Του Διαμαντή Μπασαντή Αμόλοχος: 2021, γενική άποψη. "Ιστορία παλιά/ τελευταία φορά θα σου πω/ μην ψάχνεις τέλος κι αρχή, η φωτιά σου έχει σβήσει/ είμαι σ' άλλη εποχή..." τραγουδούν η Ελευθερία Αρβανιτάκη και ο Χρήστος Θηβαίος σε στίχους Απόστολου Δοξιάδη. Παλιά ιστορία αυτή του Αμόλοχου της Άνδρου. Κάποτε το μεγάλο κεφαλοχώρι της Βόρειας Άνδρου. Στα 300 μέτρα υψόμετρο. Το όνομα του έχει δύο εκδοχές: είτε από την λέξη «άμμος» οπότε γράφεται Αμμόλοχος είτε από την μολόχα που αφθονεί οπότε γράφεται Αμόλοχος. Ο άνθρωπος που ιστόρησε την διαδρομή του, ο πλοίαρχος Γιάννη Στ. Μαμάης (Αμολοχος, 1984) τον έγραψε Αμόλοχο. Στις εποχές της ακμής μετρούσε 600 οικογένειες, αφηγείται ο Γιάννης Τριδήμας. Στην απογραφή του 2011 καταγράφηκαν μόνο 41 κάτοικοι!!! Ιστορία παλιά, με αρχή και τέλος, του Μεγάλου Χωριού της Βόρειας Άνδρου. Η φωτιά που τον φώτισε ανήκει πια σ' άλλη εποχή. 

Έρευνα Ι..Π. – Άλκης Νειμποριός και Χώρα το 1900. Διακρίνονται μέρος της Χώρας και του λιμανιού, ο ταρσανάς στην παραλία, καθώς και τα Φάλικα και η Μονή Παναχράντου στους Γερακώνες. (Μια Άνδρος διαφορετική αυτή του 1900. Μια Άνδρος που ξεπροβάλλει από ΠΑΛΙΈς αναφορές και μοιάζει σαν παραμύθι. Έχουν περάσει 120 χρόνια από τότε. Μια άλλη Άνδρος ξεπροβάλλει μέσα από τις σελίδες του Οδηγού της Ελλάδος του 1900 και τις αναφορές της Βικιπαίδειας. Στον πολιτισμό, στη γεωργία, στο εμπόριο, στη ναυτιλία, στους οικισμούς στις αναφορές στα μοναστήρια και τις αρχαιότητες της. Ας την ταξιδέψουμε στην χαραυγή του νέου χρόνου μέσα από την έρευνα του συνεργάτη μας Ι.Π. - Άλκη και το ιστορικό φωτογραφικό υλικό που αλίευσε το Εν Άνδρω...)

Γράφει 0 Ι.Π. – Άλκης   Γαύριο 1900 Ας γνωρίσουμε την Άνδρο του 1900, φυλλομετρώντας τον Οδηγό της Ελλάδος του ΒΑΙΔΕΚΕΡ, με μια εκδρομή που ξεκινά από την Σύρο, στην οποία καταπλέουν σε 12 ώρες ατμόπλοια καθημερινά από Πειραιά! Ακόμη από εκεί τακτικά αποπλέουν για την Άνδρο, εκτός των ατμοπλοίων και ιστιοφόρα αντί 20-30 δρχ. την ημέρα για όποιον θέλει να γνωρίσει το νησί καλύτερα. Όμως δεν μπορεί να προγραμματίσει το ταξίδι του, διότι όλα εξαρτώνται από την κατεύθυνση και ένταση των ανέμων!

Γράφει ο Ι.Π. - Άλκης Τα προικιά της νύφης... Η προίκα  ήταν ένα σύνολο περιουσιακών στοιχείων  που μεταβίβαζαν πριν το γάμο, είτε η ίδια η νύφη, είτε οι συγγενείς της, στον γαμπρό. 

  Η αγγλική "παροικία" της Άνδρου στην πανέμορφη παραλία του Φελλού... (Ο "φανατικός αναγνώστης" μας "Ι.Π. - Άλκης"  έφτασε στην Άνδρο "παρασυρμένος" από κάτι Εγγλέζους φίλους" το 1997. Εδώ έφτιαξε ένα σπίτι για τα παιδιά. Και δεν μετάνιωσε ποτέ. Πριν λίγες μέρες έστειλε στο site μας ένα θερμό γράμμα και μια από τις ιστορίες της ζωής του. Δημοσιεύουμε το γράμμα αγάπης του για την Άνδρο και εκτίμησης προς την ιστοσελίδα μας.

  (Ο συνεργάτης μας Σ.Δ. έστειλε ένα εντυπωσιακό ιστορικό άρθρο αναδρομή - με αφορμή την ολοκλήρωση της δίκης της Χρυσής Αυγής - το οποίο δημοσιεύουμε μιας και αποτελεί ένα εξαιρετικό ιστορικό αφήγημα των κυριότερων πολιτικών δικών που έλαβαν χώρα στην Ελλάδα από το 1834 μέχρι το 2020- ΕΝ ΑΝΔΡΩ)

Ο φάρος του Γαυρίου φέρει τον αριθμό 8022 και κατασκευάστηκε το 1874 από την Γαλλική Εταιρεία Φάρων στο ακρωτήριο Καστρί στο καραβοστάσι ή αγκυροβόλιο του Γαυρίου. Είναι κατασκευασμένος από πέτρα. Απέχει από το λιμάνι του Γαυρίου 2,3km και για να πάει κάποιος μέχρι εκεί χρειάζεται 20 λεπτά περπάτημα. Ο φάρος λειτούργησε συστηματικά μέχρι το 1941 όπου και καταστράφηκε από τους Γερμανούς. Λειτούργησε πάλι μετά τον πόλεμο το 1945.

Της Μαργαρίτας Δρίτσα Καθηγήτριας Ανοικτού Πανεπιστημίου   Χώρα - 1840 (Συνεχίζουμε με επιλεγμένα αποσπάσματα από τις ταξιδιωτικές ιστορίες για την Άνδρο του 19ου αιώνα. Η επιμέλεια των αποσπασμάτων έγινε από το ιστορικό κείμενο της καθηγήτριας Μαργαρίτας Δρίτσας για τους αναγνώστες του Εν Ανδρω. Το κείμενο δημοσιεύθηκε σε βιβλίο, που έστειλε στο Εν Άνδρω η κ. Βασιλοπούλου, του ξενοδοχείου Παράδεισος. Οι πίνακες είναι όλοι του Άγγλου αξιωματικού του Bρετανικού Ναυτικού Αrthur Tower. Δημοσιεύθηκαν σε λεύκωμα που εξέδωσε η Καΐρειος Βιβλιοθήκη το 1987 με τίτλο The Tower Album - Δ. Μπασαντής).

Του Μανώλη Δημελλά   Το ΑΝΔΡΟΣ στο Νειμποριό στην Άνδρο (από το φωτογραφικό λεύκωμα ΑΡΟΔΟ) (Το σημερινό θέμα για το βαπόρι ΑΝΔΡΟΣ το σκέφτηκε ο εξαιρετικός συνεργάτης μας Σ.Δ. Το άρθρο έψαξε μετά και το βρήκε ο μεθοδικός ανδριώτης φίλος μας Δ.Τ. Η ιδέα ήταν να δώσουμε μια εικόνα της μεγάλης συνεισφοράς ενός παλαιού και σημαντικού ανδριώτη ακτοπλόου, του Νικόλαου Διαπούλη, από τους πρώτους που μεταπολεμικά στήριξε με το ΑΝΔΡΟΣ, αρχικά την Άνδρο και τις Κυκλάδες. Και στη συνέχεια με την επιχειρηματικότητα του άνοιξε τον δρόμο για τα Δωδεκάνησα. Σε εποχές μυθικές, σε εποχές που οι άνθρωποι μεταπολεμικά πάλευαν σκληρά στην Άνδρο και στα άλλα νησιά περιμένοντας να δουν ένα πλοίο για να επικοινωνήσουν με τον έξω κόσμο. Ο τίτλος του άρθρου δικός μας. Το εξαίρετο κείμενο του Μανώλη Δημελλά από την Δωδεκανήσια ιστοσελίδα Verena – ΕΝ ΑΝΔΡΩ)