Εν Άνδρω

Γράφει ο ΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΜΠΑΣΑΝΤΗΣ

ΚΟΣΣΗΣ: ΤΑΒΕΡΝΑ-ΑΓΡΟΚΤΗΜΑ

Η ΑΛΛΗ ΑΝΔΡΟΣ ξεκινά γεωγραφικά, οικονομικά, πολιτισμικά, από την διάσημη πέρα από τα όρια του νησιού, ταβέρνα του ΚΟΣΣΗ! Τι εστί Κόσης και πως μέσα σε 20-25 χρόνια κατέκτησε γαστρονομικά τις καρδιές χιλιάδων επισκεπτών της Άνδρου κι έγινε σημείο αναφοράς του νησιού και σήμα κατατεθέν της Βόρειας Άνδρου; Πως ένα αγρόκτημα-ταβέρνα, χωρίς ουσιαστική διαφήμιση μόνο με την ιδιότυπη ελληνική κουζίνα της κρεατοφαγίας του (κατσικάκι στη λαδόκολλα, αρνί, μοσχαρίσιες, μπιφτέκια) κατάφερε κι επέβαλε την παρουσία του γινόμενος must (όπως λένε στα ελληνικά των Αθηνών);

Πως γίνεται επισκέπτες όλων των ηλικιών, όλων των βαλαντίων, όλων των επιπέδων, που φτάνουν στην Άνδρο για 3 ή και 5 μέρες θεωρούν υποχρέωση τους μια γαστρονομική επίσκεψη στου Κόσση ανεβάζοντας σε πρωτόγνωρα επίπεδα τα νούμερα της ταβέρνας-αγρόκτημα; Απλώς να αναφέρουμε πως εφέτος το καλοκαίρι - μια χρονιά, που περίσσεψαν τα παράπονα για την τουριστική στασιμότητα του νησιού - ο Κόσσης έκανε ιστορικό ρεκόρ πελατών της εικοσαετίας! 

 

Οι αριθμοί των κουβέρ που πέτυχε ξεπερνούν τα όρια της Άνδρου. Πως λοιπόν ο Κόσσης σε ένα βόρειο κι απομακρυσμένο σημείο του νησιού - σχετικά δύσκολα προσεγγίσιμο - πετυχαίνει και αναδεικνύεται σε σημείο αναφοράς (landmark στα ιδιότυπα ελληνικά των Εξαρχείων και του Κολωνακίου) της Άνδρου; Οι απαντήσεις είναι απλές. Στηριζόμενος στην ελληνική παραδοσιακή ελληνική κουζίνα της αγροτικής Άνδρου! Τι ήταν η Άνδρος παραδοσιακά, πέρα από την μεγάλη ναυτική παράδοση της ναυτιλίας που κυριάρχησε και μεσουράνησε στην περιοχή της ναυτικής Χώρας από τον 19ο αιώνα; Ένα αγροτικό νησί. 

Ένα νησί που και στην γαστρονομία του κυριαρχούσαν τα αγροτικά προϊόντα. Τα προϊόντα της γης. Όχι της θάλασσας. Και ποιο ήταν τα γιορταστικό τραπέζι εδώ και αιώνες για τους απλούς αγρότες της Άνδρου; Τα ντόπια κρέατα από τα ζώα του νησιού: κατσικάκι, αρνί, μοσχάρια. Που υπήρχαν τα κοπάδια των αμνοεριφίων εδώ και αιώνες και που τα μοσχάρια και οι αγελάδες; Στα αγροκτήματα του νησιού. Αυτά τα αγροκτήματα σηματοδοτούνται από τα χιλιόμετρα ξερολιθιάς σε όλες τις πλαγιές της Άνδρου.  

Τι έπραξε ο παραδοσιακός κτηνοτρόφος Κόσσης εδώ και 20-25 χρόνια; Εγκατέστησε στο μεγάλο αγρόκτημα του στη Βόρεια Άνδρο την ταβέρνα του και προσέφερε καθημερινά το απλό γιορτινό αγροτικό τραπέζι κάνοντας κάθε μέρα... γιορτή κρεατοφαγίας και πανηγυριού για τον απλό ή τον εξεζητημένο επισκέπτη της Άνδρου. Το μενού του απλό, αγροτικό, πανηγυριώτικο, παραδοσιακό και... οικονομικό! Ακόμα και σήμερα εποχή ακρίβειας και στενότητας μπορούν δυο άτομα να φάνε δύο μερίδες κατσικάκι στη λαδόκολλα με 30 ευρώ! Επιπλέον μπορούν να έχουν σε τιμές οικονομικές τα όποια συνοδευτικά πιάτα της αγροτικής Άνδρου (χωριάτικη σαλάτα, πατάτες τηγανιτές, τζατζίκι κλπ).Όλα αυτά στην απλόχωρη και απλή ταβέρνα που περισσότερο θυμίζει πανηγύρι στην ύπαιθρο παρά ταβέρνα στο χωριό ή στην πόλη. 

Και βεβαίως τι σηματοδοτεί ένα αγρόκτημα - κάπου στο πουθενά - της Βόρειας Άνδρου; Εκτός από το καταπράσινο περιβάλλον - που φρόντισε ο Κόσσης και η φύση - τα ζώα. Ποια ζώα; Τα κατσίκια που είναι στο παραδοσιακό μενού. Φρόντισε λοιπόν στο κάτω μέρος του κήπου της ταβέρνας να υπάρχουν τράγοι και κατσίκες. Καλοταϊσμένα και νοικοκυρεμένα. Επιπλέον φρόντισε να υπάρχουν και εξωτικά - για την Άνδρο - ζώα, όπως τα ελάφια! Μια μικρή αγέλη. Δίνουν το αναγκαίο εξωτικό στοιχείο σε μια κατά τα άλλα παραδοσιακή ταβέρνα-αγρόκτημα. 

Αλλά ο Δημήτρης Κόσσης δεν σταμάτησε στην ταβέρνα-αγρόκτημα. Αφού έφτιαξε μια καθετοποιημένη μονάδα εστίασης που ξεκινά από τα ζώα και φτάνει στην ταβέρνα το πήγε λίγο παραπέρα. Κι έφτιαξε κι ένα υπαίθριο πέτρινο θεατράκι κι ένα μικρό ξωκλήσι στην είσοδο του μικρού πέτρινου θεάτρου. Για εκδηλώσεις. Από γάμους και βαφτίσια μέχρι μουσική και... φεστιβάλ! Με αυτή την υποδομή στήθηκε εφέτος το Α' Πολιτιστικό Φεστιβάλ της Βόρειας Άνδρου από κατοίκους και επιχειρηματίες της περιοχής. Αυτή είναι η άλλη Άνδρος εκεί στα βόρεια του νησιού, που επιχειρεί και αναπτύσσεται εκεί που άλλοι περιμένουν να... βρέξει πελάτες! 

 ΜΠΑΛΚΟΝΙ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ: ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΟ ΜΕ ΦΑΡΜΑ

Αν η ταβέρνα-αγρόκτημα του ΚΟΣΣΗ ορίζει το βόρειο γεωγραφικό στίγμα στον χάρτη της Άνδρου το εστιατόριο-φάρμα ΜΠΑΛΚΟΝΙ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ορίζει το νότιο στίγμα της δυτικής Άνδρου. Αυτή είναι η ΑΛΛΗ ΑΝΔΡΟΣ κυρίως ορίζεται οικονομικά από τον τουρισμό. Τον άγνωστο Χ στις εξισώσεις της υπόλοιπης Άνδρου. Το ΜΠΑΛΚΟΝΙ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ είναι ένα εστιατόριο προέκταση μιας οργανωμένης κτηνοτροφικής φάρμας, που παράγει κτηνοτροφικά προϊόντα όπως κρέας (μοσχαρίσιο, χοιρινό κοτόπουλο), αλλά και τα παράγωγα της κτηνοτροφίας όπως τυρί, γιαούρτι, μακαρόνια, χυλοπίτες κλπ.

Το εστιατόριο-φάρμα βρίσκεται κάπου ψηλά, σχεδόν στο ΠΟΥΘΕΝΑ, του Απροβάτου. Το όνομα Απρόβατο μάλλον προέρχεται από το Απρόσβατο, όπως μου εξηγούσε κάποτε ο συν-συγγραφέας μου στο ευπώλητο βιβλίο μας Η ΑΝΔΡΟΣ ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ. Γιατί όντως το Απροβάτου είναι μια απρόσβατη περιοχή. Και για να φτάσεις στο μπαλκόνι της εντυπωσιακής σε θέα ταβέρνα ανεβαίνεις έναν όντως απρόσβατο δρομίσκο. Με πάρα πολύ καλή διάθεση... θα τον έλεγες δρόμο! Μάλλον ατραπός είναι...

Κι όμως αυτόν τον μικρό, στενό, δύσκολο κι ανηφορικό δρόμο τον ανεβαίνουν χιλιάδες κάθε χρόνο! Όλο τον χρόνο. Γιατί το ΜΠΑΛΚΟΝΙ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ είναι ανοικτό όλο τον χρόνο. Τη θερινή σεζόν κάθε μέρα και τον χειμώνα τα Σαββατοκύριακα. Έχει μόνο 130 θέσεις και το μεν καλοκαίρι - στην υψηλή σεζόν - ίσως χρειαστεί να περιμένεις ουρά στην είσοδο, αν δεν έχεις κλείσει τραπέζι. Τον δε χειμώνα συχνάζουν οι ίδιοι οι ανδριώτες νοικοκυραίοι, επαγγελματίες και κάποιοι επισκέπτες-παραθεριστές, που έρχονται στο νησί για Σαββατοκύριακο.

Είναι αξιοπερίεργο το πως αυτό το απομονωμένο εστιατόριο έχει πετύχει σε τέτοιο βαθμό, που δεν έχουν πετύχει εστιατόρια και ταβέρνες που είναι στους κεντρικούς δρόμους της Άνδρου. Όμως, όπως συμβαίνει και στου ΚΟΣΣΗ έτσι και στο ΜΠΑΛΚΟΝΙ η δύναμη του είναι η άμεση σχέση του με την φάρμα Κολίτσα, που είναι μερικές εκατοντάδες μέτρα παραπάνω στην απότομη πλαγιά του Απροβάτου. 

Η άμεση σύνδεση της παραγωγής της φάρμας και του τυροκομείου της με την κατανάλωση του εστιατορίου είναι η καλύτερη διαφήμιση του ΜΠΑΛΚΟΝΙΟΥ ΤΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ στους κατοίκους, στους παραθεριστές και στους επισκέπτες του νησιού. Η σύνδεση της πρωτογενούς παραγωγής με την κατανάλωση, η ποιότητα και η αυθεντικότητα, σε συνδυασμό με την υπέροχη θέα και τις προσιτές τιμές του εστιατορίου αποτελούν από μόνα τους την καλύτερη διαφήμιση του. Συνοψίζουμε: αυθεντικότητα, ποιότητα, θέα, τιμές. Και ακολουθούν οι πελάτες και το καλοκαίρι οι ουρές στον δρόμο!  

 

Για να καταλάβετε για το θέμα της διαφήμισης. Τον Ιούνιο είχε έρθει στην Άνδρο ένας πασίγνωστος youtuber. Τον ξενάγησα στην ιστορία του νησιού (Πυθάρα, γεφύρι Λέοντος, Χώρα, Κάστρο Φανερωμένης). Στο τέλος ζήτησε να προβάλει την φουρτάλια σε ένα τοπικό εστιατόριο. Και φυσικά να προβληθεί κι αυτό αφιλοκερδώς. Πήρα τηλέφωνο τον Βαγγέλη Κολίτσα - ιδιοκτήτη επιχείρησης - και του το πρότεινα. Ο Βαγγέλης γελώντας είπε "αδύνατον"! Δεν είχε τη δυνατότητα να εξυπηρετήσει τους σημερινούς πελάτες, δεν θα άντεχε και άλλους από μια πιθανή προβολή στο youtube. Με εξέπληξε ο λόγος της άρνησης του. Δεν με εξέπληξε όμως πως όταν του ζήτησα να τον επισκεφθώ για τις παραπάνω φωτογραφίες με στόχο αυτό το κείμενο για την ΑΛΛΗ ΑΝΔΡΟ. Το δέχτηκε με χαρά, υπό την προϋπόθεση να μην γράψω τίποτα στη διάρκεια του καλοκαιριού! Γιατί δεν είχε τη δυνατότητα άλλων πελατών τότε.

Το επίσης αξιοπερίεργο ήταν πως τα ίδια μου είπε ο Γιάννης Κόσσης, όταν του είπα για την φωτογράφιση. Και οι δύο θέλησαν ότι γραφτεί να γραφτεί φθινόπωρο! Δεν είχαν δυνατότητα άλλης πελατείας μέσα στο καλοκαίρι. Φυσικά δεν είναι τυχαίο πως και οι δύο αυτοί ξεχωριστοί κτηνοτρόφοι και επιχειρηματίες της άλλης Άνδρου συνεργάζονται μιας και ο Βαγγέλης Κολίτσας πηγαίνει τα τυριά του στο Δημήτρη Κόσση. Και ακόμα δεν είναι τυχαίο πως τη λέξη κρίση δεν την είχαν ούτε εφέτος στο λεξιλόγιο τους.