Του Διαμαντή Μπασαντή Γκραβούρα Κάστρου του de Tournefort - 1717 (φωτ. Εν Άνδρω).   Μια φορά κι έναν καιρό, τότε που η Χώρα της Άνδρου λεγόταν Κάστρο η μικρή πόλη ήταν χτισμένη και οχυρωμένη στην μικρή χερσόνησο που καταλήγει σε ένα πρώτο νησάκι άδειο από κτίσμετα και σε ένα δεύτερο νησάκι που λεγόταν Μέσα Κάστρο. Στο ενδιάμεσο νησάκι ξεκίνησε το 1817 να χτίζεται η συνοικία της Ρίβας που σήμερα καταλήγει στην πλατεία σύμβολο της Άνδρου: την πλατεία του Αφανή Ναύτη. Η Χώρα/Κάστρο τέλειωνε εκεί που είναι σήμερα η οικία Ράλια και περιβαλλόταν από ένα τείχος για να προστατεύεται από την πειρατεία. Όλα αυτά μας τα αφηγείται η γκραβούρα του Γάλλου περιηγητή J.P. de Tournefort που απεικόνισε σε αυτή το 1717 το Κάστρο της Άνδρου και το Μέσα Κάστρο με τους δύο κόλπους του από μια θέση κάπου στο Υψηλού.

Του Δημήτρη Σταυρόπουλου   Δεκαετία 1950. Μεγάλη μέρα για το νησί φτάνει το καράβι μετά 19 ώρες από τον Πειραιά. ¨Όλοι κατεβαίνουν στην Πακούρα για να το υποδεχτούν. Πίσω διακρίνονται τα κατεστραμένα από τους Γερμανούς Εμπειρικαίικα της Πλακούρας.   Ξεφυλλίζοντας παλιά άλμπουμ με κιτρινισμένες φωτογραφίες, αποκαλύπτεται μπροστά σου μια άλλη Άνδρος. Η Άνδρος του χειμώνα (που έρχεται), με τις μεγάλες φουρτούνες, τους ανύπαρκτους μόλους και λιμενοβραχίονες, τα πελώρια κύματα να μπαίνουν μέσα στα σπίτια, την μοναξιά και την απομόνωση.

  Αναπαράσταση από ιταλική εφημερίδα της εποχής της φοβερής σύγκρουσης των δύο υπερωκεανίων στον Βόρειο Ατλαντικό  Η απήχηση που είχε το ρεπορτάζ με το κρουαζιερόπλοιο «Αστόρια», το οποίο πέρασε πολύ κοντά από τις ακτές της Άνδρου την νύχτα της Παρασκευής, με κατεύθυνση από την Σύρο στον Πειραιά, ήταν πολύ μεγάλη. Χιλιάδες αυτοί που το διάβασαν και εκατοντάδες που ζήτησαν πληροφορίες για το «τραγικό παρελθόν» του πορτογαλικού πλοίου, που πριν από 60 χρόνια ενεπλάκη σε πολύνεκρο ναυάγιο μετά από σύγκρουση με το υπερωκεάνιο  «Ανδρέα Ντόρια».

   Μια πανέμορφη φωτογραφία του ιστορικού πλοίου στο λιμάνι της Ερμούπολης. Ευχαριστούμε τον Αντώνη Σολάρη από την Σύρο που μας την έστειλε....  Χτες τη νύχτα την ώρα που μια μεγάλη καταιγίδα χτυπούσε τη δυτική Άνδρο, από το Γαύριο μέχρι το Απροβάτου, και ο αέρας και η βροχή λυσομανούσαν, ένα σκαρί - μοναδικό σε όλο τον κόσμο - (και από τα πιο παλιά που ταξιδεύουν ακόμα), περνούσε πολύ κοντά από τις ακτές της Άνδρου. Δυστυχώς η νύχτα και η καταιγίδα δεν επέτρεψε σε κανέναν να θαυμάσει την απαράμιλλη ομορφιά του ή ακόμα και το κατάφωτο πέρασμα του. Ίσως μόνο κάποιοι ψηλά από την Παλαιόπολη και το Απροβάτου να είδαν μακριά τα φώτα στα καταστρώματα του. Αλλά κανείς δεν φαντάστηκε ότι επρόκειτο για ένα πλοίο-θρύλο με θαλασσινή ιστορία περίπου… 70 ετών και με τραγικό παρελθόν.

Του Δημήτρη  Σταυρόπουλου Γαύριο Η Άνδρος όπως δεν την γνωρίσαμε. Το νησί όπως κάποιοι ακόμα το θυμούνται. Στιγμές από το χθες. Γλυκές αναμνήσεις, άλλων χρόνων και άλλων εποχών. Τότε που όλα ήταν διαφορετικά και οι άνθρωποι το ίδιο. Ασπρόμαυρα ενσταντανέ, ξεθωριασμένα από τον χρόνο, κρατάνε ωστόσο ζωντανές τις μνήμες της καθημερινής ζωής μιας άλλης εποχής ,που πέρασε και πάει…

Του Δημήτρη  Σταυρόπουλου Τα λεωφορεία του ΚΤΕΛ το 1940 Σκαλίζοντας πρόσφατα-για άσχετο λόγο- κάποια αρχεία, έπεσα πάνω σ ένα «θησαυρό» πληροφοριών που αφορούν την Άνδρο. Το υλικό μπορεί να μην έχει ιδιαίτερη ιστορική αξία, αλλά είναι εντυπωσιακό από συναισθηματικής και κοινωνικής πλευράς, γιατί φωτίζει και σκιαγραφεί, μια σκληρή και σκοτεινή εποχή: την περίοδο της Κατοχής. Οι περισσότεροι που έζησαν εκείνα τα «πέτρινα χρόνια» στο νησί ,έχουν φύγει πια. Οι μνήμες έχουν ξεθωριάσει και όλοι εμείς, γνωρίζουμε ελάχιστα,  από κάποιες περιγραφές και διηγήσεις από στόμα σε στόμα.

  Το ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ Ήταν ένα από τα τραγικά ναυάγια που έγιναν στον ελλάδικό χώρο. Ήταν και τα τραγικότερα της Άνδρου. Το πλοίο βουλιάξε με δραματικό τρόπο στις 23 Φεβρουαρίου 1983 χρόνια στον Κάβο Ντόρο. Από τότε δεν είχε εντοπιστεί στο βυθό. Στο πρόσφατο βιβλίο των Θωκταρίδη-Μπιλίρη που παουσιάστηκε στην Άνδρο συμπεριλήφθηκε μόνο τα κειμενα από το αφιέρωμα του Εν Άνδρω για τα 33 χρόνια από την μέρα που βούλιαξε. Το υλικό του αφιερώματος του Εν Άνδρω που μας έδωσε τον Φεβρουάριο 2016 ο ερευνητής Αντώνης Λαζαρής και αφορουσε τον αντίκτυπο εκείνη την εποχή δημοσιεύτηκε από εμάς και αναδημοσιεύθηκε στο ίντερνετ (δυστυχώς χωρίς το όνομα του ερευνητη και την πηγή - έτσι έκριναν ορισμένες). Τον Ιούνιο του 2016 ο ειδικός στις καταδύσες Αντώνης Γκράφας εντόπισε το ναυάγιο: το φωτογράφησε και το βιβτεοσκόπησε. Στο Εν Άνδρω το έστειλαν αναγνώστες μας από το Κόρθι για να το αναδημοσιεύσουμε. Κάτι που κανουμε με ιδιαιτερη χαρά μιας και ο κ. Γραφας πολύ ευγενικά σε καθε δημοσίευση του αναφέρει και ως πηγή το αφιέρωμα μας. Δείτε το παρακάτω βίντεο, Μπορεί να είναι λίγο μεγάλο για τα δεδομένα του ίντερντ αλλά είναι συγκλονιστικό. Ιδίως η σκηνή με το πάνω μέρος του πλοίου και τα διάσπαρτα βυτία με τα καύσιμα που ανατινάχτηκαν και βούλιαξαν το πλοίο... Το βίντεο του Αντώνη Γραφα για το ναυάγιο του ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ "Εν Άνδρω" 

Του Διαμαντή Μπασαντή   Ακάθιστος ύμνος στη Θεοσκέπαστη. Χώρα - 2016. Δύο εκκλησιές, δύο ιστορίες, μια λειτουργία, σ’ ένα νησί. Η Θεοσκέπαστη στη Χώρα, η Θεοσκέπαστη στο Κόρθι. Ο Ακάθιστος Ύμνος στην Άνδρο. Μια άλλη αίσθηση αυτή η ιστορική λειτουργία στις δύο γωνιές του νησιού. Στη Χώρα επισημότητα. Στο Κόρθι απλότητα. Και στις δύο το «τη Υπερμάχω»: ένας απόηχος ιστορίας. Μια στιγμή πίστης. Εκεί που ο απόηχος και η στιγμή μπλέκουν: ανάμεσα στην ιστορία και στην πίστη. Εκεί που η άνοιξη μπλέκει: ανάμεσα στην ανάσα της φύσης και στην δοξολογία της ζωής.  Πως να δοξάσει κανείς τη ζωή καλύτερα; Που μπορεί να ανασάνει η ψυχή ωραιότερα;

Του Αντώνη Λαζαρή   Το λιμάνι της Ραφήνας όπως ήταν μέχρι το 1979 Από τα μέσα της δεκαετίας του ’70 και μετά το λιμάνι της Ραφήνας μπαίνει σε μια νέα δυναμική εποχή. Η δρομολόγηση των επιβατηγών/οχηματαγωγών φέρνει μεγάλες αλλαγές στον τρόπο του ταξιδιού. Ο αριθμός των οχημάτων σταδιακά αυξάνεται. Από τη μία τα αυτοκίνητα των επιβατών, από την άλλη τα φορτηγά. Σύντομα, λοιπόν, το «Έλενα Π» και το «Άννα Λ» θα αποδειχθούν πολύ μικρά για τη μεταφορά των επιβατών και των οχημάτων. Η δρομολόγηση των πλοίων του Αυγουστή Πολέμη θα απογειώσει το λιμάνι της Ραφήνας και τη γραμμή Άνδρου-Τήνου-Μυκόνου. Η γραμμή εξελίσσεται σε Eldorado της Ελληνικής Ακτοπλοΐας.