβδομάδα. Με ξενάγησε με ιδιαίτερη συγκίνηση στο σπουδαίο αρχιτεκτονικό και καλλιτεχνικό ιστορικό μνημείο των Εβραίων που δημιουργήθηκε στο Βερολίνο μετά την ενοποίηση. 

Ο Γκέστα σε δύο στιγμές της ζωής που διέγραψε. Πίσω νεαρός με την φωτογραφική μηχανή στην μεταπολεμική Γερμανία. Μπροστά ο Γκέστα στην Άνδρο ποζάρει στην έκθεση που του αφιέρωσε ο Καΐρειος. 

Ο Γκέστα άνθρωπος συναισθηματικός, φιλοσοφημένος, μετρημένος, με ρωτούσε κατά την διάρκεια της παραμονής μου στο Βερολίνο για το πάθος μου με την φωτογραφία. Αυτός που είχε σπουδάσει φωτογραφία, που είχε διακριθεί σε αυτήν, που είχε διαγράψει μια σημαντική πορεία φωτογραφίζοντας τις ελληνικές αρχαιότητες, είχε αποσυρθεί πια και δεν φωτογράφιζε. Τον ενοχλούσε ο φωτογραφικός πληθωρισμός της έποχης. Ίσως ήταν και η απόσταση της ηλικίας. Ίσως η διαφορετική προσέγγιση, που τον οδηγούσε πια στην εικαστική δημιουργία. Κι όλο με ρώταγε: "τι θες και μου βγάζεις τόσες φωτογραφίες, τι θα τις κάνεις;" Χτες το απόγευμα με πήραν και μου είπαν το ξαφνικό και θλιβερό νέο: "πέθανε ο Γκέστα"!!! Οι σκέψεις σταμάτησαν ξαφνικά. Κι άρχισαν να περνάνε από το μυαλό μου... φωτογραφίες!...  

Ο Γκέστα διαβάζει στα ελληνικά το ευχαριστήριο του προς το ακροατήριο των εγκαινίων. Δίπλα του ο εξαιρετικός Μιχάλης Τιβέριος που ήταν ο ομιλητής στην παρουσίαση που έγινε. Φωτογραφία του 2012.

Φωτογραφίες με τον Γκέστα Χέλνερ στο Βερολίνο, φωτογραφίες από την έκθεση της Καϊρείου, που γνωριστήκαμε, φωτογραφίες στο μνημείο των Εβραίων, φωτογραφίες σε μια καταπληκτική μπυραρία που με πήγε στο Βερολίνο, φωτογραφίες από το σπίτι του στον Πιτροφό, που είναι το μουσείο των έργων του. Κάποτε είπαμε να φωτογραφίσει μια σειρά εξωκλήσια της Άνδρου, που αγαπούσε και να γράψω εγώ το κείμενο για το καθένα. Το σχέδιο ξεχάστηκε. Κι απλώς πηγαίναμε βόλτα στην Χώρα και στον Πιτροφό, που έζησε κι αγάπησε...

Ο Γκέστα μπροστά σε φωτογραφικές συνθέσεις του στην έκθεση της Καϊρείου...

 

Ο Γκέστα Χέλνερ με την Άννα Πετροπούλου στο σπίτι-μουσείο του Πιτροφού.

Ο Γκέστα στο σπίτι του στον Πιτροφό που το είχε μετατρέψει σε μουσείο της εικαστικής δημιουργίας του, που θέλησε να την χαρίσει στην αγαπημένη του Άνδρο για να εκτίθεται για πάντα. Για την ώρα υπάρχει μια πρόταση να δοθεί μια αίθουσα του Πολιτιστικού Κέντρου Γαυρίου και να εκτεθεί εκεί για πάντα. 

 

Ο Γκέστα στο μπαλκόνι του στον Πιτροφό...

Η σχέση του Γκέστα Χέλνερ με την Ελλάδα και την Άνδρο δεν είναι μόνο το έργο του. Είναι και η ζωή του. Έζησε από το 1962 στην Ελλάδα.  Την Άνδρο την "ανακάλυψε" to 1982. Αγόρασε ένα σπίτι κι έμενε για χρόνια στην Χώρα. Κάποια στιγμή το πούλησε κι αγόρασε ένα με κήπο στον Πιτροφό. Εκεί ασχολήθηκε τόσο με τα εικαστικά του όσο και με την κηπουρική. Ήταν παντρεμένος με την φιλόλογο Άννα Πετροπούλου με την οποία απέκτησε και μια κόρη, την Μυρτιά Χέλνερ, που είναι αρχαιολόγος - εικαστικός.  Η κηδεία του θα γίνει στην Ευαγγελική Εκκλησία της Αθήνας στην οδό Σίνα το Σάββατο 30/12/23 στις 11:00. Και η ταφή στο νεκροταφείο της Χώρας στην Άνδρο, που αγάπησε μέχρι το τέλος της ζωής του.